Morgunblaðið - 03.12.1989, Blaðsíða 9

+
,yOKG]LIKEJUV9ff> SytjJNUPAQUR 3. DESEMBER 1989
C 9
-n—r
% ;
Dýr draumur
Hljómtækjasamstæðan á myndinni að ofan ætti að tryggja parið sæmilega „gegn
framtíðinni”. Það kostar hins vegar skildinginn sinn. I flestum tilvikum er hægt að
fá nokkru ódýrari tæki, sem uppfylla pær staðalkröfur sem gerðar eru, en tækin á
myndinni eru meðal þeirra bestu sem völ er á og eru samt á verði, sem ætla má að
almenningur ráði við. Hvort venjuleg fjölskylda ræður við að kaupa safn slíkra
tækja, eins og er á myndinni, er svo annað mál.
Verð innan sviga er áætlað meðalverð á tækjum, sem upptylla lyrrnefndar staðalkrölur, og getur e.t.v.
réttari mynd al þvl verði, sem láta þart tyrir dýrðina. Verðið tyrir geislaspilarann er þð slst t hærri
kantinum, svo verð það, sem er (sviganum er meðalverð geislaspilara, sem ekki geta leikið mynddiska.
Þar sem ekki er verð innan sviga er ekki um ódýrari tæki að ræða, sem uppfylla sömu staðla.
1 Hátalarar
2 Plötuspilari
3 Kasettutæki
4 Útvarpsmagnari
5 Sjónvarp
6 S-VHS Myndbandstæki
SDA-SRS 2,3
Legend
TD-W777
7600
FX29
HR-S5600EH
7 Geislaspilari (mynd & hljóö) CLD1200
8 Gervihnattamóttakari og diskur XLE
9 DAT-segulbandstæki XD-Z1100
10 Magnari AX-Z911
11 Stuttbylgjutæki ICF 7600D
Polk
AR
JVC
NAD
Sony
JVC
Pioneer
Salora
JVC
JVC
Sony
190.300 kr.
44.800 kr.
37.800 kr.
89.900 kr.
211.650 kr.
113.900 kr.
74.588 kr.
150.383 kr.
162.300 kr.
77.900 kr.
29.495 kr.
(20.000 kr.)
(15.000 kr.)
(25.000 kr.)
(30.000 kr.)
(150.000 kr.)
(25.000 kr.)
(55.000 kr.)
Fyrirtækin FACO, Hljámbær, Japisog Taktur lánuöu tækin til myndatöku.
ömurleiki Kremlarvaldsins, gervi-
hnattasendingar hafa komið í veg
fyrir að hægt sé að þegja óhag-
stæðar fréttir í hel, Michael Jack-
son er heimsþekktari en nafni
hans Gorbatsjov, sjónvarpsauglýs-
ingaherferð stjómarandstæðinga í
Chile varð öðru fremur til þess að
Augusto Pinochet tapaði forseta-
kosningum þar í landi og svo
mætti lengi telja.
Ef til vill finnst sumum lesend-
um fulllangt gengið í hástemmd-
um lýsingum á undmm tækninn-
ar, en miðað við hvað tækni-
samúræjarnir í Japan segja, er hér
ekki tekið of djúpt í árinni. Mikio
Higashi, sem er einn helsti yfir-
maður myndbandamála hjá Pana-
sonic, hefur látið hafa eftir sér að
fyrir árið 1995 skuli vera komið
sæluríki myndbandsins hér á jörð:
Videópía. Með þessu á Higashi við
að ekki verði einvörðungu mynd-
bandstæki á hveiju heimiti, heldur
geti hver heimilismanna átt eigið
myndbandstæki, líkt og nú gerist
um vasadiskóin. Þetta eitt og sér
telur Higashi þó ekki nóg til þess
að Videópíu sé náð. Takmarkið er
að hver og einn geti átt eigin
myndbandsupptökuvél, rétt eins
og allir eiga myndavél nú. Japan-
irnir hafa ekki setið við orðin tóm,
því þegar er hafin smíði á fyrstu
myndbandsupptökuvélunum af
þessu tagi og eru þær með ólíkind-
um smáar og einfaldar í notkun.
