Morgunblaðið - 09.01.1953, Blaðsíða 7

Föstudagur 9. jan. 1953
HORGVNBLABÍ0
1
KÚKA í ,janúarmánu3i raunu
verða stórvægilegar b-reytingar
á brunavarnarmálum. Afeureyrar-
kaupstaðar. Ráðnir verða 6 fastir
starfsmenn við brunagæzíu £ bæn
um, í stað eins áður. Fuiikomn-
ara brunasíma verður koœ í3 upp
í náinni framtíð, nýr slökkviliðs-
bil) keyptur og vatnskerii bæj-
arins stóraukið. Brunabótafélag
ísiands mun veita lán. tíl sumra
þessara framkvæmda, öryggi
bæjarbúa verður stóraukið og
iðgjöld af brunatryggingum. húsa
Jækkar að mun.
ELZTI SLÖKKVILIBSSTFáRI
LANDSINS KVEÐLK
Um síðastliðin áraroóí Iét einn
af elztu starfsmönnum. þessa bæj-
ar af embætti, eftir 35. ára starf.
Er það hinn samvizkusami, gegni
og góði slökkvíliðsstjóri okkar,
sem á þessu ári, eða násiaur hinn
29. ágúst verður 74 ára aS alciri.
Fréttaritari blaðsínts Mtti Egg-
ert Melstað að starfi. í leikhús
bæjarins, en þar annast hann
brunagæzlu við leiksýníng.ar, og
hefir gert um fjoldamörg ár.
Þetta starf, ásamt eftixliti með
olíuskipum, er koma tíf bæjar-
ins, eru nú föndur hans. á elli-
árunum. Ég' fæ að koma. aft tjalda
baki í leikhúsinu, og í eínu hlé-
ínu á milli þátta, næ ég tali af
Melstað, þar sem hama fylgizt
með sviðskiptingum og ræðir víð
leikara og aðra starfsmerm húss-
ins. Ég get þess, að mí.g langi
til þess að rabba ofurtátíð við
hann, í þeirri von að ekM fari
nú að kvikna í rétt 4 raeðán. Tek-
ur hann því hið bezta. og við
fáum einn búningsklefann. til um-
ráða. Að vísu er UefSna svo
lítill, að tæpt er að við kom-
umst þar fyrir báðir í einu, en
það næg'ir okkur, enda ósætt
engin.
Melstað segir aðhaimhæfí form
lega lagt niður embætti um. síð-
ustu áramót, en að vísu fáist
hann ofurlítið cnn við' bruna-
gæzlu, eins og fyrr segir-
STRIGAFÖTUR, HANÖQÆIXR
OG LOKS BRUNABÍLL
— Hvernig voru starfsskílyrð-1
in, þegar þú byrjaðir starf þítt?
__ í>egar ég tók við slökkvi-
liðsstjórastarfinu árið 1917 af
Antoni Jónssyni, voru slökkvi-
tækin, sem við höfðum, frumstæð
mjög, miðað við það sem n.ú er
hér, þótt enn vanti mikíð á að
við höfum fullkomnustu tæki,
sem völ er á. Tækin, sem við
höfum, voru 3 handvagnar með
handknúnum dæluro og þurfti
8 menn til þess að krtýja hverjaj
dælu. V ið notuðum eingöngu sjó ;
til þess að slökkva mcó' efdinn, |
og ef húsið sem siökfeva þurfti
í, var langt frá sjó, var dælun- j
um komið fyrir með no&kru
millibili, ker sett á mili þeirra,
og síðan dælt í þau og úr aftur,
og var vatnið þaroiig selfíutt að
brunastaðnum. Einnig voru not-
aðar strigafötur til þess að bera
vatn á eldana. En þetta var nú
allt áður en vatnsleiðslan kom.
— Hve margir voru i slökkvi-
liðinu þegar þú tókst víð?
— Við munum hafa verið 5 eða
6, sem vorum settis til þess að
vera með Antoni. Var ég fyrst
í slökkviliðinu 2 ár sem óbxeitt-
ur liðsmaður og aS sjálfsögðu
ekki fastráðinn frekar en. siökkvi
. liðsmennirnir almertnt eru nú.
Liðið var þá álíka íjöímenrit, eins
og hinir nýráðnu brtjxtaverðir
eru nú.
STÓRFRAMFARIR 193®
— Hvenær tekur þetta svo að
breytast?
