Morgunblaðið - 19.10.1951, Blaðsíða 2

t •» K tw V t\ ti L A O I t)
Föstudagux 19. oklóbcr 1051 |
Sfefna SjálhfæSismanna að
sm flesfir eignisf eigln ibúðir
Úr ræðu borgantjóra í bæjarsfjórn.
A FÍNDI bæjarstjórnar Kéykjavíktxr í gær, hrakti Giœnar Thor-
■csddsen, borgarstjóri, þær blekkingar kommúnista, að meirihiuti
•♦æjarstjórnarinnar ætti a6 mestu lejti sök á húsnæðisvandræðun-
cim í* bænum. En Guðm. Vigfússon haíði á þessum fundi elns og
*íft áður, haldið þar fram staðíeystim um þessi mái, sem fjarri
\p»ru öllum raunveruleika,
..imyndunarveikin,r
4»STRE\ MÍ» í BÆINN
- Borgarstjóri gí-rði að umraeðu
<{fni hinar raunverulegu orsakir
ðjúsnæðisvandræðanna. Aðal-
ijgtaeða þeirra væri í fyrsta lági
ðijð gifurlega aðstreymi fólks í
tjæiriý. Á Cl. 10 árum hefði bæj-
rjrbúitm af jplgað um 18 þúsund
+Í)-iLnZfS. t>£ð hefði þurft mikið á-
ták. til þess að byggja yfir allan
Ijeasaan hóp. Rannsókn, sem
* b eirihluti bæ j arst j órnar innar
f'dtí frurnkvæði að á ástandinu í
♦túsnaiðismálunum árið 1946
•íefðr sýnt. að nauðsynlegt væri
rtð byggjá C00 íbúðir á ári til
th-ss aö mæta fólksf jölguninni og
útryma heilsuspillandi íbúðum
Bæjarstjórnin hefði síðan byggt
ríthafnir sínar á grundvelli þess-
arar rannsóknar.
riJALDEYRISSKORTUK
<?NNL'R AÐALÁSTÆÐAN
1 Örmur aðalorsök húsnæðis-
! vandræðanna væri sá gjald-
l' eyrisskortur, sem hjer hefði
í verið undanfarin ár. Árið 1946
hefðu verið byggðar yfir 600
; íbúóir. Síðan hefðu verið
byggðar 400—500 íbúðif á ári
hverju. Mikið hefði þvi vant-
ad upp á, að hægt hefði verið
að fullnægja nauðsynlegri
f byggingarþörf bæjarbúa. I»að
' heí'ði ekki verið unnt vegna
| skorts á byggingarefni. En sá
. skortur hefði aftur sprottið
af gjaldeyrisörðugleikum þjóð
; ariunar. 1 i
L Það væri því ósvífin blékking,
jjegar kommúnistar , ætluðu sjer
?jð telja mönnum trú um, að bæj-
dfrstjórnarmeirihlutinn og Sjálf-
íjtæðisflokkurinn ættu sök á hús-
I
ii
LANSF J ARSKORTL K
HAMLAR FRAM-
KVÆMDLM
Aðalerfiðieikartiir, stni margir
ættu við að etja væri lánsf járskort
urinn. Þess végnír Kefðu Sjálf-
stæðismenn í bæjarstjórn og á
Alþingi tekið þp.ð mál upp til þess,
að nýjar leiðir yrðu fundnar til
öflunar. lánsfjár. Kommúnistar,
Alþýðuflokksmenn og Framsókn
hefðu svo komið í kjöifarið með
alls konar yfirborðstillðgur og
frumvörp.
Borgarstjóri kvað það von
sína, a > tillaga hans og Jó-
hanns Hafstein á Alþingi um
þessi mál, myndu vcrð3
grundvöllur að aukinni lána-
starfsemi til smáíbúðabygg-
inga.
Þegar á allt þetta væri litið,
sætti það hinni mestu furðu, er
'fulltrúar kommúnista í bæjar-
stjóm risu upp og segðu Sjálfstæð
isflokkinn, ekki aðeins bera ábyrgð
á húsnæðisvandræðnnum, heWur
og andvígan öllum umbótum í
þessum málum!!!
