Morgunblaðið - 03.12.1989, Blaðsíða 26

26 0
MORGUHBLAÐID FJÖLMIÐLARáaiMíIfúí'a DBSEMBER )1989
„Hún birti leka frá höllinni" seg-
ir í myndatexta með þessari
skopmynd úr breska blaðinu The
Guardian.
Bretland:
Ritstýra
People
var rekin
Wendy Henry, ritstýra breska
blaðsins People, var látin taka
pokann sinn eftir að yfirboðari
hennar, Robert Maxwell, hafði lýst
því yfir að myndbirtingar blaðsins
af prinsunum William og Harry
og söngvaranum Sammy Davis
jr., nú nýverið, væru „óviðunandi
átroðningur í einkalíf viðkom-
andi“, eins og hann orðaði það.
Myndirnar af prinsunum, sem
birtust í sunnudagsútgáfu
blaðsins, sýndu William prins þar
sein hann var að pissa í almennings-
garði í London og myndirnar af
Harry prins gáfu í skyn að hann
hefði orðið fyrir aðkasti annarra
barna. Foreldrar prinsanna, Karl og
Diana, lýstu yfir vanþóknun sinni á
birtingu þessara mynda í blaðinu og
hið sama gerði Samrrty Davis Jr.
eftir að People hafði birt nærmynd
í lit af skurði á hálsi hans eftir
krabbameinsaðgerð. Wendy hefur
hins vegar varið gerðir sínar með
þeim orðum að myndirnar af prinsun-
um væru „sætar myndir af bömum
á almannafæri".
Wendy Henry, sem er 39 ára göm-
ul, varð fyrsta konan tii að gegna
ritstjórastöðu í Fleet Street er hún
tók við ritstjóm slúðurblaðsins
„News of the World“ fyrir tveimur
árum. Þótt hún hefði aukið sölu
blaðsins um 400 þúsund eirttök lét
eigandi þess, blaðakóngurinn Rupert
Murdoch, hana hætta vegna „ósam-
komulags um ritstjórnarstefnu", eins
og það var þá orðað. Hún hefur ver-
ið ritstjóri People síðan í mars á
þessu ári.
HEEMAERBEST
■ Laugardagur fyrir framan
ríkissjónvarpid
leiðina vera þá að gera eins og
hann. Eftiröpun hefur hins vegar
aldrei verið hin sterka hlið Evr-
ópubúa og því er þessi hátíð
hvorki skemmtileg, eins og
Óskarshátíðin er stundum, né
menningarleg sem hún þó á að
vera. Það eina sem gladdi augað
var barnavagnssenan úr mynd
Eiseinsteins vegna þeirrar tilvilj-
unar að sýna átti bestu eftirlík-
inguna á þessu myndskeiði
stundu síðar á Stöð 2 á íslandi
en þar á dagskrá var bandaríska
myndin „The Untouchables".
Það er von að Frakklandsævin-
týri stöðvarmanna og utanríkis-
ráðherra verði þeim stærri plús
en þessi beina útsending varð
Sjónvarpinu.
Spaugstofan fékk mann síðan
til þess að gleyma stað og stund.
Grín þessara manna er gaman-
samt sem því miður er meira en
hægt er að segja um margt eldra
sjónvarpsgrínið. Spaugstofan
hefur náð að þróa karaktera og
form sem hjálpa handriti er
ávallt byggist á atburðum sem
eru ofarlega í huga áhorfenda.
Háðið sem beint er að sjónvarps-
fólki er hárbeitt. Haldi þessir
menn áfram á þeirri braut sem
þeir fundu sér sl. vor má jafnvel
reikna með að þeir skipi sér við
hlið sjálfra Matthildinga þegar
saga ljósvakagrínsins verður
skrifuð. Með því er þó ekki verið
að gefa í skyn að Orn Árnason
eigi eftir að verða borgarstjóri
og guð má vita hvað. í raun má
segja að þegar fagmenn á borð
við Spaugstofumenn taka fyrir
sjónvarpsmenningu okkar ís-
lendinga eins og raun ber vitni
þá er fátt eftir til þess að fjalia
um í pistli sem þessum.
ÞAÐ VORU þijár beinar útsendingar í ríkissjónvarpinu á laug-
ardeginum í viku þeirri sem fréttir bárust út um heimsbyggð-
ina um að Stöð 2 væri að rúlla yfirum og að sjónvarpsstjórinn
hefði fengið norræn markaðsverðlaun fyrir vikið. Auk þess
áttu Spaugstofiimenn að fá að leika lausum hala þannig að
það leit út fyrir að vera fysilegur kostur að eyða þessum degi
og kvöldi heima fyrir og Iáta opinbera starfsmenn Sjónvarps-
ins hafa ofan af fyrir sér. Að sjálfsögðu lofaði maður samvisku
sinni því að einhvem næsta laugardag yrði lagst fyrir framan
Stöð 2. Að þessu sinni átti sem sagt að njóta afnotaskattsins.
