Morgunblaðið - 30.08.1974, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. AGUST 1974
15
Rússar dreifðu
þessari mynd af
geimskoti Sojusar
15.
Sovézku geimfar-
arnir í Sojusi 15:
Gennady Sara-
fanov (til hægri)
og Lev Dyomin.
Engin niðurstaða í Caracas — en 12
mílna landhelgi almennt viðurkennd
Caracas 29. ágúst — Ap.
HAFRÉTTARRAÐSTEFNU
Sameinuðu þjóðanna lauk á
fimmtudag og þegar var hafinn
undirbúningur að annarri ráð-
stefnu í Genf, þar sem vonazt er
til, að náist alþjóðlegt samkomu-
lag um yfirráð og nýtingu hafs-
ins. 10 vikna langri ráðstefnu f
Caracas lauk án nokkurs áþreifan
legs árangurs, burtséð frá bjart-
sýni ýmissa sendinefnda um, að
samkomulag verði að veruleika
þegar á næsta ári.
Nú verða haldnir undir-
búningsfundir fyrir Genfarráð-
stefnuna, sem á að hefjast 17.
marz og standa til 3. maf eða 7., ef
þörf krefur. Ef samkomulag
næst, verður það undirritað í
Caracas næsta sumar.
Þessari stærstu ráðstefnu, sem
haldin hefur verið, lauk með
morgunfundi, þar sem lagðar
voru fram skýrslur þriggja
nefnda og álit einstakra heims-
hluta, en sfðan var stjórn Venezu-
ela þakkað fyrir gestrisnina.
Margir hinna 5000 fulltrúa
höfðu þá þegar farið frá borginni,
þar sem ráðstefnan hófst 20. júní
í nýrri 40 hæða byggingu.
Forseti ráðstefnunnar, Hamil-
ton Amerashinge frá Sri Lanka,
sagði viðstöddum fulltrúum, að
„þegar áður en ráðstefnan hófst,
hafi það verið flestum ljóst, að
vandamálin væru svo mörg, að
litlar líkur væru á þvf, að niður-
staða næðist".
Hvatti Amerashinge þjóðir til
að gripa ekki til einhliða aðgerða í
málum, sem til meóferðar hefðu
verið á ráðstefnunni, fyrr en sam-
komulag liggur fyrir. Bað hann
ríkisstjórnir að sýna „þrotlausa
þolinmæði“.
Einn mikilvægasti árangur ráð-
stefnunnar var almenn viður-
kenning á þörfinni á 12 mílna
landhelgi og 188 mílna efnahags-
lögsögu að auki, þar sem strand-
ríki hefðu efnahagslega lögsögu
yfir lífrænum og ólífrænum auð-
lindum. En Bandaríkin töldu sig
ekki geta fallizt á þetta, nema
tryggðar væru frjálsar siglingar
herskipa þeirra um sund, sem eru
innan slikrar lögsögu. Þróunar-
ríkin hafa hins vegar krafizt rétt-
ar til að stjórna þess háttar sigl-
ingum um sína efnahagslögsögu.
unum.
Efnahagssérfræðingar OPEC
hófu í dag undirbúning fjögurra
daga ráðherrafundar samtakanna
er hefst 12. september. Aðalum-
ræðuefni fundarins verða líklega
olíuverðið, framleiðslan til þessa
og stofnun sjóðs til aðstoðar þró-
unarlöndum.
Samkvæmt heimildunum munu
ráðherrarnii' ekki hækka verðið,
sem er nú 11.65 dollarar tunnan
fyrir síðasta ársfjórðung 1974.
Þetta verð hefur verið óbreytt
síðan f ársbyrjun.
Hins vegar leggja sérfræðing-
arnir til að OPEC krefjist 2%
hærra gjalds af olíufyrirtækjum
vegna verðbólguþróunarinnar í
iðnaðarríkjum heimsins.
Á síðasta fundi ráðherranna i
Quito í Ecuador var verðinu hald-
ið óbreyttu en 2% hærra gjalds
krafizt af olíufyrirtækjum.
Sovézk tenging
unum eða Bandaríkjunum, sem
stranda úti f geimnum.
