Morgunblaðið - 09.01.1953, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 9. jan. 1953
í
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Fraxnkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgöarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði, Imanlanda.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Verzlunarfrelsi tryggir heil-
brigða viMiptahætti
Ljósin við Láfrabjarg:
Leit á sjó, landi og úr
lofti
í gær aran
KOMMÚNISTAR og Alþýðu-
fiokksmenn hafa haldið þvi á-
kaft fram undanfarin ár, að
skefjalaust okur á nauðsynjum
almennings væri nú megin ein-
kenni verzlunar og viðskipta.
Fyrir þessari staðhæfingu sinni
hafa þeir að vísu ekki getað fært
önnur rök en þau, að örfáir inn-
flytjendur hafi í þann mund, er
verziunin var gefin frjáls að tölu-
verðu leyti, gerst sekir um ó-
hæfilega álagningu. Hér í blað-
inu og af hálfu ríkisstjórnarinn-
ar hefur framkoma þessara fáu
aðilja verið harðlega vítt. En
því fer víðs fjarri að hún gefi
tilefni til þess að bregða allra
verzlunarstéttinni um okur.
Það var ómaksins vert, að at-
huga lauslega, hvernig hugsan-
legt væri, að slíkum verzlunar-
.háttum yrði við komið.
Af hálfu stjórnarandstæðinga
er því almennt haldið fram, að
álagning samvinnuverzlunarinn-
ar sé hófleg. Hjá henni sé því
ails ekki um okur að ræða.
Þá er næst hendi að gera sam-
ar.burð á verðlaginu hjá kaupfé-
lögunum og einkaverzluninni.
Af skýrslum þeim, sem
verðgæzlustjóri hefur safnað
um verðlagið víðsvegar á
landinu, bæði hjá kaupmönn-
um og kaupfélögum, er auð-
sætt, að yfirleitt er verðlagið
alls ekki hærra hjá einkaverzl
unum en hjá félagsverzlunum.
Þess kunna að vísu að finnast
einstök dæmi. En þess eru þá
einnig dæmi að verðlag á ein-
stökum vörutegundum sé
hærra í verzlunum kaupfélag-
anna.
í slíkum verðmismun á ein-
stökum vörutegundum þarf alls
ekki að felast nein hneigð til
okurs eða óeðlilegra viðskipta-
hátta, hvort sem það eru einka-
verzianir eða samvinnuvérzlanir,
sem í hlut eiga. Munur á teg-
undum og misjafnlega hagstæð
innkaup geta vaidið honum. Að
sjálfsögðu er á#æðan stundum
hærri álagning en almennt ger-
ist.
En ef það er nú þannig, að
sljórnarandstæðingar telja álagn-
ingu kaupfélaganna yfirleitt hóf-
lega og verðlag hjá einkaverzlun-
inni er ekki hærra, hvernig
standast þá fullyrðingar þeirra
um að okrað sé á nauðsynjum
almennings?
Þær standast alls ekki, heldur
hrynja til grunna.
Þetta er áreiðanlega kjarni
málsins. Verðlagið er almennt
hið sama hjá kaupmönnum og
kaupfélögum.
Það liggur líka í augum
uppi, að ef verðlagið væri
lægra hjá kaupfélögunum
hlvti einkaverzlunin að missa
viðskipti fólksins. Hún hlyti
að verða undir í samkeppn-
inni.
Nú er það staðreynd, að þrátt
fyrir skattfriðindi samvinnuverzl
unarinnar, hefur hún ekki getað
boðið lægra vöruverð en einka-
verzlunin.
Það er svo allt annað mál, að
á undanförnum árum hefur verð-
Iji^ yfirleitt farið hækkandi í
I^iminum. Hefur það að sjáif-
sogðu bitnað á íslenzkum al-
njenningi eins og öðrum þjóð-
um. Sá stuðningur, sem sjávar-
útVeginum er veittur með hinum
svokallaða bátagjaldeyri hefur
einnig leitt til hækkaðs verðlags.
En brýnustu nauðsynjar almenn-
ings hafa þó alls ekki verið
keyptar fyrir þann gjaldeyri.
Hvorki kommúnistar né Al-
þýðuflokksmenn hafa heldur
bent á neitt annað úrræði til
stnðnings bátaútveginum. Al-
þýðuflokkurinn hefur meira
að segja flutt frumvarp á AI-
þingi, þar sem gert er ráð
fyrir lögfestingu bátagjaldeyr-
isskipulagsins.
Stjórnarandstaðan stendur því
mjög illa að vígi um gagnrýni á
þeirri hækkun verðlagsins, sem
leiðir af gjaldeyrisfríðindum út-
vegsins.