Ferðatæki hafa verið vinsæl um árabil,
en nú er hægt að kaupa tæki, sem í er
geislaspilari, fúllkomið kasettutæki, staf-
rænn útvarpsmagnari og 50w hátalarar.
Það er sagt erfitt að spá
og sérstaklega um fram-
tíðina. Þessi alkunna
staðreynd á hvergi betur
við en um heimilistæki
þau, sem einu nafni
nefnast „græjur“. Hver
hefði þorað að spá því
fyrir fimm árum að geislaspilarar
yrðu komnir inn á hvert heimili
innan örfárra ára? Eða því að á
hvers manns færi væri að taka
upp brúðkaup barna sinna á mynd-
band með sáralitlum tilkostnaði?
Þróunin á þessu sviði hefur
reynst undrahröð. Svo hröð að
enginn hefur undan að fylgjast
með tækninni og maður er ekki
fyrr búinn að kaupa allra nýjustu
og fullkomnustu tegund mynd-
bandstækis þegar hin næsta er
komið á markað með ennþá fleiri
möguleikum, tækninýjungum,
tökkum, ljósum og innstungum.
Þess vegna er varla von nema
meðaljóninn spyrji sjálfan sig: „Er
nokkur leið til þess að ég geti
snúist tækniþróuninni snúning og
tryggt mig gegn framtíðinni?“
Svarið við þessari spurningu er
einfalt: „Tja, eiginlega ekki... “
en það er hægt að skyggnast að-
eins fram á veginn og skipuleggja
tækjakaupin þannig að menn máli
sig ekki beinlínis út í horn.
Aukin áhersla á frístundir hefur
fylgt auknum lífsgæðum í hinum
fijálsa heimi og fjölmiðlar eru æ
ríkari þáttur daglegs lífs. Reyndar
má færa fyrir því; rök að þessi
þróun hafi jafnframt grafið undan
stoðum einræðisríkja heimsins og
lagt meira á vogarskálar lýðræðis-
ins en flest annað. Fyrir tilstuðlan
ódýrra og handhægra myndbands-
upptökuvéla í höndum ferðamanna
varð heimurinn áskynja um upp-
þotin í Tíbet og fjöldamorðin á
Torgi hins himneska friðar var
ekki hægt að fela, myndbandstæki
í Sovétríkjunum hafa gert þjóðum
þeirra ljóst að fleira er til en grár
baðstofunni yfir í sérstök sjón-
varpsherbergi — leyfi húsrými það
á annað b'orð. Þá hefur hið sama
gerst hér og vestra hvað varðar
sjónvarpstækjaeign, en það fer í
vöxt, að fleira en eitt tælji sé á
heimilum.
Þessi herbergjaskipan mun
vafalítið verða enn vinsælli á
næstu árum, ekki síst þegar haft
er í huga hversu skjótt nýir kostir
bætast við þá, sem fyrir eru. Út-
varpsstöðvum fjölgar í sífellu, nýj-
ar sjónvarpsstöðvar kunna að
bætast í hópinn innan skamms og
gervihnettir grynnka djúpa ísland-
sála smátt og smátt.
Við allt þetta bætist að símbylt-
ing er í vændum: stafræn símkerfi,
Ijósleiðarar og fleiri nýjungar
munu enn auka á fjölbreytnina.
Innan nokkurra ára mun svokölluð
ISDN-tækni gerbreyta hugsunar-
hætti manna um símann, því á
einni og sömu símalínunni verður
hægt að vera með fleiri en eina
bæjarlínu, tölvu(r), sjónvarpssend-
ingar og í raun hveijar þær upplýs-
ingar, sem á annað borð er hægt
að koma í stafrænt form.