__ Árið 1930 kom alhnikill
skriður á brunavarnaroálirt hérna
í bænum. Það ár flytjfum við úr
gömlu brunastöðinni, sem svo
er kölluð, í BrekkugöM 12. Var
þá brunaskýlið reist á Torfunefi,
sem notast hefir verið við, allt
þar til nú á síðasta árL Það ár
eignuðumst við Iíka fyrafabruna-
reyra
ggingum
læklka
SI8 á
Slzti slckkviiiðss£|óri landsisis læi>
sar al embætti efftir 35 ára siari
Eggert Melstað lætur af störfum
eitir 35 ára starf. —
(Ljósm.: J. Sigúrgeirss., lögr.þj.)
bilinn. Mun hann hafa v»,'ið
sænskur os reyndist heldur Tla.
Var annað slagið verið að skipta
um bil til ársins 1947 að annar
bíll kom og eru þeir núna tveir,
en hvorugur af fuilkomnustu
gerð. Við áttum líka 8 m. stiga
1930, en nú eru til 2 12 m stsgar.
Við eignuðumst véiknúna 1000
rninútulitra dælu sama ár og er
hún enn notuð. Núna eigum við
3 vélknúnar dælur og eiu afköst
þeirra samanlagt 4000 lítrar á
minútu. Og nú er bækistöð
slökkvíliðsins flutt af Torfunef-
inu og í þessa einu hæð, sem
búið er að reisa af nýju slökkvi-
stöðinni við Geislagötu.
— Hver er mesti eldsvoðinn,
sem þú hefur unnið við að
slökkva?
— Það.mun hafa verið þegar
Jeir Zoega vegamálastjóra, beztu
sakkir fyrir vináttu og gott sam-
starf á Ijðnum árum, einnig öll
im starfsfélögum sínum úi
•Jökkviliðinu, bæði þeirra, sem
rættir eru og sumir hverjir fiutt
ir brott úr bænum, og einnig
leirra, sein enn starfa. Hann bið
ir mig að l'æra hinum nýskipaða
lökkviliðsstjóra, vara-slökfcvilið:
itjóra og iilium slökkviliðsmönn
mum sínar alúðarfyllstu árnað
’.róskir og biður þeim farsældai
ig blessunar í starfi þsiira á 6-
tomnum áxum. Ég tek undir ósl
íans og iofa að koma henn
ileiðis.
NÝIR SIBIR MEÐ
NÝJUM MÖNNUM
Eg hitti hinn nýskipaða slökkvi
liðsstjóra á skrifstofu hans í sam-
komuhúsi bæjaiins, eða gömiu
Gúttó, eins og hún lengst af er
nefnd. Ásgeir Valdemarsson,
verkfræðingur, er aðeins 26 ára
gamall. Hann befir hlotið mennt-
un sína í mannvirkjaverkfræði í
Svíþjóð cg lauk þaðan góðu prófi
íyrir tveimur árum. Hann er því
enn ungur og óreyndur, en hefir
þegar skapað sér álit, enda á
hann kyn til athafnamikilla góð-
bænda.
— Hvernig verður nú hið nýja
skipulag brunavarnamálanna
hér?
— Eins og kunnugt er hafa
verið ráðnir fjórir brunaverðir,
sem munu annast gæzlu mestan
hiuta sólarhringsins ásamt vara-
slökkviliðsstjóra. Munu þeir einn
ig annast viðhald allra tækja
slökkviliðsirs, og sjá um að þau
séu ávallt tiltæk og í fullkomn-
asta ásigkomulagi. Hafa þeir
Brunatæki við slökkvistöðina á Akureyri. — (Ljósm. V. Guðm.)
Krossanesverksmiðjan brann ár-
ið 1927. Var það afar mikill bruni
og nam eyðileggingin tæpri milj.
króna, sem var mikið þá. Þó tókst
að bjarga nokkru af verksmiðj-
unni. Stæi'sti bruninn hér í bæn- j
um mun hafa verið, þegar Hótel
Gullfoss brann núna fyrir fúum
árum s.ðan.
FÆRIR ÞAKKIR OG ÁRNAD-
ARÓSKIR VINUM OG SAM-
STARFSMÖNNUM
Ég ræði enn nokkra stund við
þennan alúðlega og fjörmikla
eldri mann og nem af honum
margt, sem fróðlegt væri að færa
í letur, en þetta verður að nægja.