Það er líka staðreynd, sem ekki
verður sniðgengin, að verzlunin
hefur orðið öllum almenningi
miklu hagstæðari síðan rýmkv-
að var um innflutninginn. S. 1.
tvö ár hafa allar brýnustu nauð-
synjar jafnan verið fáanlegar.
Svarta markaðs braskinu hefur
verið útrýmt og vaxandi sam-
keppni hefur gætt um viðskipti
fólksins. Margt bendir til þess, að
verðlag á heimsmarkaðinum
muni ekki hækka á næstunni. Á
einstökum vörutegundum hefur
þegar orðið nokkur verðlækkun.
Ætti því að mega vænta þess, að
verðlag hér á landi fari heldur
lækkandi á næstu mánuðum.
Stefna Sjálfstæðisflokksins
í verzlunarmálunum hefur
verið skýrt mörkuð. Hann
telur að frjáls verzlun sé lík-
legust til þess að tryggja hags-
muni neytenda, skapa sem
lægst vöruverð, vöruvöndun
og heilbrigða viðskiptahætti.
Sjálístæðismenn vilja að fólk-
ið haíi frelsi til þess að ráða
því, hvert það beini viðskipt-
um sínum.
Fyrir þessari stefnu munu
þeir halda áfram að berjast.
Fólkið á Látrum fullyrðir að ekki
hafi verið um að ræða skip á siglinp.
•
, BJÖRGUNARVÉLFLUGA frá Keflavíkurflugvelli, þýzka eftirlits-
skipið Meerkatz, vélskipið Sigurfari, bændur og búandlið á Hval-
lótrum, leitaði í gærdag frá birtingu fram í myrkur að bát þeim
eða fleka, sem sendi neyðarljósmerkin við Látrabjarg í fyrra-
kvöld. Leit þessi bar ekki árangur. — Fólkið að Látrum, sem
fréttaritari Morgunblaðsins átti í gær símtal við, telur fullvíst
aö Ijós þessi hafi komið frá einhverjum mönnum, sem verið hafi
í hættu út af Látrabjargi.
«-
SKIPULÓGÐ LEIT
Björgunarvélflugan kom á vett- haldið áfram af
sömu skipum. —
vang um klukkan 2 í gærdag. - F]ugvél tók einnig þátt í henni.
Leit velflugunnar var stjórnað Þá var farið upp á hæstu fjöll
frá Meerkatz. Var flogið bæði með sjónauka, því að skyggni var
,d3upt og grunnt beggja vegna tt og yeður kyrrt E:nnig var
. Bjargtanga. Bændurmr fra Latr- leitað með ströndinni, 'en allt án
j um gengu meðfram ströndinni og árangurs
suður fyrir Bjargtanga. Þýzka ‘ skipið er búið öllum
Mikill straumur og þungur er fullkomnustu tækjum, sem að
við Látraröst og við bjargið gagnl matfu koma við slíka leit.
hættulegir grynningar. Þegar Leitin hefði orðið
mun auð-
folkið a Latrum sá ljósið síðast, veldari> ef hægt hefði verið að
um kl. 6,45 um kvoldið, virtist hafa beint talstöðvarsamband við
! Flðiri flokkar!
ÞÆR RADDÍR hafa stundum
heyrzt síðustu árin, að nauðsyn
beri til þess að stofna hér nýj-
an eða nýja stjórnmálaflokka.
Með því myndi hægt að skapa
aukna festu og heilbrigði í ís-
lenzk stjórnmál.
Allt bendir til þess að þessar
skoðanir eígi við lítil rök að
styðjast. Reynsia allra þjóða er
sú, að þess fleiri flokka, sem þær
skiptast í, þess meiri glundroði
og los skapast í stjórnmálum
þeirra. Sumstaðar hefur flokka-
fjöldinn beinlínis greitt götu ein-
íæðis og ©fbeldis.
Gleggsta dæmið um afleiðing-
ar margra flokka getur að lita í
Frakklandi. Þar hafa verið
fifeiri stjórnmálaflokkar en í
nokkru öðru landi Evrópu. En
þar hefur einnig rikt meiri upp-
lausn og stjórnmálaspilling en
nokkursstaðar annarsstaðar, þar
sem lýðræði er grundvöllur þjóð-
skipulagsins.
Okkur íslendinga vantar ekki
fJeiri stjórnmálaflokka. Þeir
mættu þvert á móti vera færri og
eðlilegar uppbyggðir en raun ber
vitni. Tveggja flokka kerfi er
áreiðanlega líklegast til þess að
tryggja þessari þjóð heilbrigt
stjórnaríar.
það vera komið nærri landi.