D J Í'PTÆKUÍJ
ÁGREININGUR
Borgarstjóri kvað það ekkert
launungarmál, að á milli.Sjálfstæð
ismanna og kommúnista væri djúp
tækur ágreiningur í húsnæðismál-
unum. Kommúnistar vildu, að sem
flestir bæiarbúar byggju í leigu-
ibúðum. Sigfús Sigurhjartarson
liefði jafnvel gengið svo langt,
að vilja banna einstaklingunum
að byggja yfir sig!
Sjálfstæðismenn vildu hinsveg-
ar, að sem flcstir gætu búið í cigin
’-.ei. ur Sigrúnar Magnúsdóttur í
hlutverki Toinette í gamanleikn-
um „ímyndunarveikinni", sem
nú er sýndur í Þjóðieikhúsinu,
hefir vakið verðskuldaða athygli,
Myudin hjer uð ofan er af Sig-
rúnu í þessu hlutverki.
TJM ÞESSAR mundir oru liðin
35 ár frá þvi að Brunabótafjelag
Tslands vTar stofnað! Var íorseti
íslands, Sveinn Björnsson, stofn-
. indi þess .og fyrsti forstjóri. —
.Hjá fjelaginu er skylt að tryggja
.allar húseignir í öllum kaupstöð-
um utan Re.ykjavíkur og kaup-
‘túnum ineð 300 íbúa eða fleiri,
auk íbúðarhúsa í sveitum. — Ár-
ið 1950 nam vátryggingarupp-
hæð þeir.ra húsa er tryggð oru
hjá Brunabótafjelagmu, krónum
1.339.384.600 og eiu fasteigna-
skírteini 22.217 og lausafjárskír-
teini 5.530.
í tilefni af þessu afmæli, hef-
:ur Brunabótafjelagið gefið út
bækling um starfsemi fjelagsins
frá öndverðu. Er þar mikinn £róó
leik að finna um hina sívaxandi
starfsemi fjelagsins.
Þar segir um vátryggingarupp-
hæð fasteigna hjá fjelaginu, að á
áruniun 1931 til 1950, hafi vá-
tryggingarupphæðir fasteigna
vaxið úr 51.5 millj. kr. í cinn
milljarð þrjú hundruð og fjöru-
tíu milljónir króna.
Bótagreiðslur til vátryggjenda
hafa hækkað úr rúmum fimm
búsund krónum 1917 í hjer um
bil tvær og hálfa milljón kr.
árið 1950. Samtals hefur Bruna-
bótafjelag íslands greitt i tjón-
bætur til vátryggjenda á 34
reikningsárum kr. 14.700.537.30.
Frá stofnun Brunabótafjelags
íslands, árið 1917 til 15. október
1950 hafa fasteignaiðgjöld til fje-
lagsins hækkað úr rúmum átta-
tíu þúsund krónum í f jórar millj.
sex hundruð og áttatiu þúsund
krór.ur.
Á síðastliðnum 20 árum (1931
fíí ræðir um söluskattinn, Sáns
og
.feðisvandræðunum. Ef nægilegt jbúðum. Þeir vildu stuðla að því,
Ifeggingarefni liefði verið til, að sem fjostir eignuðust þak yfir
þyrfti ekki að draga í efa, að vmnt, höfuðið. Og tehlu það ekki ein-
liefði reynst að byggja yfir 600 ungis hentugra íyrir einstakling-
í'búðir að ari. Óhætt væri að rull- ana sjálfa, heldur og fyiir bæjar-
ðkða, að ef slikum byggingarfram f jelagið og þjóðf jelagið í lieild.
