Morgunblaðið - 17.04.1973, Side 12
12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. APRlL 1973
JÓHANN HJÁLMARSSON SKRIFAR UM BÓKIVIENNTIR
Skáld, sem á erindi við fólk
Jón Óskar:
I»tj SEM HLUSTAR.
Ljóð.
Almenna bókafélag'ið,
Reykjavik 1973.
Þú sem hlustar er að mörgu
leyti fjöibreytt ljóðabók Skáld-
ið slaar á ýmsa strengi. Sumir
þeirra hafa ekki áður hljómað
í Ijóðabókum Jóns Óskars, aðrir
eru gamalkunnugir lesendum
hans. Ef sú krafa á rétt á sér
að skáld eigi á vLssan hátt að
endurnýjast með hverri bók er
Þú sem hlustar merkur áfangi
í skáldskap Jóns Óskars. Hafi
menn aftur á móti þá skoðun
að skáld eigi sifellt að leggja
meiri rækt við þann tón, sem ein
kennir þau, er Þú sem hlustar
ekki veigamikil bók. Þú
sem hlustar ber þess merki að
skáldið leitast við að finna
skáldskap sínum nýjan farveg
án þess þó að varpa að fullu
frá sér aðferðum, sem því hafa
dugað vel.
Hvað hið síðamefnda varðar
er til dæmis athyglisvert hve
Jón Óskar er trúr rími og hrynj-
andi í Ijóðum sínum. Hann hef-
ur áður sýnt að hann kann mæta
vel að yrkja létt og leikandi i
eins konar þulustíl, sem byggir
mjög á endurtekningum. Kannski
má segja að Jón Óskar hafi
meira tóneyra en flest íslensk
nútimaskáld. Ljóð, sem bera
þessu vitni í Þú sem hliustar, eru
m.a. Ljósin frá í gær, Á förnum
slóðum, Myrkur yfir Prag, Jóla-
böm og Að elska lífið. Óður
hefur undirtitilinn söngtexti,
enda saminn við gleðistef-
ið í 9. hljómkviðu Beethovens.
„Kvæði þetta má syngja undir
lagi Bob Dylans, Blowing in the
wind,“ segir um Mánaför. Halda
mætti áfram að rekja tengsl ljóð
anna í Þú sem hlustar við tón-
list, en sá eiginleiki þeirra ger-
ir þau ekki síst aðgengileg. Yf-
irleitt eru þau einfö'ld og gera
ekki miklar kröfur til lesenda.
Jón Óskar.
Ég heid að það hafi komið fram,
sem Matthias Johannessen sagði
uom Jón Óskar, „að honum er
einna helzt til þess trúandi af
un,gu skáldunum, að minnka bil-
ið milli almennings og hins
óbundna forms.“ (Stefnir 1. h.
1955).
Það, sem einkennir nýjungam
ar í Þú sem hlustar, er dirfska
í framisetningu, kæruleysis-
legt og stundum kaldhæðnislegt
orðalag. Ég nefni ljóðið Nítján
hundruð sjöttu og . . ., Nektar-
dans, Tækni, Gangstéttar-
drápu, Einveru, Bam, gamli
maður og Þriðji helmurinn og
. . . Hið þjóðkvæðalega Ljóða-
bréf á að vissu marki einnig
heima með þessum ljóðum og ým
islegf í öðrum ljóðum sýn-
ir breytta afstöðu Jóns Óskars
til ljóðrænnar tjáningar. Gang-
stéttardrápa er opið og
„óhreint" ljóð, sem minnir á
sumar þýðingar Jóns Óskars á
verkum franskra skálda. Barn,
gamli maður er bernskuminning,
hrjúf mynd af skyndifund-
um manns og konu. í ljóðum eins
og Nitján hundruð sjötíu og . . .
og Nektardansi er lýst frjálsu
ástarlifi í skugga stríðs og þjóð-
armarða. í Þriðji heimurinn og
. . . er skopast að vísindamönn-
um nútímans, sem hafa fundið
öruggt ráð til að standast fram-
Framh. á bis. 13
Haukur Ingibergssom
HUOMPLÖTUR
Icecross: Icecross.
UP, Stereo.
Icecross.
