Morgunblaðið - 30.08.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. AGUST 1974
r
Olafur Jóhannesson
í viðtali við Mbl.:
„SJÁLFUM llður mér vel. Ég
vona, að þetta verði að mörgu
leyti léttara starf heldur en var i
forsætisráðuneytinu. Að vera for-
sætisráðherra fyrir samsteypu-
stjórn reynir á mann, og að sjálf-
sögðu því meir sem flokkarnir eru
fleiri. Auk þess hafði ég jafnframt
dómsmálaráðuneytið, og það var
sérstaklega erfitt á þessu timabili
á meðan á landhelgisstriðinu stóð.
Ég held, að það sé heppilegt, að
menn skipti um ráðherraembætti
— séu ekki of lengi i sama ráðu-
neytinu, og sömuleiðis er það
skoðun min, að enginn eigi að
gegna ráðherraembætti of lengi
samflevtt. Það á að skipta um
menn." Þannig fórust Ólafi
Jóhannessyni, fyrrum forsætisráð-
herra og núverandi dómsmálaráð-
herra, orð i viðtali við Morgun-
blaðið i gær.
Blaðamaður hitti Ólaf Jóhannes-
son á skrifstofu hans í dómsmála-
ráðuneytinu eftir þingfund í gær,
þar sem Geir Hallgrímsson hélt
stefnuræðu ríkisstjórnarinnar. Við
spurðum Ólaf fyrst að því, hvað hafi
valdið því, að efnahagsmálin fóru
svo úr böndunum hjá vinstri stjórn-
inni og hvort hugsanlegt væri, að
hið eðlislæga bil, sem er milli stefnu
Framsóknarflokksins og Alþýðu-
bandalagsins í efnahagsmálum, hafi
komið i veg fyrir, að samstaða
náðist um raunhæf úrræði Ólafur
svaraði:
„Ég held, að skýringin á því, að
efnahagsvandinn er svo verulegur,
sé sú, að ekki var gripið i taumana i
tæka tíð. Ástæðan til þess var ein-
faldlega sú, að eftir að þriðja hjólið
undir rikisstjórninni var bilað, hafði
hún ekki nægilegan þingmeirihluta
til þess að fást við þau vandamál,
sem alltaf geta steðjað að og enginn
sér fyrir."
„Kom þér þá ekki afsögn i
hug?"
„Nei — meiningin var að leita að
þeim lausnum, sem álíta mátti skyn-
samlegar og raunhæfar og fara með
þær í þingið og leita eftir samstarfi
þar um málin. Það var gert og
ríkisstjórnin lagði frumvarp sitt
fram. En frumvarpið var lengi á
leiðinni í ríkisstjórninni, frá því er ég
lagði það fram fyrst. Þegar það svo
kom fram, skarst hluti af Samtökun-
um enn úr leik og Alþingi vildi ekki
taka á málunum — krafðist þess, að
stjórnin segði af sér, flutti vantraust
með atbeina fyrri stuðningsmanna
stjórnarinnar, sem þannig gengu frá
stjórnarsamstarfinu Þeim starfshátt-
um vildi ég ekki una, rauf þingið, en
úrslit kosninganna urðu svo þessi,
sem öH'im er kunnugt, jafntefli í
Og Ólafur Jóhannesson heldur
áfram:
„Miðað við það, að sá, sem reynd-
ar hafði áður staðið að vantrauststil-
lögunni, vildi nú fylgja stefnu stjórn-
arinnar — annar samtakamaðurinn,
sem komst á þing — taldi ég
aðstæður til þess að reyna það hvort
Alþýðuflokkurinn vildi ganga til
samstarfs við fyrrverandi stjórnar-
flokka. Ég beitti mér fyrir því að
skapa til þess grundvöll og viðræður
hófust. En þær báru ekki árangur.
