Morgunblaðið - 02.11.1985, Qupperneq 44

Morgunblaðið - 02.11.1985, Qupperneq 44
44 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER1985 fclk f fréttum 99 Konur í Kvennasmidjua Sigrún M. Stefánsdóttir, kjötiðnaðarmaður. Sigrid Foss, mjólkurfræðingur. Kvennasmiðjunni, sýningu yfir 70 starfsstétta kvenna í Seðlabankahús- inu, lauk sl. fimmtudagskvöld en þá hafði hún staðið í viku frá því hún opnaði 24. október sl. í tilefni loka kvennaáratugs. Á sýninguna kom fjöidi fólks og voru haldnar skemmti- dagskrár á kvöldin. Blaðamaður og Ijósmyndari Morgunblaðsins heim- sóttu Kvennasmiðjuna á lokadegi hennar og tóku ýmsa tali er voru við iðju sína þar innan dyra. fMÉg er ekki í ncinum hetjuleik Eini kvenvélstjórinn í Vélstjóra- félaginu var í bás sínum og svalaði forvitni gangandi varðandi starf sitt og menntun, en í félaginu eru 1945 karlmenn alls. Rannveig Rist, 24 ára Reykjavíkurmær, hafði aldrei komið á sjó fyrr en hún útskrifaðist með vélstjóraréttindi úr Vélskóla íslands vorið 1983. Þá sótti hún um vélstjórastöðu á togskipum en var neitað fimm > sinnum sökum kyns síns og fengu minna menntaðir karlmenn stöð- urnar sem hún sótti um. „Ég varð öskuvond, fór upp í Vélstjórafélag og sagði farir mínar ekki sléttar. Þremur klukkustundum eftir það, var félagið búið að útvega mér stöðu sem 2. vélstjóri á Óskari Halldórssyni RE 157 — stöðu sem mig hafði ekki órað fyrir að fá því ég hafði sjálf aðeins sótt um sem 4. vélstjóri eða smyrjari. Vandinn var sá að enginn þekkti þennan nýútskrifaða vélstjóra. Ekkert af mínu fólki hefur verið til sjós en mig hafði alltaf dreymt um að fara á sjóinn. Ætli það hafi ekki verið vegna gamalla hjóna sem -rypössuðu mig þegar ég var lítil. Maðurinn var skipstjóri og tók mig stundum með niður að höfn og sagði mér sjóarasögur." Rannveig hafði lokið þremur árum í Menntaskólanum við Sund þegar hún ákvað að fara utanskóla í Vélskölann og tók hún stúdents- prófið og 1. stig Vélskólans á sama árinu. Eftir fjögurra ára Vélskóla- nám fór hún á samning í vélvirkj- un og tók sveinspróf nýlega. Rann- veig er hálfnuð með vélaverk- fræðina í háskólanum og lýkur því námi væntanlega eftir tvö ár. „Mér finnst ágætt að vinna innan um karlmenn. Þeir eru yfir- leitt tryggir og góðir félagar og hef ég alltaf fallið inn í hóp þeirra. Föður mínum hefur alltaf litist vel á menntunarleið mína en aðrir þeir sem ég umgengst hafa frekar dregið úr mér — líta jafnvel á þetta sem einhverskonar hetju- stæla í mér. En, ég er bara vél- stjóri og nenni ekki að standa í hetjuleik. Þó held ég að ég muni ekki leggja sjómennsku alfarið fyrir mig heldur vil ég halda öllum möguleikum opnurn." Rannveig sagði að í raun gætu konur farið þær leiðir sem þær vildu ef viljinn er fyrir hendi. Ekki myndu karlemennirnir hindra þær. „Þeir eru að vísu svolítið tortryggnir fyrst en verða jákvæðir að lokum og treysta manni fullkomlega. Kjarabarátta hinna hefðbundnu kvennastétta þarf að vera miklu ákveðnari en nú er svo þær fái einhverju fram- gengt. Konur bera alls ekki sömu virðingu og karlmenn gera fyrir sínum störfum." Pabbi hlustaði ekki á mig í næsta bás sat netagerðameist- arinn Elfa Dís Arnórsdóttir. Hún er frá Isafirði og lærði netagerð hjá Netagerð Vestfjarða. „Eg ætl- aði mér alltaf á samning hjá pabba en hann er húsgagnasmiður. Hann hlustaði hinsvegar aldrei á mig svo ég gafst upp á nöldrinu og fór í netagerð. Samt langar mig alltaf öðru hvoru í húsgagnasmíði." Elfa Dís er 28 ára, gift og þriggja barna móðir. Hún hefur unnið hjá Hampiðjunni og hjá Asiaco hf. Nú dundar hún sér heima í bílskúr við að fella net fyrir tengdapabba sinn og eiginmann en þeir róa saman á bát frá Sandgerði. „Ég tel að neta- gerð sé ekki síður fyrir kvenmenn en karlmenn. Þó getur verið erfitt að splæsa saman mjög þykka víra og gerum við konurnar það yfir- leitt ekki. Margar eldri konur hafa komið til mín hér og sagst oft hafa unnið slík störf hér á árum áður á meðan eiginmennirnir réru. Móðir mín t.d. hnýtti þegar hún var með okkur krakkana litla og var mjög algengt að kvenmenn tækju að sér slík störf í akkorði." Elfa Dís sagði að sjö kvenmenn væru í Félagi netagerðamanna, en hún væri eini meistarinn. Hún sagðist ætla að vera áfram heima- vinnandi húsmóðir því yngsta barnið er aðeins sjö mánaða. Þó sagðist hún myndu fara i fram- haldsnám í