Morgunblaðið - 05.03.1971, Blaðsíða 17
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. MARZ 1971
17
A Eyrarbakka er verið að
gera höfn. I»ar er raunar
höfn frá náttúrunnar henði,
þaðan sigidi Bjarni Herjólfs-
son og Iag-ði upp i fyrstu
Ameríkuförina. Á síðari ár-
um var Eyrarbakki miðstöð
verzlunar á Suðurlandi og
þangað komu kaupskip stór
og mikil með vörur til Le-
folii-verziunarinnar. Höfnin
sem nú er verið að gera verð
ur fiskibátahöfn, sem Eyr-
bekkingar vonast til að geti
46 milljónir króna verið fjár
festar í framkvæmdinni, en
til ráðstöfunar eru nú 4.2
milljónir. Greiðir rikis-
sjóður 75% af dýpkunarfram
kvæmdum og 40% af innri
hafnarframkvæmdum. Megn-
ið af garðinum er þó steypt
samkvæmt öðrum hafnarlög-
um, en nú gilda, og greiddi
haflega tekin. Er það vegna
áhrifa gengislækkana, en
gengistap verður sveitarfélag
ið eitt að bera á sama hátt og
vexti.
Dýpkun í innri höfn er lok
ið að % hlutum. Sprengd
hefur verið kvi inn 1 strönd-
ina, sem myndar 80 metra við
legurými við vesturbakka
Frá því í ágústbyrjun hafa
6 til 8 manns unnið við þessa
framkvæmd. Framan við
höfnina eru miklar grynning
ar, sem að mestu brjóta út-
hafsölduna, er hún berst að
landi. Eins og áður er sagt,
er höfnin frá náttúrunnar
hendi, en það verður þó eigi
sagt um innsiglinguna. Bátur
t
orðið útgerðarstöð
manna í framtíðinni.
Fióa-
Morgunblaðið ræddi í síð-
ustu viku við Óskar
Magnússon, oddvita á Eyrar
bakka og sveitarstjórann Þór
Hagalín. Gerður hefur verið
mikill og langur hafnargarð-
ur, sem framkvæmdir hófust
við á árinu 1963. Byrjað var
á því að steypa garðinn 1964 og
er garðurinn nú 270 metra
langur, en á eftir að lengjast
um 160 til 170 metra.
Hafnarframkvæmdin er 5.
mesta hafnarframkvæmd á
landinu nú og þar eð höfnin
flokkast ekki undir lands-
hafnir, má segja, að 500
manna sveitarfélag standi
svo að segja eitt undir fram-
kvæmdunum — með að-
stoð ríkisins, svo sem lög
gera ráð fyrir. Nú hafa um
Höfnin — garðurinn til iiægri
myndinni. Þorpið í baksýn.
rikið þá 40%. Áætlað heima-
framlag fyrir árið 1970 voru
600 þúsund krónur. Að auki
þarf hreppurinn að standa
fyrir afborgunum og vöxtum,
en töluverður hluti lánanna
er af erlendum toga og hafa
þau fremur hækkað en lækk
að frá þvi er þau voru upp-
kvíarinnar, en nokkuð
skemmra að austan. Breidd
kviarinnar í botni verður 40
metrar, en mynni hennar
verður um 30 metrar. Dýpt
kviarinnar á stórstraums-
fjöru er 3 metrar. Alls verða
sprengdir upp 12 þúsund rúm
metrar af grjóti.
EYRAR8AKK)
Kortið sýnir hafnarframkvæmdina á Eyrarbakka eins og Iiún er nú. Hafnargarðurinn
liggur á Landsuðurskeri, Miðieguskeri, Bóndaskeri og Einarshafnarskeri. Miiii lands
og Landsuðurskers er brú, þannig að straumur myndast í liöfninni og á að koma i
veg fyrir að höfnina fylli af ís úr Öifusá.
á innleið verður að stefna
beint að landi nokkuð vest-
an við höfnina, unz hann er
kominn nokkuð nærri land-
steinum, þá beygir hann
þvert í austur og siglir inn í
höfnina. Næsta verkefni við
hafnargerðina verður síðan
að breikka innsiglingarlæn-
una og dýpka svo að stærri
skip komist inn. Verða þeir
möguleikar væntanlega
kannaðir á næsta sumri, og
standa vonir til, að það verk
reynist miklum mun minna en
menn hafa ætlað. Nú geta 100
rúmlesta skip athafnað sig
þar, en þegar innsigling-
in hefur verið lagfærð er
ekkert til fyrirstöðu, að 300
rúmlesta skip geti komizt í
höfnina.