Jívæmdiun hefði verið haldið uppi, Reynslan liefði sýnt, aðTstefna
ALMENNUR fundur var haldinn bankann, þar eð fjármálaráð-
í Fjelagi íslenskra iðnrekenda, herra hefur lýst því yfir, að
í hinum nýju og vistlegu húsa- stofnframlagið að .hluta .ríkissjoðs
kynnum Vinnufatagerðar íslands verði til reiðu fyrir næstu ára-
h.f., laugardaginn 13. okt. s.l. mót, og iðnrekendur og iðnaðar-
Fundarstjóri var H. J. Hólm- menn hafa sjálfir boðið að leggja
járn, og fundaiTÍtari Pjetur Sæ- fram það fje, sem á vantar at
mundsen. Fundinn sátu rúmlega áætluðu stofnfje.
)ú væri nú búið að útryma öilum Sjálfstæðismanna í þessum éfnum manns.
gaíbúðum. Slíkar ibúðir hefðu yjgri akynsamlegfri og raunhæfai i.
síðastliðið vor veiið. Hún væri einnig öllum almenn
að tölu. 150 nýjar j ingj áreiðanlega nær skapi.
KOMMÚNISTINN, SEM
BAR ÚT SYSTUR SÍNA
Borgarstjóri gerði því næst að
4»r
í‘
443
íþúðir á ári til viðbótar s.L 4 ár',
»nyndu hafa, ef byggingarefní
)jefði verið til í þær, gert kleift
ijiS útrýma braggaíbúðunuin g.ior-
«tá,miega.
InAUÐSYNLEGT ad
IpORFAST í AUGU
VIÐ 9TAÐKEYNDIR
;i Borgarstjóri kvað það grund-
■jlalLarnauðsyii, að menn horfðust í
tiugu við staðreyndir, er breyta
retti um til úrbóta. feví neituðu
liommúnistar hinsvegar alveg. —
oæist það best á því, að þeir teldu •
Itúsnæðiávaiidræðin fyrst og fremst
íiþretta af andúð Sjálfstæðis-
tipanna gagnvart umbótum á þ<.ssu
*iyiði.
!i Sannkikurirm væri hinsvegar
Aá, að þegar er l ætast tók úr g.iaid-
“ Ay riserfiðleikúnum, nieð breytfcri þar ómetanlegt starf;
fj ánrúUastef nu ríkisins, hefðu
i^jáífítæöismenn hafið baráttu fyr EINSTAKLINGSFRAM-
Ir rýmkun á þeim hömlum, sem' TAKIÐ DRÝGST
«ilt hefðti í byggingarmáitmum.1 Borgarstjóri" lagði að lokum
Sú barátta"“hefði nú þegar borið áherslu á það, að framtak ein-
úrangur, þar sem bygging smá-| staklingsins væri áreiðanlega
íjbúða hefði íyrir nokkru verið gef- drýgst tíl átaka og umbóta í
ijn fr;áls.. Af þeirri ráðstöfun hefði húsnæðisnaálunum. En að sjálf-
íeitt. að fjöldi einstak-[ sögðu bæri hinu opinbera, bæ
linga hefði hafist handa um íbúða-
feyggingar. Þíjrniig hefðu rúmkga
|p00 urn3Óknir borist um lóðir f
,'Wnáífaáðahveffi: því, eem bærinn
Ijjefði.látið skipuieggja. Sýpdi það
bjest þörfina í. þessum efnum, og
<!Irnfremur það, að margir væru
rilbúuir til feess, að byrja bygg-
Aðalmálin á dagskrá vpr.u;
Söluskatturinn. Framsögumað-
ur Páll S. Pálsson. Lánsfjárþörf
iðnaðarins.
J. Hólmjárn. Fiílistinn; Fram-
sögumaður Kristján Jóh. Krist-
jánsson. y
umtalsefni þær ráðstafanir, sem 1. Miklar umræður urðu á fund-
bærinn hefði gert til þess, að lnUm!.?g voru samþykktar alykt-
breyting húsaleigulaganna á s. 1. anlr ld vik.sstjornar og Alþmgis
vori bitnaði scm minnst á bæj- um ™ndamal lðnaðarlnS
arbúum. Með þeim aðgerðum ; ug ™kkur íleln' er hreyít VaT a
hefði tekist að hindra að tii út- j ndmUm'
burðai' kæmi nema í einu ein-
asta tilfelli. Þar heí'ði þekktur
komúnisti látið bera systur sína
út á götuna!!
