Morgunblaðið - 19.10.1951, Blaðsíða 12

[ 12
- Suez-skurðuiinn
Framh. af bls. 8.
Ræður voru fluttar og tapp-
arnir í kampavínsflöskunum hófu
kapphlaup við fallbyssuskotin.
Flugeldar svifu um himinhvolf-
ið og Ijósadýrðin var óviðjafnan-
leg. Eyðimörkin stóð í ljóma.
>etta var veisla, sem seint
gleymdist.
Við söngleikahöllifta í Kairó
var hátíðasýning. Verdi hafði
verið beðinn að smíða listaverk,
er flutt yrði á vígsluhátíðinni,
það var „Aida“. Það var dýrleg-
asti söngleikur, sem Egyptar
höfðu nokkru sinni sjeð. Ekkert
var sparað til að sýningin gæti
orðið sem glsesilegust. Konung-
urinn og rikisfjehirsian borgaði
brúsann. Jafnvel gimsteinarnir,
sem söngvararnir báru á leik-
sviðinu, voru ósviknir.
NÝTT STÓRVELDI KEMUR
Ttt, SÖGUNNAR
En að hátíðahöldunum loknum
komu virkir dagar. Lesseps upp-
götvaði, að skurðurinn hans hafði
■orðið of dýr. Útgjöldin urðu hjer
um bil helmingi hærri en áætlað
var. Allt komst á heljarþröm, og
Suez-skurðurinn var til sölu. —
Lesseps vonaði, ao Bretar mundu
kaupa, en þeir þóttust ekki hafa
hug á þeim viðskiptum.
Það var ekki fyrr en fjelagið,
sern stc>ð að Suez-skurðinum,
hafði komist úr kröggunum, að
breskir stjórnmálamenn uppgötv
uðu, að þeir höfðu látið óvenju-
legt tækifæri ganga sjer úr greip
um. En konungurinn kom þeim
til hjálpar, önnur eins eyðsluhít
og hann var. Því var hvíslað í
Lundúnum, að hlutabrjef hans í
Suez-fjelaginu væri til sölu, því
að hann hafði uppgötvað, að ríkis
íjehirslan var tóm. Og Disraeli
hamraði járnið, meðan það var
heitt. Þannig tókst Bretum að
kraekja fingrinum í stjórnar-
tauma fyrirtækisins, þó að Egypt
ar og Frakkar hefði einir átt það
til þessa.
Nú ráða Bretar yfir 44 hundr-
aðshlutum hlutafjárins, en stjórn
fyrirtækisins er samt sem áður
tneS aðsetur í París. í stjórnar-
nofndinni ecu 19 Frakkar, 10
Bretar, 2 Egj-ptar og 1 Hollend-
íngur. Þeir, sem sjá um daglegan
rekstur fyrirtækisins, eru flestir
Frakkar, en á seinni árum hafa
Egyptar gert kröfur um aukna
hiutdeild og hefir verið farið
nokkuð að vilja þeirra í þeim
efnum.
Arið 1888 var Suez-skurðurinn
lýstur hlutlaus. Með samningi var
t>ví slegið föstu, að hann skuli
vera opinn verslunar- og her-
skipum allra þjóða jafnt, hvort
sem er friður eða stríð í heimin-
WR. Þetta ákvæði hefir aldrei
.verið fótum troðið. í Port Said
stendur Ferdinand de Lesseps á
stalli og rjettir út hægri hönd.
Hann býður öllum þjóðum heims
að sigla um skurðinn sinn, en
hann er nú ekki annað en lík-
neski.
Suez-skurðurinn hefir enn
re>mst leið til þrætu þjóða í milli.
Necho, konungur, sem íorðum
Ijet hefja skurðgröftinn milli
NEar og Rauðahafs, ljet hætta
fcví verki, er vjefrjett tjáði hon-
™, að útlendingar mundu nota
bann til tjóns fyrir hann sjálfan
og Egyptaland. Ef til vill hafa
Egyptar enn hlerað hjá vjefrjttt-
Snni í eyðimörkinni, að skurður-
ínn muni verða notaður svo, að
synir pyi-amidanna bíði hnekki
vís.