Hljómsveiitina Icecross
skiipa þrir ungir menn, þeir
Ásgeir og Ómar Óskarssynir
ásamt Axel Einarssyni, sem
áður fyrr hélt hljómsveitinni
Tiilveru uppi. Þessi hljóm-
sveit, Iceerosis, var stofnuð
fyrir rúmu ári, en hélt fljót-
lega til Kaupmannahafnar og
spilaiði þar á ýmsum stöðum
í fyrrasumar og gekk þokka-
lega vel.
Árangur þessarar Kaup-
mamnahafnardvalar er þessi
plata, sem hljórmsveitim gefur
sjálf út, þar sem íslenzk
hlijómplötufyrirtæki munu
ekki taka þá áhættu að gefa
út plötu með nær óþekktri
hljómsveit.
Á plötunni eru átta lög, sem
öill eru eftir hljómsveitarmeð-
limina. Eru þau öll vel fram-
bærileg, einkum A sad mans
story, Jesus freaiks og Night-
mare. Annars er eins og inn-
an hljómsveitarinnar berjist
tvær stefnur. Annars vegar
eru rokklög með mjög miikl-
um bluesáhriifum eins og
Wandring around og The end,
en viða í hiwum lögunum er
að finna flökna hljóma og
óvenjuilega tónröðum. Gemgur
það jafnvel svo lan,gt, að
halda mættá að „trixin" væru
gerð „trixanna" vegma. Þá má
ekki gleyma að geta um text-
ama, sem viissu'lega bera lifs-
stefnu hljómsveitarimnar vott.
Er þar athyglisvert Jesus
freaks, Nightmare og 1999, en
það er giallli að textamir skuli
ekki fylgja á blaði.
Icec-rosis er edn þeirra hljóm
sveita, sem spila grófa, þunga
en kraftmikla tónlist, og þann-
ig er þessi plata og þar sem
engir aukamenm koma við
sögu (utan pianó í eimu Lagii)
þá er „.sámdið" svipað frá
einu laginu tíil amnairs, þrátt
fyrir að Axel reyni að fá f.ram
ýmsar tónbreytingar í gítam-
um, t.d. með því að nota les-
lie (en það eru hátalairabox,
sérstakiega notað við orgel).
Þá hefði bassinn vel mátt
koma betur fram, en það er
trúlega sök dansiks upptöku-
meistara.
Halldór Laxness:
Sagan af brauðinu dýra.
Mono, 33 snún.
Erker Verlag.
Það er visisutega gott dæmd
um frægð og vimsældir Halil-
dórs Laxniess, að svissmeskt
foriag skulii gefa út á hiijóm-
pilötu upplestur hans á kafla
úr Innamsveitarkróiniku, Sög-
urnml af brauðinu dýra.
Það er ailitaf gaman að
heyra Halldór Laxnesis lesa
upp úr verkuim sínum, og þar
sem umræddur lcafli er lengd-
ar sininar vegna hentugur tfl
fiiuitninigs á hljómplötu, auk
þess sem sagam hefur á sér
skemmtilegan þjóðsagnahlæ,
er þetta sérstaklega ánægju-
teg plata og gefur vel tid
Frajnh. á bls. 13
1. hluti Suðurlandsáætlunar:
Þróun atvinnulífs og
opinberrar þjónustu
Suðurlandsk j ördæmi
SAMGÖNGU-, skóla- og at-
vinnnmál cru meginverkefni
I. hluta Siiðurlandsáætlunar
um þróim atvinnulífs og opin-
berrar þ.jónustii, sem kynnt
var af hálfu Samtaka sveitar-
félaga í Siiðurlandskjördæmi
■ gær. Þar kemur m.a. fram,
að hagkvæmast er að ráðast
í vegagerð með varanlegn
siitiagi á leiðiinuni Selfoss—
Hvolsvóllur, Selfoss—Eyrar-
bakki/Stokkseyri og Hvera-
gerði—Þorlákshöfn.
Kostnaður við þessar vega-
gerðir er áætlaður þannig:
Selfoss—Hvolsvöllur 50 km
230 millj. kr. Self.—Eyrarb./
Stokkseyri 12 km 60 millj. kr.
Hveragerði—Þorlákshöfn 23
km 106 millj. kr.