Bjarni Felixson, óskyldur
Felix þeim sem síðar átti
að koma við sögu í Sjón-
varpinu þennan laugardag, og
Jón Ó. Sólnes hófu daginn á
tippi, sem fram til þessa dags
hafði ekki borið hróður þeirra
langt af bæ. En
það var einungis
forleikur að bæ-
heimskri knatt-
spyrnuviðureign
þar sem sæmi-
legir atvinnu- og
varamenn reyndu að fóta sig á
snævi þöktum vellinum með litl-
um árangri. Kunningi, sem bjó
í nokkur ár í Englandi, hringdi
og tilkynnti að þýskur fótbolti
væri leiðinlegur. Hann sagði að
þetta væri dútl án þeirrar fimi
og færni sem sæist á Spáni og
Ítalíu og krafts og áræðni sem
einkenndi enska boltann, ... en
svo komu ijögur mörk. Skömmu
eftir leikslok var sjónvarpsáhorf-
endum vísað á Hlíðarenda þar
sem Valur keppti við ÍR í VÍS-
mótinu í handknattleik. Víst er
það ánægjulegt að landsmenn
geti vísiterað innlendar viður-
eignir fjarri sínum heimilum sér-
staklega þegar tæknimenn verða
ekki vísir að neinum tæknilegum
mistökum.
Klukkan sló sjö — fyrr en
varði. Ríkisfréttastofurnar tóku
samtímis, á þremur ljósvakarás-
um, að þylja upp atburði dags-
ins. Fréttastofa Sjónvarps komst
klakklaust að mestu í gegnum
þennan fréttatíma: Bjarna Vest-
mann fannst þó eitthvað
skemmtilegt við það hversu Ólaf-
ur Sigurðsson var seinn á sér
með frétt frá Færeyjum.
Skyndilega var maður kominn
til Parísar í humátt á eftir bak-
hluta Liv Ullman og með litróf-
una, Arthúr Björgvin Bollason,
dillandi í eyrum sér. Mikill hval-
reki er nú sá maður annars á
ijörur Sjónvarps. Veraidarvanur,
skemmtilegur og talar ýmsar
tungur, mest og
best þó blessaða
íslenskuna.
Hann dugði þó
ekki til þess að
gera Felix-há-
tíðina eftir-
minnilega. Felix kallinn virðist
hafa bullandi minnimáttarkennd
gagnvart Óskari frænda fyrir
vestan. Hann langar til þess að
jafnast á við hann og telur bestu
Kristján B.ÓIafsson
og Spaugstofumenn.
Sjónvarpsrýni og grín er þeirra
mál.
BAKSVIÐ
eftir Ásgeir Fridgeirsson
Ekki aðeins úr drauma-
verksmiðjum Hollywood
Um síðustu helgi voru
hin svokölluðu evr-
ópsku Óskarsverð-
laun fyrir kvikmyndagerð af-
hent í Champs-ÉIysées-leik-
húsinu í París. Eins og vera
ber í sönnu fjölmiðlaþjóðfélagi
fengum við íslendingar beina
útsendingu frá þessari hátíð
enda íslensk kvikmynd meðal
þeirra sem tilnefndar voru
sem besta kvikmyndin. Þetta
er í annað sinn sem þessi verð-
laun eru veitt og var sannar-
lega kominn tími til því eins
og fram kom í upphafi hátíð-
arinnar þá verða kvikniyndir
víðar til en í draumaverk-
smiðjum Hollywood.
Og það var einmitt í París
sem fyrsta opinbera kvik-
myndasýningin átti sér stað,
28. desember árið 1885 í kjall-
aranum á Grand Café á
Boulevard des Capucines og
er sú sýning oft talin vera
byijun kvikmyndasögunnar.
Það voru tveir bræður, Aug-
ust og Louis Lumiére, sem
þarna sýndu nokkurs konar
heimildarmyndir, kvikmyndir
úr daglegu lífi fólks í Frakk-
landi. Kvikmyndatökumenn
Lumiére-bræðra lögðu síðan
land undir fót og færðu áhorf-
endum heima meðal annars
kvikmyndir úr lífi aðalsins úti
í hinum stóra heimi. Áhorf-
endur voru þátttakendur í
nýjum heimum rétt eins og í
leiknu kvikmyndunum okkar
í dag. Þótt Bandaríkin séu nú
sú þjóð sem sendir frá sér
flestar kvikmyndir voru kvik-
myndamenn þar aðeins á eftir
þeim í Evrópu og fyrsta opin-
bera sýningin var í höndum
fyrirtækis Thomas A. Edison
í apríl árið 1886. Kvikmyndir
voru orðnar að veruleika og
þróunin var ör og fjölskrúðug.
Stór hluti af öllu þessu var
sú athöfn að fara í bíó, að
hverfa úr hversdagsleikanum
inn í annan heim. En kvik-
myndirnar sem flestir fara að
sjá í dag eru oftast kvikmynd-
ir sem fylgja tískuformúlunni
hveiju sinni, þær eru flestar
gerðar eftir lögmálum heims-
markaðarins. Margar kvik-
myndimar í þessum flokki eru
góðar, aðrar ekki, en stærsti
hlutinn kemur frá Banda-
ríkjunum.