Ágreiningur var um ýmsa mála-
flokka, og þó sérstaklega um varnar-
málin, þar sem Alþýðubandalags-
menn vildu ekki laga sig að neinu
eftir sjónarmiðum Alþýðuflokksins,
þrátt fyrir það, að Ijóst væri, að
enginn þingmeirihluti væri fyrir
hendi að framfylgja þeirri stefnu,
sem fyrrverandi stjórn hafði staðið
að Enn fremur voru Alþýðubanda-
lagsmenn með ýmis þjóðnýtingar-
áform, sem þeir vissu, að við Fram-
sóknarmenn gátum ekki samþykkt
Alþýðuflokkurinn var að ýmsu leyti
efnislega á sömu skoðun og við
framsóknarmenn, þegar litið var á
þau timaburtdnu vandamál, sem
þyrfti að leysa. Hins vegar setti
Alþýðuflokkurinn fram þá kröfu, að
farið væri að ræða við Alþýðuband-
ið og önnur launþegasamtök i
stjórnarmyndunarviðræðunum og
það áður en nokkuð væri um það
vitað, hvort hægt væri að mynda
stjórn Þannig vildu þeir í rauninni
taka utanþingsaðila inn f stjórnar-
Grundvöllur
atvinnuveganna
verður
treystur og
atvinnuöryggi
tryggt
myndunarviðræður Fyrir sliku eru
engin fordæmi og ég myndi aldrei
samþykkja að taka upp slikan starfs-
hátt Það var Ijóst, að ekki var
grundvöllur fyrir samstarfi þessara
flokka"
„Ragnar Arnalds formaður
Alþýðubandalagsins sagði i ræðu
sinni á Alþingi áðan, að hætt hefði
verið við hálfnað verk f tilraunum
til myndunar nýrrar vinstri stjórn-
ar. Hvað er um það að segja?"
„Það var nú siður en svo. Þessar
stjórnarmyndunarviðræður voru
búnar að standa í 3 vikur og það
hefði ekkert verið slakað á þessum
sjónarmiðum, sem ekki var hægt að
samrýma. Ég var margbúinn að lýsa
því yfir, að ég teldi mér ekki fært að
halda málinu þannig lengur ( minum
höndum, þvi að þingræðislega
stjórn yrði að mynda sem allra fyrst.
Það var því fullreynt að minum dómi
og það hefði verið óverjandi að
halda þvi tafli lengur áfram "
„Hvað vilt þú segja um þær
ásakanir Þjóðviljans, að þú hafir
gengið á mála hjá Sjálfstæðis-
flokknum?"
„Mér er nákvæmlega sama, hvað
Þjóðviljinn segir", sagði Ólafur
Jóhannesson, og bætti við: „Það er
engin ný bóla fyrir mig, að blöð
andstöðuflokkanna veitist að mér
persónulega. Ef nokkuð er, er ég
þakklátur fyrir það, því að min
reynsla er sú, að þær árásir hafi
Leggjum
áherzlu
á eflingu
Byggða-
stækkað mig en ekki smækkað En í
ásökunum Þjóðviljans er auðvitað
ekkert hæft. Ég hefi lagt áherzlu á
nauðsyn þess, að mynduð verði
þingræðisleg meirihlutastjórn og
eins og komið var, var í rauninni
ekki annar valkostur fyrir hendi en
slík samstjórn, sem nú hefur verið
mynduð. Hún er sterk að því leyti,
að hún styðst við marga þingmenn,
og embættismannastjórn hefði verið
hreinn neyðarkostur að mínum
dómi, þ.e.a.s, ef marka má Alþýðu-
bandalagsmenn og leggja trúnað á
þau orð þeirra, að þeir hefðu ekki
lagzt í sæng með Sjálfstæðisflokkn-
um, hefði þeim verið boðið ''
„Þetta er sjötta ríkisstjórnin,
sem Sjálfstæðisflokkur og Fram-
sóknarflokkur eiga aðild að, og
engin þeirra hefur setið út heilt
kjörtfmabil. Hefur þú trú á, að í
þetta sinn verði um lengra sam-
starf að ræða?"
„Ég vil ekki spá neinu um það. Ég
álít heldur ekki, að menn hafi
ástæðu til þess að dæma ríkisstjórn-
ir eftir því, hvort þær sitja út kjör-
tímabil eða ekki. Aðstæður geta
breytzt, og reynslan verður. að skera
úr því, hvernig til tekst. Ég held nú,
að stjórn Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins undir forystu
Framsóknarflokksins frá 1950 hafi
enzt út kjörtímabilið eða a.m.k
munaði það litlu Aðrar samsteypu-
stjórnir hafa heldur ekki enzt út
kjörtímabil, og má þar til nefna
Nýsköpunarstjórnina Raunar held
ég, að engin stjórn hafi setið út
kjörtlmabil, fyrr en komið var fram
til ársins 1 959 ''
„Býstu við heiðarlegra sam-
starfi í þessari ríkisstjórn, en í
vinstri stjórninni?"