greininni ef það væri fyrir hendi t.d. í háskólanum. Enginn uppgjafartónn í hjúkrunarfræöingum Heilbrigðisstéttin hafði sér sýn- ingarsvæði og þar var Lilja Stein- grímsdóttir, hjúkrunarfræðingur, önnum kafin við að mæla blóð- þrýstinggesta Kvennasmiðjunnar. Sýndar voru litskyggnur og ýmis tæki sjúkrahúsa. M.a. voru til sýn- is þau tæki sem ljósmæður tóku með sér í vitjanir hér á árum áður þegar algengt var að konur fæddu börn sín í heimahúsum. Lilja sagði kjör hjúkrunarfræð- inga slæm og væri það aðallega þrennt sem þær kvörtuðu um: of lág laun, álag vegna fæðar hjúkr- unarfólks og aðstöðu og vakta- vinnu. „Andlegt álag í starfi er mikið vegna undirmönnunar starfsfólks á sjúkrahúsum. T.d. eru dæmi um að hjúkrunarfræðingar komi heim af vöktum sínum eftir 16 tíma vaktir. Það er alls ekki greitt samkvæmt þeim kröfum sem gert er til okkar. Það er flótti úr stéttinni aðallega vegna of Iágra grunnlauna. Erfitt er fyrir fjöl- skyldufólk að samræma fjöl- skyldulíf sitt við þessa vaktavinnu. Margir hjúkrunarfræðingar hafa farið í önnur störf, e.t.v. á sömu launum en álagið er minna." Lilja sagði að enginn uppgjafar- tónn væri farinn að gera vart við sig viðvíkjandi kjarabaráttunni. „Við förum fram á að grunnlaunin verði a.m.k. það há að þau nægi fyrir framfærslu hálfrar vísitölu- fjölskyldu. Vandamálið innan stéttarinnar er e.t.v. óvirkni hins almenna félagsmanns. Byrjunar- laun hjúkrunarfræðinga er um 26.500 krónur. Vaktaálag er 33% á kvöldin og 45% á nætur og um helgar." 100 tonn af „bæjarins bestu“ í júlí Sextán kvenkjötiðnaðarmenn hafa útskrifast síðan árið 1978. Sigrún M. Stefánsdóttir er ein þeirra og starfar hún nú sem slík hjá Sláturfélagi Suðurlands. „Ég hef unnið í mörg ár hjá SS og fór í námið vegna þess að ég vildi ekki vera á lægri launum en strákarnir sem unnu nánast sömu störf og ég þótt þeir væru kjötiðnaðarmenn." Sigrún vinnur nú við 500 lítra hrærivél og býr til „Bæjarins bestu“ pylsur allan daginn. í júlí- mánuði framleiddi SS yfir 100 tonn af pylsum og er það algjört met að sögn Sigrúnar. „Jú, ég er með sömu laun og karlmennirnir sem við hlið mér starfa og er ég sæmilega ánægð með þau þrátt fyrir að maður hafi aldrei á móti kauphækkunum." Sigrún er núverandi formaður Félags kjötiðnaðarmanna og eru kvenkjötiðnaðarmenn 9,1% félags- manna nú. „Karlmenn í stéttinni eru mjög jákvæðir í garð okkar svo við vinnum saman í bróðerni við sömu kjör. Þetta er alls ekki karla- starf eingöngu og skil ég hreint ekki af hverju kvenmenn hafa ekki fyrir lifandi löngu komið sér í þetta.“ Konur voru mjólkur- fræð- ingar í gamla daga Sigrid Foss er norsk, fluttist til íslands fyrir átta árum með ís- lenskum manni sínum sem einnig lærði mjólkurfræði. Þau hjón starfa hjá Mjólkursamsölunni. „Ég ólst hreinlega upp við mjólkuriðn. Pabbi var mjólkurbústjóri í Nor- egi. Námið er fjögurra ára náms- samningur þar af átta mánaða bóklegt nám í Danmörku og þar hitti ég manninn minn. Sigrid sagði að það ríkti full- komið jafnrétti meðal starfsfélaga af'sitt hvoru kyninu í mjólkuriðn- inni. Konur voru mjólkurfræðing- ar fyrri alda. Þær mjólkuðu og strokkuðu. Árið 1899 var stofnaður sérstakur mjólkurskóli á Hvann- eyri. Þar lærðu ungar stúlkur mjólkurmeðferð og mjólkur- vinnslu og urðu hæfar til að stjórna rjómabúum. Skólinn varð síðar fluttur að Hvítárvöllum. Hinsvegar var það Jónas Krist- jánsson sem varð fyrsti mjólkur- bústjórinn á íslandi hjá Mjólkur- samlagi KEA árið 1928. Mjólkur- fræðingafélag fslands var stofnað 1946 án kvenna. Nú eru félags- menn 98, þar af þrjár konur. Sigrid starfar á rannsóknarstof- unni við framleiðslueftirlit og sagði hún að hreinlæti væri yfir- leitt í góðu lagi. „Maður þarf ekki lengur að lyfta 50 kílóa mjólkur- brúsum til og frá — tæknin hefur séð um það svo að ekkert stendur í veginum að fyrir konum ef þær á annað borð hafa áhuga á mjólk- urfræðistarfi," sagði Sigrid. Karlmenn fá líka bólur Snyrtifræðingar unnu hörðum höndum við snyrtistörf er blaða- mann bar að bás þeirra. Þær Elísa- bet Rafnsdóttir og Anna Valdi- marsdóttir frá snyrtistofunum Andromedu og Þemu voru að hreinsa andlit eins gestanna og Elfa Dís Arnórsdóttir, netagerðarmaóur. Kristín Brynjólfsdóttir og Margrét Einarsdóttir stóðu vörð um brjóstsykurinn í krambúðinni. 8.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.