Rússar tilkynntu meðan á ferð-
inni stóð, að geimfararnir hefðu
stýrt Sojusi 15 upp að hinni
ómönnuðu geimstöð. Vestrænir
sérfræðingar sögðu, að ef tenging
Framhald á bls. 18
Nixon fær kvaðningu
Sex af fyrrverandi aðstoðar-
Moskvu, 29. ágúst. AP.
VESTRÆNIR sérfræðingar voru
sannfærðir um það f dag, að til-
raun til þess að tengja geimfarið
Sojus 15 við geimstöðina Saljut 3
hefði farið út um þúfur og geim-
fararnir hefðu þvf neyðzt til þess
að hætta við ferðina og lenda að
næturlagi f Sovétrfkjunum fyrst-
ir sovézkra geimfara.
Sérfræðingarnir telja, að senni-
lega hafi orðið skemmdir á Sojus-
farinu, þegar tenging var reynd
og þess vegna hafi geimfararnir
Gennedy Sarafanov og Leve Dem-
in neyðzt til þess að snúa aftur til
jarðar eftir aðcins 50 klukku-
stundir og 12 mfnútur f geimnum.
Þeir lentu mjúkri lendingu f
nótt á gresjum Norður-Kazakast-
ans og voru sagðir við „góða
heilsu“. í opinberri tilkynningu
um ferðina var hins vegar ekkert
minnzt á það, að tilraunin hefði
heppnazt eins og venja er.
Tilkynningar um gang ferðar-
innar sannfærðu flesta sérfræð-
inga í Moskvu og á Vesturlöndum
um það, að tilgangur ferðarinnar
væri að reyna ný tengingartæki,
sem Rússar og Bandaríkjamenn
smíðuðu í sameiningu til undir-
búnings sameiginlegri Sojus-
Apollo-ferð á næsta ári.
Yfirmaður bandarísku geimvís-
indastofnunarinnartilkynnti hins
vegar fljótlega eftir að Rússar
skýrðu frá því, að ferð Sojus 15
væri lokið, að tilraunin stæði 1
engu sambandi við hina sameigin-
Iegu tilraun, sem fyrirhuguð er.
Þetta virðist í mótsögn við þá
yfirlýsingu yfirmanns sovézku
geimferðanna, Vladimir Shata-
lovs hershöfðingja, að ferð Sojus
15 yrði vafalaust gagnleg til und-
irbúnings hinni sameiginlegu
geimferð Rússa og Bandaríkja-
manna.
Tæknileg atriði í sambandi við
síðustu geimferðina voru ekki
birt, svo að ekki er vitað, hvort
hætta varð við ferðina vegna
mannlegra mistaka eða vélarbil-
unar.
Tenging verður einn mikilvæg-
asti þáttur hinnar sameiginlegu
geimferðar Rússa og Bandaríkja-
manna, sem miðar að því að reyna
björgun geimfara frá Sovétríkj-
Washington, 29. ágúst AP. Reut-
er.
NIXON fyrrverandi forseta hefur
verið afhent skipun um að mæta
sem vitni 1 réttarhöldunum vegna
yfirhylmingar Watergatemálsins,
að þvf er talsmaður bandarfska
dómsmálaráðuneytisins skýrði
frá f dag.
Hann sagði, að starfsmaður
ráðuneytisins hefði afhent Nixon
kvaðninguna f gærkvöldi að heim-
ili hans f San Clemcnte f Kali-
fornfu.
mönnum Nixons koma fyrir rétt
30. september ákærðir fyrir að
hafa villt um fyrir þeim, sem
rannsökuðu Watergatemálið.
Héraðsdómstóllinn í Washing-
ton skipaði Nixon að mæta sem
vitni við þessi réttarhöld að
beiðni eins sakborningsins, John
Ehrlichmans.
Nixon var einnig skipað að bera
vitni í öðru og óskyldu mali, sem
21 höfðar á þeirri forsendu, að
þeim hafi á ólöglegan hátt verið
meinað hlusta á ræðu, sem Nixon
flutti í Charlotte á NorðurKaró-
lfnu 1972.
Leon Jaworski, saksóknari í
Watergate-málinu, hefur ekki
gefið til kynna, hvort alríkisdóm-
stóllinn, sem ákærði sakborning-
ana í málinu, muni einnig ákæra
Nixon.
Ford sagði á fyrsta blaðamanna-
fundi sínum í gær, að hann tæki
afstöðu til þess, hvort hann náð-
aði Nixon eða ekki, þegar þar að
kæmi.