,,Ég býst við heiðarlegu sam-
starfi ', sagði Ólafur Jóhannesson.
en bætti við brosandi: ,.en er fjarri
því að skrifa undir það, að samstarf-
ið í fyrri stjórn hafi verið óhetðar-
legt ''
„Telur þú, að þessari ríkisstjórn
takizt að hafa gott samstarf við
aðila vinnumarkaðarins?"
„Ég vona það ', sagði Ólafur „Það
stóðu miklar vonir til þess, að fyrri
stjórn tækist að hafa það — eða
a.m.k. við launþegasamtökin Það
tókst vissulega að nokkru leyti
Vinnufriður var góður á siðasta
stjórnartímabili Hins vegar er það
kannski svo, að vinir eru vinum
erfiðastir I kröfugerð, og síðustu
kjarasamningar eiga óneitanlega
sinn stóra þátt I þvi, hvernig komið
er i efnahagsmálunum Þeir voru að
mínum dómi ákaflega óraunhæfir"
„Hvað er það í stefnuyfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar, sem framsókn-
armenn telja mikilvægast?"
Ég legg áherzlu á þau atriði í
framtíðarstefnunni, þar sem sagt er,
að fyrst og fremst skuli lögð áherzla
á að tryggja grundvöll atvinnuveg-
anna, atvinnuöryggi og vaxandi vel-
megun. En við framsóknarmenn
leggjum einnig mjög mikið upp úr
þeim kafla, sem fjallar um byggða-
málefni g þá ekki hvað sízt um alveg
ákveðna eflingu Byggðasjóðs Við
álítum, að með því sé tryggt, að
áframhald verði á þeirri byggða-
stefnu, sem við teljum okkur sér-
staklega hafa barizt fyrir. Mörg önn-
ur atriði eru okkur þar ofarlega ?
huga, svo sem landhelgismálið.
endurskoðun stjórnarskrárinnar og
fleira og fleira ''
Við útfærslu landhelginnar á
næsta ári í 200 sjómílur verður
verkefni landhelgisgæzlu gífurleqt
Því spurði Mbl. Ólaf sem dóms-
málaráðherra, hvort Gæzlan þyrfti
ekki á stórauknum tækjakosti að
halda Ólafur Jóhannesson sagði
„Það er vel liklegt, að Landhelgis-
gæzlan þurfi á auknum tækjakosti
að halda — bæði skipum og flug-
vélum Þetta fer þó mikið eftir því,
hvort nýtt landhelgisstríð hefst eða
hvort þróun mála verður þannig, að
útfærslan verður átakalítil. Það von-
um við auðvitað og alþjóðaráðstefn-
ur, sem um málin fjalla beri árang-
ur A.m.k. vonum við, að meirihluti
verði fyrir hendi á hafréttarráðstefn-
unni, sem gerir ríkjum kleift að færa
út landhelgi sína einhliða og átaka-
laust
Að lokum spurði blaðamaður
Morgunblaðsins Ólaf Jóhannesson,
sem einnig gegnir störfum við-
skiptaráðherra í hinni nýju ríkis-
stjórn, um verðlagsmálakafla stefnu-
yfirlýsingarinnar, þar sem sagt er.
að undirbúa skuli lög um verðmynd-
un, viðskiptahætti og verðgæzlu
Ólafur sagðist ekki vilja tjá sig um
þessi atriði að sinni, þar sem þau
þyrftu sérstakrar athugunar við, sem
enn hefði ekki farið fram.
— mf.
„Eins oghnýsa
í eftirdragi”
Stutt spjall við Adam Jakobsson, sem
veiddi 32 punda lax í Laxá í Aðaldal
ERUÞEIR
/ AÐ
FÁ’ANN?
Laxá í Kjós
„Laxinn liggur i tuga, ef ekki
hundraðatali i mörgum hyljum í
ánni, en hann tekur ekki í þessu
vatnsleysi", sagði Jón Erlendsson
veiðieftirlitsmaður við Laxá í Kjós í
samtali við þáttinn „Nú eru komnir
um 1300 laxar á land, en voru um
1800 á sama tíma i fyrra Það er
nógur lax í ánni, og þegar rigndi
aðeins um daginn og áin friskaðist,
komu strax 33 laxar á land. Annars
hafa menn verið að slíta þetta
1 0— 1 2 laxa á dag á 1 2 stengur,
þegar þær hafa allar verið nýttar.