Um aldir var Eyrarbakki
helzti verzlunarstaður á Suð
urlandi og aðalinnflutnings-
höfn landsins. Enn má sjá
múraða polla á yztu skerjum,
þar sem skipin voru svín
bundin eins og kallað var.
Um síðustu aldamót var þó
hætt við að svínbinda, en í
stað þess notuð botnkeðja og
voru skipin þá hreyfanlegri
og létu betur undan öld-
unni. Siglingar lögðust ekki
niður til Eyrarbakka, fyrr en
með síðari heimsstyrjöld.
Á árunum 1910 til 1920,
þegar framkvæmdir hófust
við hafnargerð í Reykjavík
voru uppi raddir um að
gera Eytrarbakka að höfn fyr
ir Reykjavík, en leggja slðan
jámbraut milli staðanna.
Hugmynd þessi náði það
langt að frumrannsóknir á að
stæðum fyrir höfnina fóru
fram. Var þá höfninni talið
það til gildis, að möguleikar
til landsins væru ótakmark-
aðir, þar eð svæðið upp af
höfninni væri gjörsamlega
óskipulagt —■ svo er raunar
enn í dag.
í>eir félagar Óskar Magnús
son og Þór Hagalín sögðu, að
innan garða yrðu, er höfnin
væri fullgerð, um 4 hektarar.
Ráðgert er að steypa upp
annan hafnargarð vestan
megin við höfnina, en sú
framkvæmd er algjörlega
ótímasett, enda hreppurinn
búinn að setja þá fjármuni í
höfnina, sem hann hefur bol-
magn til þessa stundina. Hins
vegar sögðust þeir félagar
telja, að á Eyrarbakka væri
að skapast hafnaraðstaða
ekki aðeins fyrir Eyrbekk-
inga, heldur og fyrir SelfyBs
inga, sem hafa áhuga á út-
gerð. Lónið, sem höfnin er
gerð í er nú 4 til 6 metra
djúpt, en í botni þess er 3
til 4 metra sandlag á hrauni,
sem auðvelt ætti að vera að
dæla upp og nota til uppfyll
ingar.
Óskar Magnússon sagði, að
frekari dýpkunarfram-
kvæmdir ættu að geta farið
fram. Ýmislegt bendir til, að
hraunlagið í innsiglingunni
og undir sandinum í lóninu
sé aðeins 6—10 metrar og 25
metra sandlag undir því.
Hugmynd hefur komið fram
um að bora 1 gegnum hraun-
lagið og dæla siðan sandin-
um undan þvi, þar til það
brysti. Kvað Óskar nauðsyn
legt að kanna betur botn inn
siglingarinnar og lónsins til
að ganga úr skugga um hvort
hugmyndin stæðist.
Þór Hagalín sagði, að
tækjakostur Vita- og hafnar-
málaskrifstofunnar, sem
stjórnað hefur framkvæmd
um við höfnina, virtist vera
af mjög skornum skammti,
þegar um væri að ræða sér-
hæfð hafnargerðartæki. Háir
það t.d. rannsóknum og dýpk
un á Eyrarbakkahöfn veru-
lega, að ekki skuli vera til
borpallur, sem hægt er að
lyfta upp úr sjó og bora af
honum sprengiholur. Þó á
hún flest þau tæki, sem slík-
ur pallur þyrfti að vera bú-
inn, t.d. búnað til að hlaða
holurnar með dýnamiti. Nú
þarf að nota kafara við slíkt
verk, en sá hængur er á, að
sérstök skilyrði verða að
vera til þess að hann geti at-
hafnað sig í sjónum og köf-
unartími mjög takmarkaður.
„Hafnargerðin hér á Eyrar-
bakka myndi réttlæta kaup á
slíkum pramma," sagði Þór.
Þrjú atriði við höfnina
þarf að bæta. Eru það vam
Framhaid á bls. 24