Nixon hefur ráðið kunnan lög-
fræðing, Herbert Miller fv. dóms-
málaráðherra, til þess að vera lög-
fræðingur sinn.
Vinir Nixons segja, að hann sé
önnum kafinn við athuganir á lög-
fræðilegum atriðum vegna Water-
gate-málsins, að sögn Los Angeles
Times.
Aðstoðarmaður þingmannsins
Glenn Davis frá Wisconsin segir,
að þingmaðurinn hafi talað við
Nixon í síma og sagt, að hann væri
„niðurdreginn" og „einangrað-
ur“. Hann sagði, að Nixon vildi
tala við gamla vini og leita frétta.
Landvarnarráðuneytið í Was-
hington kallaði í dag uppspurna á
frétt Chicago Sun-Times, sem var
höfð eftir nánum samstarfsmanni
Fords forseta, að James Schles-
inger landvarnarráðherra hafi
óttazt síðustu daga Nixons í emb-
ætti, að hann kæmi af stað kjarn-
orkustríði.
Byggingar jöfn-
uðust við jörðu
Chattanooga, Tennessee,
29. ágúst. AP,
FJORAR byggingar jöfnuðust
við jörðu — þar á meðal tveir
næturklúbbar og kirkja — og
13 særðust f mikilli spreng-
ingu f blökkumannahverfi f
Chattanooga f Tennessee f dag.
Að minnsta kosti einn beið
bana f sprengingunni, sem
heyröist f sex kflómetra fjar-
lægð. Bflar f nálægum götum
eyðilögðust af völdum múr-
steina, sem þeyttust f allar
áttir. Orsök sprengingarinnar
er ókunn.
Óbreytt
verð á olíu
Vín, 29. ágúst. AP.
EF TRUA má heimildum f
Samtökum olfuframleiðslurfkja
(OPEC þarf ekki að koma til
hækkana á bensáni á næstu mán-
uðum vegna ástandsins f olfumál-
Mexíkóstjórn semur
ekki við ræningjana
Guadalajara, Mexíkó, 29.
ágúst.
AP. Reuter.
STJÓRNIN f Mexfkó sagði f
dag, að hún legði ekki f vana
sinn að semja við glæpamenn
og neitaði að semja við menn-
ina, sem rændu 83 ára gömlum
tendaföður Luis Echeverria
forseta, Jose Guadalupe Zuno
Hernandes f Guadalajara f gær.
Samkvæmt óstaðfestum frétt-
um krefjast mannræningjarnir
þess að fá 1,6 milljón dollara f
lausnargjald, að pólitfskir
fangar verði látnir lausir og að
þeir fái flugvél til umráða til
þess að komast úr landi.
Liðsauki hefur verið fluttur
flugleiðis frá höfuðborginni til
Guadalajara. Herlið og lögregla
umkringdu borgina f morgun,
komu upp vegaeftirliti og
höfðu gát á flugvöllum við
borgina í von um að finna slóð
Zunos og ræningja hans.
Zuno hefur verið kallaður
pólitískur lærifaðir Echevarria
forseta. Hann er fyrrverandi
fylkisstjóri og hershöfðingi og
gegndi mikilvægu hlutverki f
byltingunni 1910. Á síðari árum
hefur hann lifað kyrrlátu lífi í
götu í Guadalajara, sem ber
nafn hans.
Rúmlega 100 félagar úr öfga-
sinnuðum stúdentasamtökum
og glæpaflokkum tengdum
þeim voru handteknir í síðasta
mánuði, þegar stjórnin skar
upp herör gegn pólitísku of-
beldi og skipulögðum glæpum,
sem Guadalajara er alræmd
fyrir. Ránið á Zuno er ef til vill
hefndarráðstöfun gegn herferð
stjórnarinnar.
Á bak við mannránið mun
standa svokallaður Byltingar-
her alþýðu. Hann var viðriðinn
ránið á bandaríska ræðismann-
inum Terrance Leonhardy í
Guadalajara í fyrra.
Fjórir menn vopnaðir
skammbyssu og litlum vél-
byssum rændu Zuno og bíl-
stjóra hans á götuhorni. Þeir
óku á brott í ómerktum bíl.
fór út um þúfur