EKKI SIGLINGALJÓS
Fólkið, sem þarna hefur lifað
og starfað alla sina ævi, og fylgst
hefur með feiðum báta og skipa,
telur það engum vafa undirorpið
að einhverjir - menn haíi verið
þarna í nauðum staddir og að
ljósið hafi verið neyðarmerki
þeirra. Það komi ekki til mála,
að þarna hafi verið um að ræða
skip á venjulegri siglingu, segir
fréttaritarinn á Patreksfirði,
Gunnar Proppé, í skeyti sínu.
Ilann átti í gærdag samtöl við
fólk á Látrum um þessa sýn, sem
því ber öllu saman um.
ENGINN SKIPTAPI
Ekki er vitað um neinn skip-
tapa á þessum slóðum síðan á
Þorláksmessu, er þýzki togarinn
N. Eberling hvarf með allrí áhöfn
um 30 sjómílur suðvestur frá
Látrabjargi. Svo getur farið, að
aldrei! muni takast að sanna
þessa sýn, sem Létrafólkið telur
sig hafa séð, sagði fiéttaritarinn
að lokum.
Þórður Jónsson fréttaritari
Morgunblaðsins á Hvallátrum
símaði Morgunbl. í gær, um þetta
furðuljós. Er skeytið mjög sam-
mála fregn þeirri, er blaðið birti
í gær um ljósið.
SKEYTIÐ FRÁ LÁTRLM
í skeytinu segir Þórður m. a.
á þessa leið:
— Harður suðurstraumur var
á, er við sáum ljósið fyrst, um
kl. 4 á miðvikudaginn. Bar Ijósið
ört í áttina að Látraröst, en þar
var sjór mjög úfinn.
Rétt fyrir kl. 18,00 og aftur kl.
18,45 sást ljósinu bregða fyrir og
var það mjög dauft. Var það þá
komið suður undir eða suður á
Röst.
Sigurfarinn, sem þá var að
koma á vettvang, sá cr ljósinu
brá fyrir í siðasta skiptið. Setti
báturinn stefnuna á það, en það
var nokkru nær landi en bátur-
inn. Nokkrum minútum síðar
sást ljós, litið eitt dýpra, það varð
til þess, að Sigurfari breytti um
stefnu á það, en brátt kom í Ijós,
að þetta var skip að koma úr hafi.
Þetta truflaði okkur einnig. Sást
Ijósið ekki aftur eftir þetta.
Skipin leituðu fram á nótt.
Einnig var leitað með strönd-
inni. Svart myrkur var og sjór
úfinn, er leitin hófst, en fór lægj-
andi. Vindkaldi stóð á land.
LEITAÐ í GÆR í BEZTA
VEÐRI
í morgun, fimmtudag, var leit
leitarskipin frá Látrum, en slík
talstöð hefur ekki fengizt hingað,
sagði Þórður Jónsson að lokum.
VVeltervigt
CHICAGO 8. jan. — Hnefaleika-
maðurinn Chuek Davey frá
Chicago hefur skorað Kúbamann
inn og heimsmeistarann i Welter-
vigt á hólm. Ákveðið er að bar-
daginn fari fram 11. febrúar.
— NTB
Spilakeppni S.G.T.
NÝ SPILAKEPPNI hefst í kvöld
hjá S. G. T. í Góðtemplarahús-
inu, eftir hlé, sem verið hefir
um jólin.
„Félagsvist og dans“ S. G. T. á
föstudagskvöldum er orðin ein
vinsælasta tegund skemmtana,
sem hér eru haldnar. Ágæt spila-
verðlaun eru veitt fyrir hvert
kvöld, furðu dýrmæt, miðað við
hið lága verð aðgöngumiðanna
(15 kr.) Sex þátttakenaur fá
verðlaun hvert kvöld. Auk þess
eru möguleikar á að vinna aðal-
verðlaun eftir nokkur kvöld, fyr-
i; þá, sem sækja þessi spilakvöld
að staðaldri og taka þannig þátt
i allri keppninni.
Fjórir þátttakendur fá aðal-
verðlaun. Næsta keppni stendur
yfir 5 föstudagskvöld. Stundum
h.efir verið svo fjölmennt að spil-
að hefir verið bæði í aðalsal húss
ins og uppi í loftsalnum. Spilað
er frá kl. 9 til kl. 10.30 og síðnn
dansað til kl. 1, aðallega eldri
dansarnir og hinir látlausari af
þeim nýju.
Skemmtanir þessar sækir fólk
á öllum aldri frá 16 til 15 ára,
sem vill skemmta sér á ódýran
hátt og án áfengis, enda einkenn-
ast þessar samkomur af menn-
ingarbrag og óspilltri skemmtun.