TOlf©(BEH(SI
UOKGUNBLAÐit>
FÖstudagiu’ 19. oktober 1951
Kvikmynd um fræga listamenn
NÆSTKOMANDI sunnud. verða
sýndar á vegum Listvinasalsins
nýjar franskar kvikmyndir um
þrjá af öndvegismeisturum í mynd
list síðustu aldar, þá Vincent van
Gogh, Henri de Toulouse Lautrec
og Paul Gauguin. Sýningin verður
í Stjörnubíó kl. 1,15 og er aðeins
fyrir styi-ktaraðila Listvinasals-
ins.
Frakkar hafa gert talsvert af
því undanfarið að gera kvikmynd-
ir um helstu listamenn sína, og
cru þessar þrjár á mc-ðal þeirra
nýjustu og hafa hlotið mjög góða
dóma í París. Að minnsta kosti
tveir þessara listamanna eru orðn-
ir nokkuð þekktir meðal almenn-
ings hjer, van Gogh af þýðing-
unni á bók Irving Stone, „Lífs-
þorsti", og Gauguin af bók Maug-
hams „Tunglið og tíeyringurinn“
og endurminningum hans sjálf3,
„Nóa Nóa“, sem kom út í Lista-
mannaþingsútgáfu Helgafells og
varð mjög vinsæl. f kvikmyndinni
um van Gogh er hin umbrotamikla
ævi hans sögð á mjög einfaldan
og snjallan hátt, — þ. e. a. s. ein-
ungis í málverkum hans sjálfs.
Æviþráður hans slitnar hvergi,
allt frá því hann er fyrst að
þreifa fyi'ir sjer heima í Hollandi,
misskilinn og útskúfaður, París-
arárin, síðan Arles, þar sem hann
rnálaði stórkostlegustu myndir sín-
ar, svo á geðveikrahælinu Saint
Rémy, og að lokum eru sýndar
síðustu myndir hans, sem eru mál-
aðar dagana áður en hann frem-
ur sjálfsmorð, aðeins 37 ára
gamall. Myndinni fylgir mjög skýr
enskur texti.
Kvikmyndin um Ganguin er
einnig byggð á rjettri tímaröð,
fyrst eru sýnd tómstundamálverk
hans, síðan Bretagne-tímabilið og
að lokum Tahiti. Myndin er mjög
stórbrotin og áhrifarík.
Einna minnst munu menn kann-
ast við teiknarann og háðfuglinn
Lautrec. Lautrec var af einni elstu
og ríkustu aðalsætt Frakklands,
en krypplaður að því leyti, að fæt-
ur hans höfðu ekki þroskast síð-
an hann var drengur en hinn
hluti líkamans hinsvegar eðlilega.
Heimur Lautrec voi-u nætur-
kabarettar og vændishús Mont-
martre, sjerstaklega Moulin Rougc
þar sem hann sat öllum stundum
með hæðnisglott sitt og skarpydd-
an blýant og festi líf og fólk
þeesara staða ú blað. Snjallari
teiknara hefur frönsk málaralist
varla alið, enda hófst ný öld í
myndaskveytingum og auglýsinga
list með Lautrec. Myndin er þrung
in fjöri, frægustu stjömur Mont-
martrc, eins og Jane Avril, sem
Lautrec elskaði mest, dansa út
myndina undir músík þessara
tíma.
Bj. Th. Rjömsson listfræðing-
ur flytur formálsorð með mynd-
unttm.'
Þessar kvikmyndir cru þær
fyrstu, sem Listvinasalurinn sýnir
í vetur, en fleiri munu eftir fylgja,
svo sem ævisaga málarans Utrillo,
og væntanlega kvikmynd um
Matisse og Picasso.
Þeir, sem hafa hug á að sjá
þossar myndir en ekki em meðlim-
ir geta snúið sjer til Listvina-
salsins, sem er opinn daglega frá
1 til 7.
ELokið máEarekstri vegna
ivuilfoss’siyssins 1949
YíSrverkfræSlngurinn var dæsnur í 500 kr. sekf
KAUPMANNAHÖFN — Nú hefir loks verið kveðinn upp úrskurð-
ui’ varðandi Gullfoss-slysið, sem kostaði 5 mannslíf hjá Burmeist-
er & Waiin fyrir hjer um bil 2 árum. Yfirumsjónarmaður við smíði
skipsins, Börge Aage, verkfræðingur, hefir verið dæmdur í 500
kr. sekt. Slysatryggingarnar, ásamt fjelaginu, er hcfir tryggingar
Burmeister & Wains, hafa greitt vensiamönnum hinna látnu um
j IpO þús. krónur.
