Morgunblaðið - 19.10.1951, Blaðsíða 8

>
>
I-
T
§
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 19. október 1651
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík,
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)'
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasöhi 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók.
Stefna hins nýja tíma
landbúna Öarm álum
i
Í>EGAR umræður fóru fram á
Alþingi fyrir skömmu um lán-
töku ríkissjóðs hjá Alþjóðabank-
anum vegna landbúnaðarins og
áburðarverksmiðjunnar komst
Ólafur Thors, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, m. a. þannig að
orði, að hann vonaðist til þess
að með þessari lántöku væri að-
eins fyrsta skrefið stigið til frek-
ari viðskipta við þessa lánsstofn-
un vegna landbúnaðarins. Brýna
nauðsyn bæri til þess að afla
fjár til ræktunar- og byggingar-
framkvæmda í sveitum landsins.
fslendingar yrðu í vaxandi mæli
að snúa sjer að nytjun gróður-
rnoldarinnar. Væri það ekki síst
ljóst nú þegar tekið væri að
hrikta í öðrum stoðum íslensks
atvinnulífs.
í þessu sambandi gerði ráð-
herrann að umtalsefni þá nýju
markaði, sem nú virtust vera að
opnast fyrir islenskt kindakjöt.
Með þeim gætu landbúnaðinum
skapast miklir framtíðarmögu-
leikar.
Þessi ummæli formanns
Sjálfstæðisflokksins eru í
fullu samræmi við fyrri af-
stöðu hans til málefna land-
búnaðarins. Þegar hann mynd-
aði nýsköpunarstjómina árið
1944 var sú stefna mörkuð í
landbúnaðarmálum, sem síð-
ari ríkisstjórnir hafa unnið að
framkvæmd á.
Sú stefna var í raun og veru
þríþætt. í fyrsta lagi var lögð
áhersla á öflun nýrra tækja,
vjela og verkfæra, til ræktunar
og hverskonar búskaparstarfa.
Hafist var handa um innflutn-
ing tækja, sem var í senn hægt
að nota við jarðyrkju, heyskapar
o. s. frv. og til fjelagslegra nota
í sveitum landsins.
í öðru lagi var ræktunarsjóð-
urinn efldur með verulegum fjár
framlögum og þar með lagður
grundvöllur að auknum ræktun-
ar f r amk væmdum.
í þriðja lagi var auknu fjár-
magni beint til byggingarfram-
kvæmda í sveitum landsins, bæði
peningshúsa og íbúðarhúsa.
Áður höfðu Sjálfstæðismenn
haft forystu um setning löggjaf-
ar um stofnun raforkusjóðs. En
það kom í hlut nýsköpunarstjórn-
arinnac að bera fram og fá lög-
festa heildarlöggjöf um stjórn
og fíamkvæmd raforkumála
landsmanna. Munu allar fram-
kvæmdir á því sviði um langan
aldur verða byggðar á þeirri lög-
gjöf.
Framsóknarmenn hafa haldið
því fram að nýsköpunarstjórnin
hafi sett landbúnaðinn hjá. Hann
hafi fengið alltof lítið af sjóðum
þeim, sem við áttum í stríðslok-
in, til sinna þarfa.
Að sjálfsögðu þurfti land-
búnaðurinn á miklu meira
fjármagni að haida en ný-
sköpunarstjórnin gat látið
honum í tje. En var þörfum
annara atvinnugreina full-
nægt með þeim hluta stríðs-
gróðans, sem varið var tii
uppbyggingar þeim? Hver
treystir sjer til þess að halda
því fram?
Það, sem mestu máli skipti
fyrir landbúnaðinn, var það, að
ný, raunhæf og þróttmikil stefna
var mörk' er F'jetur Magnússon
tók við iandbúnaðarmálunum.
Um þá stfcfnu má segja að meg- ,
inhluti þings og þjóðar hafi stað-
ið ■ saman úðar. Er það *veit-
unum ómetanlega mikils virði
að aukinn samhugur skuli hafa
skapast um málefni þeirra. Á
grundvelli hans hefur skilning-
urinn á gildi landbúnaðarins far-
ið vaxandi með ári hverju.