Nú í haust hefði bærinri einn-
ið reynt að gieiða fyrir fólki.
Hefði þanrúg tekist að miida
MÓTVIRÐISSJÓDUR
Almennur fundur í Fjeiági ísl.
jðnrekenda hinn 13. okt. 1951
beinir eindreginni áskorun til
hæstvirtrar ríkisstjórnar uiia það,
' að hún hlutist til um að nokkr-
mjög áhrifin af breytingu húsa-j um hluta Mótvirðissjóðs verði
leigulaganna. Hefði fulltrúi hans ! varið til þess að greiða.úr brýn-
í þessum málum, Ólafur Svein- ustu lánsfjárþörf iðnaðarins.
björnsson, skrifstofustjóri, unnið
ÞREFALDUR
SÖLUSKATTUR
Almeúnur fundur í Fjelagi ísl.
Framsögumaður H. iðnrekenda hinn 13. okt. 1951
beinir þeirri áskorun til Alþingis
að afnema nú þegar hinn þre-!
falda söluskatt af innlertdum
iðnaðarvörum.
Átelur fundúrinn sjerstaklega,
að tilbúnum varningi erlendum
skúli veitt sjerstök vernd með
því að leggja þyngri söluskatt á
innlendar iðnáðarvörur úr að-
fluttjim hráefnum en erlendar
íðnaðai'vörúr innfluttar.
—1950) hefur meðal iðgjald af
vátryggingarupphæðum fr.st*
eigna lækkað úr 5.19 af þúsundi
í 3.34 af þúsundi, og er það rúm-
lega 35.6 % lækkun.
Brunabótafjeiagi íslands hef-*
ur tekist að safna gjer myndar-
legum varasjóðum. Fyi-st framan
af voru varasjóðir mjög litlir n
hafa vaxið eftir þvi, sem lengra
hefur liðið. Þegar fjelagið hafðs
starfað í 10 ár, eða árið 1926,
voru varasjóðir þess kr. 693.075.
68 en námu 15. október 1950 kr.
12.093.208.05.
Brunabótafjelagið hefur kostafS
kapps um það að auka bruna-
varnir. Hafa aðalumbæturnar
orðið siðan 1930, er stofnað var
skipulagsbundið brunavarnareft-
irlit. Aðstoð fjelagsins í þessumi
efnum hefur einkum verið mcð
þrennum hætti:
1) Að halda uppi og kosta eftirlife
mcð brunavörnum.
2) Að útbúa og útvega her.tug og
ódýr slökkvitæki, þar meði
taldar brunabifreiðar, og láta
í tje með hagkvæmu vcrði og
greiðsluskilmálum.
3) Að lána fje til vatnsveitna og
annars þess, sem r-ftig
brunavarnir.
Vegna aukinna og bættra
brunavarna, sjerstaklega i kaup-
stöðum og kauptúnum, senv
studdar hafa verið og reknar af!
Brunabótafjelagi íslanda. hefur*
'verið veittur mikill afsláttur aí!
bi únabótaiðgjöldum. Allir kaup-
staðir fá nú 20% afsláft á ið-
gjöldum. Auk þess fá úmlega
20 kauptún og hreppar 15—20%
afslátt af sömu ástæðuna. Þessí
afsláttur er ýmist greiddur beinfc
til vátryggjenda í lækkuðum ið--‘
gjöldum, eða hann gerigur tiS
greiðslu afborgana ai slökltviJ
lánum viðkomandi staða.
Beinn kostnaður Brunabótafje
lags Islands við brunavarnir,,
nemur nú orðið yfir 100 húpuncí
krónum á ári. Auk þess cr una
hálf milljón króna árlegu bundirv
í sambandi við brunavavnir, sök—
um kaupa og útvegunar á sicikkvv
tækjum, senr og vegila nýsmíð-
aðra slökkvitækja og slöVkvibif-'
reiða. . ' f
Brunabótafjelagið rekur stórt;.
verkstæði og viðgcrð vrstcð, -
feessu skyni. Eru þar .-.míðaðar
slökkvibifreiðar, sold ný slökkvi*
tæki og gert við gömrk Hefur'
fjelagið fram til þessa Ltna lán-.
að bæjar- og sveitafjelógnvo ná-
lega tvær milljónir króna til
kaupa. á slökkvitækjum. — Larfc-
þessl eru nú að eftirstöðvum rám
lcga milljón króna.