&-----------------------® Einn þeirra, sem ljetu lífið í
Gullfossi, var ókvæntur, én
styrktarsjóður B. & V/. hefir, auk
þess, sem framan getur, greitt
ekkjunum fjórum um 1200 kr.
jstyrk á ári.
Frumvarp um rje“ fll
kaupa á íikum
LANDBÚNAÐARNEFND Efri
deildar hefir lagt fram frv. til
laga um rjett manna til kaupa á
ítökum. í fyrstu grein frv., er
skilgreint hvað kallast ítök skv.
frv., en það er þegar jörð á rjett
til landsnytja. Siðan eru taldar
upp ýmiskonar landsnytjar svo
sem slægjur, rjettur til beitar,
svarðartekju, torfristu, iax- og
silungsveiði, reka o. s. frv. Fjall-
ar frv. um hvernig menn geti
kevpt þessi rjettindi.
I greinargerð segir, að þetta
frv, hafi á síðasta þingi verið af-
greitt frá neðri deild rneð rök-
studdri dagskrá og þess óskað, að
Búnaðarþing fengi málið til um-
sagnar. Nú hefir Búnaðarþing at-
hugað frv. og leggur til að það
verði samþykkt.
- Ríkishljómsveitin
Framh. af bls. 9.
laugardagseftirmiðciegi í Gamla
bíó, þar sem hljcmhrindin er betri)
Rekstur hljómsveitar er hvergi
fjárhagslega mögulegur, nema að
túlkunin sje svo fullkomin, að tón-
leikamir þurfi að endurtakast a.
m. k. einu sinni, enda hefur oftast
geysileg vinna verið lögð í undir-
•búninginn. Hvemig mundi það
leikhús bera sig, sem Jjeki hvert
leikrit að eins einu sinni?
Reykjavik, 17. 10. 1951.
Jón Lei(s.
Dlagnúi £. SaldniMóc*
úm+- n i«iiAUTO«imvciUi.us
<t.V U1FTVK GETL’K ÞAft »•*■*>
hj HVFR»
Frámiag tii sjúkra-
húsabygginga
sjeaukið
f GÆR var lagt fram í neðri deild
frv. til laga þess efnis, að aftan
við I. gr, laga um sjúkrahús komi
nýr málsliður svohljóðandi: í
kostnaði við að reisa sjúkrahús
eða sjúkraskýli er innifalið and-
virði nauðsynlegs húsbúnaðar,
áhalda og lækningatækja.
Flutningsmaður frv. er Pjetur
Ottesen.
FJE SKORTIR TIL
SJÚKRAHÚSABYGGINGA
í greinargerð fyrir frv. segir
svo: Það hefir verið litið svo á,
að skilja bæri ákvæðin í lögum
um framlag ríkisins til sjúkrahús
bygginga þannig, að þar komi
eigi til greina annað en kostnað-
urinn, sem leiðir af húsbygging-
unni einni saman. Af þessu leiðir
að ríkisframlagið tekur ekki að
neinu leyti til þess kostnaðar sem
leiðir af því að afla húsbúnaðar,
áhalda og lækningatækja 1 sjúkra
húsin. í nýtísku sjúkrahúsum er
andvirði þessara áhalda allveru-
legur hluti af stofnkostnaði
sjúkrahússins. Bendir flutnings-
maður á, að ef kleiít á að reynast
að koma í framkvæmd nauðsyn-
legustu aðgerðum á sviði heil-
brigðismálanna, þá verði að auka
framlag frá ríkinu til sjúkrahúsa
bygginga.
ÓVÍST UM ÁSTÆÐUNA
1 Hinn 21. desember 1949 varð
mikil sprenging í hinu-nýstníð-
aða farþegaskipi. Miklar rjettar-
rannsóknir hafa verið gerðar til
að komast að raun um, hvers
sökin væri. Þess hefir verið get-
ið til, að neistar frá rafmagns-
útbúnaðinum hafi kveikt í eld-
fimum vökva í skipinu, en ýmis-
legt hefir þó bent til, að óleyfi-
legar reykingar hafi valdið
sprengingunum.