Bíómenningin á íslandi er
nokkuð sérstakt fyrirbæri.
Menn líta yfir bíóauglýs-
ingamar, velja myndina sem
á að skella sér á og ákveða
síðan hvað hentar best, þtjú-,
fimm-, sjö-, níu-, eða ellefu-
sýningin. Þegar Ijósin hafa
verið slökkt í sýningarsalnum
hefst kók- og poppmenningin.
Fólk sem annars aldrei leggur
sér poppkorn til munns fær
sér poka — það er nefnilega
ekki sama bragð af poppi sem
neytt er í kvikmyndahúsi og
poppi sem mönnum býðst
annars staðar. Jafnvel hei-
malagaða poppið sern menn
hafa gert tilraunir með á góð-
um sjónvarpskvöldum bragð-
ast ekki eins og bíópoppið.
En það er þó fyrst og fremst
kvikmyndin sem dregur fólk
í kvikmyndahúsið. Þessi
blanda af iðnaði og list færir
okkur út úr gráum hvers-
dagsleikanum og býður okkur
upp á að vera með í atburða-
rás bíóheimanna. í dag keppa
bíósýningamar við sjónvarpið
og myndbandamarkaðinn og
kvikmyndir eins og þær sem
kepptu um evrópsku kvik-
myndaverðlaunin á kvik-
myndahátlðinni í París eiga
almennt ekki upp á pallborðið
í þessum miðlum. Það eru enn
margir kvikmynda-, sjón-
varps-, og myndbandaáhorf-
endur sem liafa fyrirfram nei-
kvæða skoðun á fiestum kvik-
myndum sem ekki eru með
ensku tali og ekki upprunnar
í Hollywood-verksmiðjunum.
Ef tekið er tillit til kvikmynda-
uppeldis og þeirra áhrifa sem
kvikmyndin hefur á neytend-
ur þá hlýtur það að vera
markmið að stuðla að því að
þessir neytendur fái að sjá það
markverðasta sem er að ger-
ast í heimi kvikmyndagerðar,
fái innsýn inn í sem flest
menningarsvæði, sjái verk
sem skilja eftir sig spurningar
og geti notið þeirrar fagur-
fræði sém kvikmyndalistin
getur haft upp á að bjóða.
Og íslendingar sem oft eru
og vilja vera framarlega í öllu
sem þeir taka sér fyrir hendur
hafa ekki aðeins bíómenningu
sem er fyrirbæri út af fyrir
sig vegna popp- og kóksýn-
inganna í bíóhúsum landsins.
Kvikmyndahátíðir, kvik-
myndavikur og kvikmynda-
klúbbar eru orðnir fastir liðir
í menningarlífi höfuðborgar
landsins. Á kvikmyndahátíð
listahátíðar nú fyrir skömmu
voru sýndar á fjórða tug kvik-
mynda frá yfir 20 löndum og
er þessi kvikmyndahátíð sem
haldin var í níunda sinn orðin
fastur liður í menningarlífinu.
Kvikmyndahúsið Regnboginn
hefur með reglulegu millibili
boðið upp á kvikmyndavikur,
þar sem gott tækifæri hefur
gefist til að sjá og bera saman
kvikmyndir eins lands og ný-
lega kom nýr kvikmyndastjóri
Regnbogans með þá yfirlýs-
ingu að hann hyggðist halda
þeim sið að sýna listrænar
bíómyndir. Aðsókn að síðustu
kvikmyndahátíðum hér á ís-
landi hefur sýnt að stór hópur
fólks kemur að sjá þær kvik-
myndir sem þar er boðið upp
á. Á síðustu kvikmyndahátíð
var dag eftir dag troðfullur
salur þegar indversk kvik-
mynd, Salaam Bombay var
sýnd og ungur bíógestir
heyrðist segja eftir sýningu:
Ég hélt að allar svona útlen-
skar (þær amerísku telur við-
komandi líklega „ekki út-
lenskar“) myndir væru hund-
leiðinlegar. Ogá frumsýningu
fyrstu færeysku kvikmyndar-
innar í fullri lengd, Atlantic
Rhapsody, skemmtu menn sér
konunglega og hlógu dátt.
Það er af og til minnst á
að nú sé nóg komið af kvik-
myndaglápi, tvær sjónvarps-
stöðvar, fjölsalabíó út um allt
og myndbandstæki á næstum
hveiju heimili. En konfektið
er að finna meðal kvikmynd-
anna á kvikmyndahátíðunum,
-klúbbunum og -vikunum og
svo er það auðvitað skylda
hvers íslendings að sjá, vega
og meta þær íslensku kvik-
myndir sem líta dagsins Ijós
með reglulegu millibili.
Guðrún
Birgisdóttir