Telur fundurinn að a. m. k:
V?, hluta af fje Mótvirðissjóðs,
cins og hann verður, er Mars-
hallaðstoðinni lýkúr, ætti að
verja í þessu skyni.
Felúr fundurinn stjórn fjelags-
ins, í samvinnu við Lartdssam-
band iðnaðarmanna, að vinna að
lausn þessa máls.
IÐN AÐ ARBANKINN
og riki, einnig að gera viðtækar| Almennur fundur í Fjelagi isl.
raðstafamr tú þess að greiða ur iðnrekenda hinn 13 okt 1951
þemv erfiðleikum sem húsnæð- skorar á AlþiiSgi að samþykkja
iss'or urmn akaði fjokla fólks, sem lög Jrumvarp' úm Iðnaðar-
a 1 jei og annais staðar. banka, sem dagaði uppi á'síðasta
, ann kv'að S-hT kunnugt um, að Alþingi. Teiur fundiirinn bera til
1 cj uðboigum yrnsrd. nágraima- þegg brýna nauðsyn, að Alþingi
landa, svo sem Svíþjóð og Nor-jþ'aðf er nú situr afgreiði sem
Fraœh. á bi*. 12 1 allra íyxst lögin um lónaoar-
á Akureyri
MISTÖK VIÐ FRÍLISTANN
Alrnennur fundur í Fjelagi isk
iðnrekenda hinn 13. okf. 1951
telur að alvarleg mistök hafi átt
sjer stað við val á vörutegund-
um a hinn almenna frílista, með
því að geíinn er alfrjáls innflutn- j
ingur frá Evrópu á sumum til-!
búnum iðnaðarvörum en ekki
efninu í samskonar vörur eða!
efni í umbúðir um þær, og síðan j
hefur innlendum framleiðendum
þráfaldlega verið synjað um leyfi
fyrir efnivöiunni frá þeim Ev-
rópulöndum, sem bjóða hagstæð-
úst viðskipti.
Beinir fundurinn eindreginni
áskorun til hæstvirtrar rikis-
stjórnar um skjóta lagfæringu á
þessu misrjetti.
8.533 vagnar alUentii'
WASHINGTÖN — í septc-mber
mánuði einum voru teknir í notk-
un í Bahdaríkjunum 8533 járn-
brautarílUtningavagnár. 1. okt.
höfðu verið pantaðir 140.135 vagn
ax L1 viðbótar.
AKUREYRI, 18. okt. — Ny
slökkvistöð hefur nú veiið tekin
í notkún á Akurcyri. Er hún viö"
Geislagötu.
Árið 1950 yar fyrsta hæo steypt;
og nefur verið unnið að því að*
iullgera hana í vetur scrn ieiö
og í sumar hefur Rafveita bæj-'
arins hluta af þeirri hæð á leigu
og í enn öðrum hluta Kennar hef-'
ur fugla- og eggjasyfni því, er
Jakob Karlsson gaí bænum ver-
ið búinn staður.
Eftir er að byggja tvær hæðirj
enn af húsinu og er gei t ráð fyr-
ir að þar verði skrifstofur. Lkki
er enn ákveðið að fullu í h\ aða
horfi' brunavarslan verður 'íi
þessu nýja húsi, en samningar-
standa yfir milli Brunabóiafjt -
lags íslands og Akureyrarbasjae
þvi viðvíkjandi.
H. Val.L
Heiðursmcrkin bíða
lÍAUPMANNAHÖFN — í breskaí
sendiráðinu í Höfn bíða 10 þús„;
heiðursmerki, sem veitt hafa ver-
ið 3000 dönskum sjómönhum, cí
sigldu í verslunarfloUnum í strí£j.
iiltu