EKKI MANNDRÁP AF
GÁLEYSI ""Sn
Þar sem þannig er óvíst um
ástæðuna, hefir ákæruvaldinU
ekki þótt fært að höfða mál
vegna manndrápa af gáleysi.
Hins vegar eru menn þeirrar
skoðunar, að yfirverkfræðingur-
inn beri ábyrgð á, að öryggis-
skilyrði á vinnustað sjeu í lagi.
Sfolið frá sofamH
manni....
í FYRRINÓTT var farið inn í
herbergi, þar sem maður svaf, og
var stolið úr fötum hans 300
krónúm. í ' "
Þettá gerðist í Bílabúðinni að
Einholti 2. — Þjóíurinn komst
inn í búðiíia gegnum glugga í
snyrtiherbérgi, en inn af búðinni
er litið herbergi og svaf þar mað
ur. — Fötjn hafði hann skilið
eftir á stóínum. Tókst þjófnum
að stela 300 kr., sem í fötunum
vorú, svo og rafmagnssuðuplötu,
sem þar var, án þess að hinn sof-
andi Vákfia'ðif
Aðalafrið4ð að sa^eina
frjálst ÞýskaSand
BONN, 18. okt. — Yfirmaður
Bandaríkjanna í Þýskalandi, Mc
Cloy, lýsti þri yfir á fundi með
frjettamönnum í dag, að Banda-
ríkin hefði ekki breytt um stefnu
í Þýskalandsmálunum og banda-
ríkskt lið mundi verða í Evrópu,
meðsn not væri fyrir það.
Þá benti hann á, að stefna
Bandaríkjanna væri sú, fyrst og
fremst, að leiða frjálst Þýskaland
til sætis á bekk með frjálsum
þ.ióðum.
Seinustu ár hafa Bandaríkin
alls sent Rússum 14 orðsendingar,
þar sem lagt er til, að Þýskaland
verði sameinað. —Reuter-NTB.
- Bæjarsfjómin
Framh. af bls. 2
egi, ríktu miklir húsnæðis-
erfiðleikar. Sú fullyrðing Guðm.
Vigfússonar, að Reykjavík væri
verr á vegi stödd í þessum -efn-
um en allar aðrar höfuðborgir
Evrópu, væri þessvegna gjörsam-
lega út í bláinn og sýndi best”
hversu yfirborðskenndur mál-
flutriingur kommúnista' væri.
luiiiiHiimimtmirrmtttnHtmMinMinsn
■ atimtintm»Mmi«n«i
«iM*il«ltM«"->'*tlH«tltll«lII11111«IIIIIHIIII•IHMII||||||tt||||(||imtktM*> •»••••
Markús
MlllltlMlintlMIM
YE3, DAPN3Y,
THI5 15 MARK/ SURE
'EM... I'M BRIN&fNG
TO THE SHERIFF
RIGHT AWAY
THAT WAS GARM&Y OLDGATE AT
THE FlSH ANiD W'LDLIFE 5EPVICE...
HE SAYS THESE TRAMP5 HAVE
SOLD TULARtMÍA-INFECTED
DEER ALL 0\'ER THE COUNTRY/
A.____^---------------N
I “ ri OM, M ARK, J D
FORGOTTEN TO
TELL YOU/
V'OU MUST
HURRY AND
TRY TO GET
THAT MEAT
EEFORE IT'S
EATEN /
RIGHT
CHERRY,
SOON A5 I
SAY"WELLO"
TO YGUR
DAD /
Eftir Ed Dorfd
BETTER ,
STILL^ DOC,
OUR GIRL
IS WALKfNG
1) — Já, Bjarni, þetta er Mark-
ús. Jú, jeg klófesti þá þrjótana.
Jeg afhendi þá lögreglustjóran-
um þegar í stað.
2) — Þetta var Bjarni hjá
dýrafriðuninni. Hann sagði mjer
þær fregnir að þessir þrjótar hafi
selt sýkt dýrin út um allt.
— Já, Markús, jeg hafði gleymt
að. segjá þjer.. ..
3) — Þú verður að flýta þjer
og leita uppi hvert ketið hefur
verið selt áður en nokltur borðar
það.
— Já; jég legg strax af stað. En
I
fyrst ætla jeg að heilsa upp á
pabba þinn.
4) —- Guði sje lof, að þú ert:
kommn aftur, Markús.
— Og það sem er ennþá betra.
Sirrí getur gengið. u