Það hafa verið nokkur brögð að því,
að menn, sem hafa verið búnir að
festa daga, hafi ekki sótt veiðileyfin
og er slik framkoma mjög miður, þvi
að ekki er hægt að losna við leyfin
með engum fyrirvara. Annars veit ég
það, að ef hann rignir eitthvað að
ráði, þá geta duglegir menn fengið
góða veiði."
Þverá
Jón Kjartansson á Guðnabakka
sagði okkur, að veiði hefði verið
nokkuð jöfn, en ekki mikil undan-
farið. Á land eru komnir tæplega
2000 laxar, en heildarveiðin i fyrra
var 2300—2400 laxar Jón sagði,
að áin hefði verið vatnslitil í sumar,
en laxagengdin mjög svipuð og I
fyrra. Laxinn hefur að venju verið
vænn og meðalþyngd 11 —12
pund. Stærsti laxinn I sumar er 2 2
pund, en margir I kringum 20 pund
Mest hefur veiðzt á flugu, einkum
gömlu Þverárflugurnar, en einnig
nokkuð á túbur. 10 stengur eru í
Þverá, og þar lýkur veiði 5. septem-
ber
Grímsá
Þórunn Eyjólfsdóttir i veiðihúsinu
við Grimsá sagði okkur, að veiðin
hefði verið fremur treg i gær og
fyrradag, og alls eru komnir á land
um 1 300 laxar, sem er miklu minna
en á sama tima i fyrra. Áin er mjög
vatnslítil og erfitt að fá laxinn til að
taka, þó að menn sjái hann við
tærnar á sér. Stærsti laxinn i sumar
var 2 7 pund, en einnig veiddust
26, 25 og 23 punda fiskar
Veiði lýkur 1 5. september.
Vatnsdalsá
„Laxveiðin i Vatnsdalsá hefur ver-
ið alveg sæmileg i sumar, það eru
komnir eitthvað á 6 hundrað laxará
land á 4 stengur, og silungsveiðin
hefur verið mjög góð", sagði Guð-
mundur bóndi Jónsson i Ási, er við
spjölluðum við hann í gær. „Annars
er áin aldrei eins góð og við bændur
vildum. Við höfum sleppt í hana
gönguseiðum á hverju ári, og nú
vorum við að reyna nýja aðferð, sem
er þannig, að við flytjum sumaralin
seiði fram á heiðar og sleppum þeim
Framhald á bls. 18
„ÞAÐ VAR engu likara en Jón
frændi minn Fornason væri með
hnýsu í eftirdragi, er hann var
búinn að koma teilernum á laxinn
á eyrinni neðst á Laxhólmanum,"
sagði Adam Jakobsson sjómaður á
Húsavik, sem veiddi 32 punda lax
á Laxhólma í Laxá i Aðaldal á
þriðjudag, i samtali við Morgun-
blaðið.
— Við báðum Adam að segja
okkurfrá viðureigninni.
„Ég var þarna ásamt frænda
minum, sem átti veiðina þennan
dag, en hann þurfti að fara í fjósið
klukkan hálfsjö og bauð mér að
taka við stönginni. Ég var búinn
að kasta flugu i rúman klukku-
tima, þegar laxinn tók. Hann tók
alveg upp við harðaland, og var ég
búinn að draga línuna i hönk i
hendinni og ætlaði að fara að
kasta aftur, er allt var klossfast.
Laxinn lagðist og lá þungt i. en
þarna er nokkuð aðdjúpt. Ég tók
svo á honum eftir nokkra stund og
þá tók hann strikið.
— Voru læti i honum?
. —- Nei, það er varla hægt að
segja það, hann var tiltölulega
rólegur, stökk að visu nokkrum
sinnum, en ég landaði honum á
rúmum 20 mínútum og þurfti ekki
út á bát á eftir honum.
— Hvernig var þér við, þegar
skepnan lyfti sér?
— Það kom litið við taugarnar á
mér. Þegar ég var búinn að vera
með hann um 10 minútur, tók
Franihald á bls. 18