Samtals yrðd þessi vega-
lengd 85 km og kostnaður við
hana miðað við olíumöl alls
396 millj. kr. Þá segir enn-
fremur, að nauðsynlegt sé að
endurbæta malarveginn frá
Hvolsvelli til Kirkjubæjar-
klausturs 169 km vegar-
lengd og kostar sú fram-
kvæmd 300 millj. kr.
Skv. gildandi vegaáætlun
fara 1973 61 m.kr. eða 7.5%
vegafjár til vega á Suður-
landi. 1974 83 m.kr. eða 9.4%.
1975 35 m.kr. eða 3,4%
Þess ber þó að geta að mik-
ið fé hefir farið í vegiren frá
Reykjavík til Selfoss.
Gatna- og holræsagcrð er
víðast mjög ábótavant í kaup
túnum. í h num 8 kauptúnum
þarf 430 m.kr. til að koma
þeirn málum í svipað horf og
er í Reykjavík. Lengd gatna
i þeim er alls 40 km og íbúa-
fjöldi 6.300 og nentur því
kostnaður um 70.000— kr. á
hvem íbúa. Til samanburðar
má geta þess að álögð útsvör
1972 námu kr. 11.000,— að
meðaltali á íbúa.
SKÓLAMÁL
Fjallað er ítarlega um skóla
málin í skýrslunni og ákveðn-
ar tillögur settar fram um
samræmingu á sjónarmiðum
menntamálaráðuneytisins og
fulltrúa einstakra byggða.
Helzta n ðurstaða er sú, að
vænta roegi sameiningu skóla
og e.t.v. síðar sameiginlegrar
yfirstjómar skólamála á
svæðinu.
ATVINNUMÁL
Ámes- og Rangárvallasýsl-
ur eru að miklu leyti ein at-
vinnuheild þótt Þjórsá skipti
á milli héraða. Þamnig má
reikna með að um 9.000
manns búi á áhrifasvæði Sel-
foss, þ.e. innan við klukku-
stundar akstur úr báðum hér-
uðunum. Á sama hátt má
ætla að 7—8000 manns séu á
áhrifasvæði Hellu/HvolsvaM-
ar. Það kemur fram, að inn-
an vébanda verkalýðsfélaga i
Suðurlandskjördæmd eru um
2.500 manns, sums staðar er
þó tvítalið.
Verkalýðsfélög teljast 24 á
svæðinu. MÖrg félög eru
starfandi í sömu greinum og
getur það vald'ð deilum um
vinnuréttindi miHl félaga.
Þess ber að gæta að þáttur
Vestmannaeyja í skýrslunni
er ekki rýrður eða breyttur
vegna gossins. Hins vegar var
horfið frá því að birta sér-
kafla um Vestmannaeyjar og
framhaldsvinnu var hætt, þeg
ar séð varð að grundvaliar-
breyting yrði á högum fólks
þar.
Sgfinnur Sigurðsson hag-
fræðingur, framkvæmdastjóri
Samtaka sveitarfélaga í Suð-
urlandskjördæmi skýrði frá
því, að auk samtakanna
hefðu Hagvangur hf., Helgi
Bjarnason verkfræðingur,
Vegagerð ríkisins, Valgarð
Runólfsson námsstjóri, Gest-
ur Ólafsson skipulagsfræðing
ur og Guðmundur Einarsson
viðsk ptafræðingur unnið að
gierð I. hluta áætlunarinnar.
Næsti áfangd myndi taka til
úrvinnslu, afstöðu og ákvarð-
ana sveitarstjóma, Samtaka
sveitarfélaga og rikisvalds-
ins til styrktar framförum á
svæðinu.
Þáttur framkvæmdaráðs
Framkvæmdastofnunarinnar í
þessu verki hefði hins vegar
verið mjög rýr og afstaða til
framhaldsvinnu við verkið
neifevæð.
Frá Vík í Mýrdal. — Svarta brautin er eina gatan, sem enn
er með varanlegu slitlagi þar. Grán brautirnar sýna þær göt-
ur, þar scm gert er ráð fyrir oiíumalarlagningu og á núver-
andi verðlagi myndi slíkt verk kosta 29 millj. kr. eða 96.000
kr. á hvern íbúa. Mjög mikið er af hvers konar upplýsing-
um í I. hluta Suðurlandsáætliinar, sem er hin ítarlegasta bók,
390 bls. alls.