Vegna alls þessa er ekki nema
eðlilegt að menn reyni að halda
utan um alla þessa möguleika með
samhæfingu. Nú þegar hafa plötu-
söfn leyst bókasöfn af hólmi á
mörgum heimilum (greinarhöf-
undur taldi fyrir skömmu plötu-
safn sitt og komst að raun um að
hann ætti u.þ.b. helmingi fleiri
plötur en bækur!) og á flestum
heimilum, þar sem myndbands-
tæki eni innan stokks, er þegar
kominn vísir að myndbandasafni.
Öllum finnst sjálfsagt að hafa
plötuspilarann, útvarpsmagnar-
ann, kasettutækið og geislaspilar-
ann tengda við einn og sama
magnarann, sem síðan kyndir hát-
alarana. Þeir, sem fest hafa kaup
á svokölluðum „Hi-Fi“ mynd-
bandstækjum, hafa flestir tengt
þau við græjurnar til þess að njóta
steríó-hljóðrásar myndbandanna
til fulls og með tilliti til þess, að
steríó-útsendingar sjónvarps eru
nálægari en margur hyggur, er
engin ástæða til þess að ætla ann-
að en þessi skipan verði hin al-
menna regla innan skamms.
Þessar myndir sýna niuninn á
þeirri sjónvarpstækni, sem við
Islendingar notum (625 lína
PAL), og breskum HDTV-staðli
(1250 lína D-MAC). Sem sjá iná
er sniðið á HDTV-slqánum meira
í ætt við það, sem menn eiga að
veiyast í bíó, en því miður er
hætt við að lesendur eigi erfitt
með að greina myndgæðamuninn
afþessum myndum.
Enn sem komið er er verðið himin-
hátt, ert reiknað er með að fyrir
1995 verði það orðið á hvers
manns færi að eignast slíkan grip.
Fjölmiðlaherbergið
Bandaríkjamenn og Japanir eru
þjóða lengst komnir á upplýsinga-
öldinni og miðað við græjukaup
íslendinga stöndum við þessum
þjóðum ekki langt að baki. Líkt
og þar vestra og eystra hafa sjón-
varpstækin verið að þokast úr
En hvers vegna að láta staðar
numið? Gervihnattadiskar verða æ
algengari sýn þegar skyggnst er
um þök landsmanna og gero-
hnattasendingar eru flestar í
steríó. Tölvuvæðingin hefur orðið
enn hraðari en nokkurn hefði órað
fyrir og er einkatölvan þó enn í
frumbernsku. Nýjustu tíðindi úr
tölvuheiminum benda til þess að
skilin milli tölva og græja, ef svo
má að orði komast, verði æ óljós
ari.
Geislaspilaratæknin hefur þeg-
ar verið notuð með góðum árangri
til gagnageymslu, þannig að heilu
alfræðiorðasöfnin eru nú innan
seilingar á einum diski, samskonar
og venjulegir geisladiskar, og
framtíðinni eiga þau vafalítið eftir
að verða enn aðgengilegri, því
tæknilega er því ekkert til fyrir-
stöðu að í alfræðisöfnunum sé
fleira en orðin tóm. Til dæmis
gæti atriðisorðið „Beethoven“ ver-
ið útskýrt með mynd af kappanum
og tóndæmum (jafnvel tilvísunum
í óstytt tónverk hans) auk æviá-
gripa. Þegar Kennedy væri „flett
upp“ væri ekki ósennilegt að á
skjánum birtust sjónvarpsmyndir
af honum í embætti og hið þekkta
myndskeið af hörmungaratburðin-
um í Dallas. Og fyrst tölvan er
komin í spilið er ekki út í hött að
láta tölvuna sjá um að stýra öllum
tækjunum þannig að allt fari ekki
í einn hrærigraut við það eitt að
Sinatra sé stungið undir nálina.