Með þessu hefur það sannast
áþreifanlega, sem Sjálfstæðis-
menn hafa jafnan haldið fram,
að fátt er hættulegra fyrir bænd
ur en að láta einangra sig í
stjettarflokki, sem jafnvel legg-
ur kapp á að ala á úlfúð milli
þeirra og annara stjetta og starfs
hópa. En það hefur ævinlega ver
ið takmark Framsóknarflokksins.
Bændur hafa sjeð, að þetta sam-
rýmist ekki hagsmunum þeirra,
Þeir hafa viljað sátt og samvinnu
við neytendur_ afurða þeirra við
i sjávarsíðuna. A grundvelli henn-
ar hlyti nauðsynlegur stuðning-
ur við landbúnaðinn að vera auð-
sóttur.
Þannig hefur þetta einnig orð-
ið í reyndinni. Með vaxandi af-
skiptum Sjálfstæðisfiokksins af
j málefnum sveitanna hefur hlut-
ur þeirra stöðugt orðið betri og
skilningurinn almennari á hinu
mikla hlutverki þeirra.
SjálfstæSisflokkurinn mun

• ''■ V-A'-A •---
Suez-skurðurinn sannkailað hiiíi Austurlanda
Iheims vörpuðu akkerum í Port
„Aida" Verdis samin vegna vígslu hans j Said, fánar blöktu og failbyssu-
skotm drundu, margt stormenni
ÞEGAR MENN koma til Port skurðgerðarinnar hjá Ismail
Said, hefst siglingin gegnum Pasha 1854, en 17. nóv. 1864 gat
Suez-skurð, sem skilur Afríku og hann haldið hátíðlega vígslu
Asíu að. Leiðin til ævintýraheims skurðarins. Það voru veisluhöld,
Austurlanda liggur um þenna' sem allur heimurinn talaði um.
fræga skipaskurð frá Pórt Said 50 herskip frá öllum löndum
við Miðjarðarhaf til Suez við
Rauðahafið, 101 ensk míla á
lengd. Menn hafa komist að
þeirri niðurstöðu, að skipin sigli
hann að meðaltali á 11 stundum
og 31 min.
SIGLT DM SUEZ-SKURÐ
Áður en lagt er af stað bíða
ferðalangarnir þess í ofvæni,
halda áfram að vinna að fram hvort leið þeirra liggi um skurð-
kvæmd þeirrar stefnu, sem inn ag deginum eða náttarþeli.
hann markaði í landbúnaðar- ' Nætursiglingin er sjerkennileg í
málunum á stofnári lýðveld- 'mánaskini gegnum sandauðnina,
isins. Það er steína hins nýja j en tilbreytingarlaus er hún. Best
tíma í ræktunarmálum og öðr' er því ag fara skurðinn um dag,
um umbótamálum sveitanna. þú er útsýn betri. Þar, sem Port
Sú stefna byggir á aukinni Said Hggur nú, var eitt sinn eyði-
tækni, víðtækari þekkingu og mörk. Nú er þetta mikill verslun-
vaxandi trú á frjómagn ís- 1 arbær> 0g það eru bæði fjesýslu-
lenskrar gróðurmoldar. Að menn og vasaþjófar, sem þar
framkvæmd hennar er gott að hagnast drjúgum.
vinna. Um hana hljóta einnig | Ys og þys er um borð, uns
allir þeir að geta sameinast, skipið leggur frá. Hægt og hægt
sem í einlægni vilja veg og þokast það gegnum sandhafið og
þroska landbúnaðarins sem auðnina> en hlýr eyðimerkur-
vindurinn leikur um skipið. —
Stundum koma sandbyljir, og þá
verður mönnum ljós nauðsyn
þess, að skurðurinn sje hreins-
aður öllum stundum.
mestan.
Kommúnisiar
var þar líka um borð. Bakkar
skurðarins voru þaktir skraut-
tjöldum, sheikar og Bedjúana-
höfðingjar koma víðs vegar að
með viðhafnarlegar úlfaldalestir
til að taka þátt í hátíðahöldun-
um. Framh. á bls. 12.