— Veitingar eru ágætt kaffi, góð-
ar heimabakaðar kökur og gos-
drykkir, allt á mjög hóflegu
verði. — S. G. T. á þakkir skilið
fyrir þessar ágætu skemmtanir,
og því fremur, að þær virðast
ekki haldnar í þeirn tilgangi að
græða á þeim.
Fastagestur.
Eru böðnir tii Kapri
CAPRI — Yfirvöldin á Kapri
hafa sent Eisenhower og Stalín
erindi þess efnis, að þeim sé mjög
ljúft að bjóða þeim til eyjarinnar
ef þeir vilji halda viðræðufund
sinn þar.
Velvakandi skrifai:
ÚB DAGLEGA L1F2ZUU
Dagurinn lengist
jVIÐ erum komin yfir svartasta
| » skammdegið. Daginn er tekið
að lengja, sólin er farin að
hækka á lofti. Og þó höfum við
varla orðið vetrarins vör. Svo
milt og blítt hefur veðrið verið
þennan vetur. Það er líka talað
um að „elztu menn muni ekki
annað eins veðurfar". Ekki held
ég að það sé rétt. Fyrir nokkrum
dögum talaði ég við bónda, sem
býr búi sínu norðarlega á Vest-
„fjörðum. Veðrið barst í tal og
hann sagði mér frá því, að á jóla-
dag árið 1934 hefði hann fundið
sóley útsprungna í túr.inu hjá
sér.
Okkur hættir til þess að ýkja
ýmislegt, jafnvel góða veðrið,
sem að vísu verður aldrei of
gott.
En það er dásamlegt að vera
kominn yfir dimmasta tíma árs-
ins. Nú færir hver dagur sem
líður okkur nær- vori og sumri.
H
Fyrirspurn frá
Kópavogsbúa
TÚSMÓÐIR í Kópavogi"
beinir eftirfarandi fyrir-
spurn til fræðslumálastjórnar-
innar:
„Ég vildi mega beina þeirri
fyrirspurn til fræðslumálastjórn-
arinnar, hvort hún sé samþvkk
því að barnaskólinn hér í Kópa-
vogshreppi sé notaður til dans-
leikjahalds og börnín í hreppn-
um látin kaupa sig þar inn á
slíkar samkomur.
Það er ekkert launungarmál að !
, Ég álít að þetta sé óhæfa. —
Þess vegna vil ég að fræðslu-
málastjórnin láti álit sitt í Ijósi
á þessu máli og svári þeirri fyrir-
spurn minni greinilega, hvort
leyfilegt sé að nota skólahúsið
til dansleikjahalds. — Húsmóðir
í Kópavogi".
• fi
Að Reykjalundi
AÐ Reykjalundi í Mosfellssveit
er Samband íslenzkra berkla-
sjúklinga stöðugt að færa út
kvíarnar. f vor verður lögð aðal-
áherzlan á að ljúka þar smíðí
fyrsta vinnuskálans. Ætlunin er
að hefjast eins fljótt og unnt er
handa um byggingu tveggja ann
ara vinnuskála. Þá þarf og að
fjölga þar íbúðarhúsum vist-
manna, svo að sem flestir geti
búið þar.
SIBS nýtur forvstu áeætra og
dugandi manna. Oll þjóðin stend-
ur að baki þeim og mun styðja
þá til áframhaldandi fram-
kvæmda að Revkjalundi. Þar er
rekin ein myndarle«asta og
merkilegasta heilbrigðisstofnun
landsins.
mörgu fólki hér syðra blöskrar
það að skólinn skuli notaður í
þessu skyni. Undanfarið hefur
það einnig hent, að þar hefur
verið töluvert um ölvun. Þangað
hafa komið unglingar bæði úr
Kópavogi og Reykjavík og haft
þar vín um hönd.
Þin-slíöp í Ástralíu,
'YRIR skömmu barst mér í
hcndur smáfrétt úr ensku
blaði, þar spm skýrt var frá þing-
sköpum Ástralíuþings. Sam-
kvæmt þeim er þingmönnum
rtranpie"a bannað, að nefna hver
aðra eftirfarandi nöfnum: Þorp-
ara, þrjóta, blóðsuffur, héiðingja,
vindbelgi, skorkvikindi, þefara,
skriðdvr, læðunoka, kjölturakka
f:ða síðhærða asna!!!
Það lítur helzt út fvrir að þing-
ménn í Ástraiíu hafi einhvern-
tíma tekið hressilega upp í sig í
þingræðum fyrst nauðsynlegt er
talið að setja slíkar reglur.