Þetta kunna að virðast fjarlæg-
ir draumar, en menn skyldu hafa
hugfast hversu ör þróunin hefur
reynst undanfarin ár. Þó ekki
gengi nema brot af ofanskráðu
eftir, væri þar um gífurlega breyt-
ingu á lífsháttum að ræða.
Hvað á ég að þora kaupa?
Vitaskuld væri auðveldast að
svara spurningunni hér að ofan
með því að ráðleggja lesendum
blaðsins að kaupa aðeins hið dýr-
asta og besta, sem völ er á hveiju
sinni. Það er hins vegar ódýrt svar.
Eins og ráða má af því, sem á
undan hefur farið, skiptir miklu
máli að möguleikar á samtengingu
og útvíkkun kerfisins séu sem
mestir.
Miðað við fyrri reynslu mun
erfitt reynast að spá fyrir með
vissu við hveiju er að búast á
tæknisviðinu á næstu árum. Ekki
er svo ýkjalangt um liðið frá því
að tækjasjúklingar töldu víst að
svonefnt quadró myndi leysa
Steríóið af hólmi, að fjórar hljóðr-
ásir kæmu í stað tveggja. Aldrei
fór þó svo að tækni þessi yrði út-
breidd, enda sá almenningur ekki
hver kostur væri að hafa fjórar
hljóðrásir þegar maðurinn hefði
frá upphafi vega ekki verið gædd-
ur nema tveimur eyrum!
Enn skemur aftur í timann þarf
að leita til þess að rifja upp „mynd-
banda-stríðin“ svonefndu, en þá
tókust á tækjaframleiðendur, sem
héldu á lofti þremur myndbanda-
stöðlum: VHS, Beta og V2000.
Nú nokkrum árum síðar er VHS
óumdeildur sigurvegari, en
„stríðið“ er þó ekki eldra en svo
að flest ’ Betu-tækin eru í góðu
lagi enn og sala í Betu-spólum
ágæt. Óhætt er þó að segja, að
innan nokkurra ára verði VHS-
tækin allsráðandi hérlendis og
Betu-tæki vart finnanleg nema
meðal sérvitringa og „hálf-
atvinnumanna“.
En hvað sem nútímanum líður
fer vart hjá þvi að menn hyggi
að fortíð þegar þeir velta tækja-
málum fyrir sér. Er óhætt að
kaupa nýtt sjónvarpstæki, nýtt
myndbandstæki og hvað þetta nú
heitir allt saman, eða veí-ða ofur-
tæki nútímans úrelt brak að
nokkmm áram liðnum?
Það sem hér fer á eftir er vita-
skuld ekki algildur sannleikur, en
ætti að minnsta kosti ekki að leiða
menn á villigötur.
MAGNARAR
Við kaup á magnara skyldu menn
miða við að hann sé „stafrænt
samfelldur" (enska: Integrated
Digital) og öragglega með nógu
marga innganga. Helst þannig að
ráð sé gert fyrir að við hann sé
hægt að tengja geislaspilára, út-
varpsmagnara, plötuspilara, tvö
segulbands/kasettutæki, tvö
myndbandstæki og myndgeisla-
diskaspilara. Magnarinn ætti að
hafa tvo ljósleiðarainnganga (ann-
an fyrir geislaspilara og hinn fyrir
stafrænt segulband (DAT)). Nú
orðið er hægt að fá magnara þessa
í ýmsum afbrigðum. Sumir eru
með innbyggðum hljóðbreyti,
þannig að hægt er að velja „um-
hvei-fi“ tónlistarinnar: þ.e.a.s.
hægt er að láta hana hljóma líkt
og hún væri leikin í risastórri dóm-
kirkju, tónleikahöll, íþróttaleik-
vangi eða með sömu hljómgæðum
og gerist á rokkkonsertum. Þá eru
margir þeirra með útgangi fyrir