Frammi á sviðinu er „Aumingja
Hanna“ leikin af fullum krsfti og
Melstað verður að sjá um að leik-
ararnir geri nú engan eld-
,,skandala“ í alglevmi listarinnar.
Að lokum biður hsnn mig fyrir
kveðjur og þakkir til allra bæj-
arbúa og annara vina og kunn-
ingja. Iíann biður mig sérstak-
lega að færa yfirmanni sínum,
verið ráðnir sérstaklega með það
fyrir augum. Við eigum von á
nýjum brunabíl og hefir okkur
b£'crar borizt tilboð frá Ameríku
Við höfum mikinn áhuga á
að fá bíl með svonefndri háþrýsti
dæiu, eða úðadælu, en megin-
kostur þeirra er lítil vatnsnotkun
og minni vatnsskaðar. En það er
ekki óalgengt, að vatnsskaða’
séu engu minni, en brunatjónið
sjálxt. Einnig er væntanleg full-
kornin súrefnisgríma, til þess að
hægt sé að senda menn inn í
reykmettað herbergi. Brunabóta-
fé'ag Islands mun ætla að veita
bænum lán til kaupa á bílnum
og fulikomnum brunasíma, sem
settur verður í samband við
landssímastöðina og er þá hægt
að kalla út slökkviliðið sam
stundis. Nú hafa aðems fáii
slökkviliðsmenn brunasíma.
LOEKVIM3ID OFT
NARRAÐ ÚT
—- Hvað er að segja um bruna-
boðana?
Ásgeir Valdimarsson.
— Ég er heldur á móti fjölgun
þeirra, enda er þess ekki þörf
bar sem sími er hér svo að segja
í hverju húsi. Aðalgaiiinn við þá
er, að siökkviliojo er oft kvatt
út með þeim að óþöi'fu. Er af því
•nikill kostnaður fyrir bæinn.
Hvert sinn, er slökkviiiðið ei
gabbað út kostar það um það bi’
1400 kr., þótt aðeins mæti 3 4
slökkviliðsins, en það telur nú
alls 43. T.d. var iiðið gabbað út
síðastliðna nótí. Til íróCIeiks má
geta þess, að i nokkrum stærstu
borgum Evrópu voru gabbkvaðn-
ingar slökkvilioa árlð 1947 sem
hér segir:
London 33% kvaðningar með
brunaboðum og þar af 66% gabb.
StoVkhólmur 10% kvaðninga
með brunaboða, þ a. 52% gabb og
Kaupmannahöfn 15% kvaðn-
inga með brunaboða þ.a. 02%
gabb.
I Reykjavík vo' .i á árinu 1951
320 brunak'-aðningar og af þ::m
82 með brunaboða, þ.a. 44 gabb.
Hér á Akureyri voru í íyira 24
brunakvaðningar ov aí þeim að-
eins 4 með brunaboða, en af þess
um 4 voru 3 gabb. eða 75%. —:
Þetta eru ekki .skemmtilegar töl-
ur og bera urogengni manna um
bruijaboðana sist gott vitni.
— Eru ekki væntanJegar xlsiri
framkvæmdir tíl eflingar bruna-
varnanna?
— Það er fyrirhúguð mikil
aukning á vatnsveitukerfi bæj-
arins. Mun Brunabótafélagið
ætla að lána fé til framkvæmda
þeirra, en mér er ekki kunnugt
um hvenær lánið verður veitt,
eða hve nátt það verður. Það fer
að sjálfsögðu eítir lánsfjárgetu
félagsins og lár.síjárþöif bæjar-
ins.
Að siðustu sýndi hiim nýi
oiökkviliðsstjóri rnér slökkvistöS
ina o« tæki þau er bærinn á til
brunavarna.
Wm B/ETTT- SA'TVIMGAR
•'"D B’>f;NABÓTAFÉT.AG
ÍSLANDS OG f ÆKKUM Á
"DGJÖLDUM ÍBÚÐARHÚSA
Þar sem ésr geri ráð fyrir að
marga fýsi að vita um hina nýiu
samninga við Brunabótafélag fs-
'ands, sem þó mun ekki að fullu
f.rá gengið enn. fór ég o? frædd-
ist um það atriði hjá fulltrúa fé-
lagsins hér, VifX'vó Olafssyni.
Iðgjöld af íbúðarhúsum með
’öglegum eldfærum eru sem hér
egir, alls staðar eins í bænum.