Velvakandi skrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFZNU
• Það þarf að skipta
um sjálfsala
ÞEIR eru til ómetanlegs hag-
ræðis almenningi og svo póst-
afgreiðslumönnunum frímerkja-
sjálfsalanrir í anddyri Pósthúss-
ins.
Þessir sjálfsalar eru gamlir
og góðir, en þó ekki nógu góðir,
þar sem þeir eru úreltir, því að
burðargjald hefir stórum hækk-
að, síðan þeim var komið fyrir.
Þar eru engir krónusalar, þó að
undir brjef út á land kosti ein-
mitt eina krónu. Aftur á móti
geta menn keypt frímerki fyrir
fimmeyringa. Er það nú ekki
nokkuð gamaldags?
M
Flýðu skipulagið
ARGIR, sem atvinnu stunda í,
og byggingarmáiin
KOMMÚNISTAR urðu sjer ræki- KOSTAÐI LÍF 100 ÞÚS.
lega til skammar í umræðunum ÞRÆLA
um byggingarmálin á bæjar- j Það vax Frakkinn Ferdinand lögsagnarumdæmið, þar sem þeir
stjórnarfundi í gær. Einn af bæj- öe Lesseps, sem fyrstur fann upp gátu reist sjer lítil og þægileg
arfulltrúum þeirra deildi þar á að grafa skurð í sandauðnina
hart á þær lúxusbyggingar, sem við Suez, en hann var ekki fyrst-
fcyggðar hefði verið á árunum ur með hugmyndina um að stytta
eftir að styrjöldinni lauk. Borg- siglingaleiðina til Austurlanda.
arstjóri benti þeim þá á þá stað- Um 1300 fyrir Krists burð ljetu
reynd, að einmitt meðan að þeir konungar Egyptalands sjer til
sjálfir hefðu átt sæti í ríkis- hugar koma að tengja Níl «g
stjórn, hefðu slík hús verið Rauðahafið með sknrði og hafist
byggð. Þegar þeir hrökkluðust var handa, en skurðurinn varð
úr stjórn, hefði hínsvegar verið aldrei fullger, að hálfnuðu verki
ákveðið að takmarka stærð íbúða var Því hætt, þá höfðu 100 þús.
og láta smærri íbúðir sitja fyrir þrælar týnt þar lífinu.
því byggingarefni ,sem þjóðin gat
aflað sjer. Gegn þeim takmörk-
Bretar sem höfðu, er stundir
liðu, meiri not Suez-skurðarins
unum hefðu kommúnistar hins- en nokkur önnur þjóð, tóku hug-
vegar beitt sjer af hinni mestu myndinni kuldalega lengi vel.
hörku. Það sæti því allra síst Aftur a móti vildu Þeir le8gia
á kommúnistum að benda með jarnbraut,gegnum Egyptekmd til
vandlætingu á það, sem þeir köll Suez, Þvi vitaskuld höfðu
uðu lúxusíbúðir. ,Þeir hug á að stytta leiðina til
En það sem sýnir þó allra j Austurlanda.
greimlegast glamskygm komm- | BretaR STÓÐU HJÁ
þessum malum ,r su , En Ferdinand de Lesseps trúði
únista i pessum maium ,r sú
stefna þeirra að vera á r.óti þv , - , , , . * ,
_ ■ . , , , . .. 1 a hugmynd sina, og það var hann,
ð einstgklingar byggi fir íg
t < n' . «l yl,- höf nð. Það
e- aa a. .-fiig- efancu meiri-
hiuti folfc, viil miklu heldur
eignast eigin ibúð en búá í ieigu
íbúðum. Sjálfstæðismenn hafi
sem hratt hinni
■ irætlun í fra
: landsstj.jrr
, ung • log . f:
því lagt á það höfuðáherslu að
styðja einstaklinga til byggin/
arframkvæmda. — Sú s -fna.e-
áreiðanlega miklu raur’--
rí ’-bo ie" - J.v
ma
og
ar (
frai
a I
-yrkt
' rúr s:
•ræ
'tórkostlegu fyr-
kværnd. Frakk-
Egyptalandskon-
rn fje. Fjesýslum.