1. fl. Hús að öHu leyti úr
-teini: Er nú 1,20 kr. af þúsundi,
en verður eftir lækkunina 0,60
kr. eða 50% 'iækkun.
2. fl. Steinhús mtð timburinn-
éttingu að nokkru eða öllu levti:
Sr nú 2,40 kr. af þúsundi. verður
1,50, eða 37,5% lækkun. I þessum
flokki mun lækkunin verða
meiri ef 2 næðir eða meira erU
úr steini.
3. fl. Timburhús varin eld-
traustu eíni: Er nú 4,00 kr. af
þúsunöi, verður 2,70 eða 32,5%
lækkun.
4. fl. Óvarin timburhús: Er nú
5,60 kr. aí þúsundi, verður 4,00,
iða 28.8% lækkun.
Varðandi aðrar byggingar má
(eta þess, að lækkun verður til-
tölulega minnst af húsum, þar
sem fram fer verzlun og iðnaður.
dyggist þetta mest á því, að þess-
ir staðir eru yfirgeínir á vissum
tímum á kvöidin og' enn fremur
iru þarna einatt eldfim efni, a'ð
meira eða rninna leyti.
Þótt enn séu öll þessi mál að-
ains í deiglunni, má þó innan
skamms tima vænta mikilla fram
'ara í brunavarnarmálum Akur-
syrar, og munu bæjarbúar fylgjr-
ist af áhuga með þessum málum,
þar sem þau skípta svo nijög öx-
yggi þeina. — Vignir.
Mergt er smátt
í veft!iii§ »nns
RÉTT fyrir jólin barst mér þessi
litla bók, rúmar 85 blaðsiður. í
annríki jólanna varð ekki af því,
að ég gæti lesið hana. En nú á
dögunum tók ég mig til og las
kverið. Þetta era allt smásögur,
að undanteknum tveim, ævintýr-
inu Mjaöveig Mánadóttir og sög-
unni Gamla tréð. Og flestar fja)l;v
þær urn tíýr, og blóm, lýsa tíjúpri
ást á blómum og innilegri vin-
áttu við dýr og xiæmum skiln-
ingi á eðii þeirra og högum. —
Þetta etu ekki stórþrotnar frá-
sögur, er.da ekki.til þess ætlast
af höfundi. En þær eru snotur-
lega og látlaust sagðar og það
andar frá þeim einhverri hlýju,
sem gerir þær viðfelldnar.
Ég þekki ekki Evu Hjálmars-
dóttur persónulega og heíi aldrei
talað við hana. En mér er kunn-
ugt um það, að lengstan hluta
æfi sinnar hefur hún átt að stríða
við hryggilega vanheilsu og þján-
ingar. Árum saman hefur hún
verið fjötruð við rekkju sína, og
á ytra borði mætti svo virðast,
sem lífið befði neitað henni um
flestan unað sinn, en verið að því
skapi örlátara við hana á and-
streymi og þrautir. En þetta hef-
ur ekki bugað sál hennar, ekki
gert hana andlega sijóva, né fyllt
hug hennar kala og beyskju. Ást-
in á öllu íögru, vináttan við dýr
og blóm, fegurðarheimar ljóða,
sagna og ævintýra, hafa boíið sái
henne.r. Og óviðráðanleg þörf til
þess að skapa eitthvað fagurt
sjálf, þrátt fyrir vanmátt og van-
heilsu. Þessvegna er bókin heniv
ar Evu góður lestur, sögurnar
hennar gott lesefoi handa bönv
um. Það hefur verið fró hennar
i miklum þjáningum að rita þess-
ar látlausu sögur í þeirri von að
ísler.zk börn mættu njóta. — For-
eldrar, þið sem eigið heilbrigð
börn, gefið þeim litlu bókina
hennar Evu Hjálmarsdóttur. Með
því gleðjið þið þau, og einnig
hana, sem allt frá barnæsku hef-
ur orðið að bera kross þeirra
þungu örlaga að vera sjúk, langa
itil að gefa af auði hjarta síns, en
vera þjáður fangi veikinda sinna
og vanmáttar.
Holti á Gamlársdag 1952.
Sigurá'ur Einarsson.
MELBOURNE 8. jan. — Ástralíh
maðurinh Jimmy Cathers á að
! verja heimsmeistaratign sína'i
jbantamvigt í hnefaleikum 8)
j apríl n.k. Keppir hann þá rið Ny-(:=
Sjálendinginn Lin Philip