■yptu hlutabrjef
nig verkið B: et
ijá og löfðu ekkí
bænum og töldu þar til heim
ilis, hafa orðið að hrökklast
burtu með búslóð sína út fyrir
hús. Við sjáum bústaði þessara
útilegumanna oft á förnum vegi,
en hvergi eru þeir fleiri komnir
saman en milli Hafnarfjarðar og
Reykjavíkur. Þar milli tveggja
höfuðskauta náði þeim ekki ein-
trjáningsháttur rígskorðaðra sam
þykkta um gerð og stærð hús-
anna.
E
Vandinn sá leystur
N NÚ hefir hagur þeirra
mjög vænkast, sem hugsa sjer
að eignast þak yfir höfuðið í þess
um bæ, en eiga fje að skornum
skammti. Smáhúsahverfið fyrir
innan bæinn er 1 raun rjettri
óskaland margra. Þegar hefir
verið úthlutað þar hátt á annað
hundrað lóðum. Aðrir koma von-
andi á eftir þar eða annars stað-
ar, eftir því, sem aðstæður leyfa.
þeim efnum, það er ekki nóg að
þekkingin sje í fórum iðnaðar-
mannanna einna. Almenningur
verður sjálfur að eiga þess ein-
hvern kost að velja og hafna.
Færanleg mót
MÓTAGERÐ er hjer á landi
t.a.m. með þeim hætti, að
illt er við að una. Mótin eru þung
í vöfum og seinlegt að vinna að
þeim eins og nú er. Þau eru dýr,
og er talið, að efnið sje úr sjer
gengið, þegar það hefir fjórum
sinnum verið notað.
Flekar úr ýmsum efnum eins
og vatnsþjettum krossviði, borð-
um, stálþynnum o. s. frv., sem
miklu fljótlegra er að koma í
skorður en venjulegum móta-
borðum, eru kallaðir tilgerð mót
i eða færanleg mót. Erlendis, þar
sem slík mót hafa tíðkast við
húsasamstæður, þykir mega
nota þau 70 til 80 sinnum áður
en þau þurfa endurbóta við.
Til sparnaðar og
hagræðis
MÓT þessi eru skiljanlega mun
dýrari í fyrstu en venjuleg
mót, en ekki leikur í tveim tung-
um, að með notkun þeirra sparast
álitlegur kostnaður áður en lýk-
ur. En til þess að nota sjer þessa
nýjung, sem of lítið hefir veríð
sinnt hjer á landi, verða menn
að mynda með sjer samtök.
En auk þess sem færanlegu
mótin eru ódýrari og vinna er
fljótlegri við þau en venjulegu
mótin, þá verður steypan miklu
sljettari undir, svo að sleppa má
jafnvel við að kasta í hana undis
múrhúðunina.
F'
'G, \l NLEG VEI5LA
L -'eps fjekk heimildina
Svæfum ekki
aýjúngamar
ÓLKPiU verður sjeð fyrir ó-
dýrr.m uppdráttum, og í alla
I r ði r því stefnt, að húsin
I ' vð: . En það þarf að gera
ra í þá átt. Hingað til hef-
„r ailt míðast við dýru húsi
j við >■ ;:um mikið lar 1 óra
I þar s m um það er að rm'
! fœra okkur í nvt vir a rjýj>.
og ; a "os. fc.? v:-:r
en
nið;
að

Hvort á að ein- eða
tólfmála veggina?
JER á landi tíðkast, að vegg-
irnir sjeu málaðir 5 til - %
sinnurn eða jafnvel 10 til 12 sinn-
um í ejdhúsum og víðar. Þá fvrst
þykir raega una við árangurmn.
En til munu málningategundir,
þar sem einmálun nægir. Hvers
vegna hefi bei a ekkert gætt
hjer?
En sun hyi'. gert sjer lítið
fyri cy ,oi s' /nmálningu
(sno-v erernó i Sta? vetijúlegrar -
gar j húsatnálr.mgar Þr fara
s í’ fuiðuvel og d ouy.