Morgunblaðið - 21.10.1943, Blaðsíða 11

Fimtudagur 21. okt. 1943
MORGUNBLAÐIÐ
11
yícki mm
regnsama veðrátta Parísar
framkallaði áhrif og liti, sem
Yoshio komu kunnuglega fyrir
sjónir og vöktu angurværar til
finningar í brjósti hans.
Jlann skilcji við Jelenu full-
ul' þakklætis og sorgar, sern
honuin leyfðist ekki að láta í
ljósi. Ilann skrifaði í minnis-
bók liennar gamalt máltæki:
„Samfundur er upphaf skilnað
<11
Ilún hló þegar hann ljet allt
þjórfjeð, sem hann ætlaði. að
gefa á leiðinni í Jítil þröng um-
sl.Ög, samkvæmt japánskri
venju. 1 síðasta skipti tók hún
af honum gleraUgun á hinn
glettnislega og ástúðlega liátt,
sem hann hafði oft dáðst .að,.
fjarlægðin og hvarf nærsýnum
augum lians í móðu og kysti
hann kveðjukoss á járnbraut-
arstöðinni í augsýn allra.
Yoshio varð svo skelfdur og
ringlaður við tilhugsunina urn
-hneykslið sem þetta hlaut að
vekja, að það gerði lionuni;
skilnaðinn ljettbærari. Það
var eklei fyrr en noklcuð löngu
eftir að liann var sviftur Jel-
enu, að hann áttaði sig á því
hversu kær hún var orðin hon
um.
Yiirburðir Italíu á ýmsum
'sviðum fóru í taugarnar á hon-
um. Iliminninn var of blár,
kýprustrjein of fögur,. mynda-
stytturnar of stórar, málverk
Raphacls of fullkomin. Ilann
fyltist þrá eftir að sjá fábrotið
bamltursviðartrje hjá Yosetsp.
Aginn og hreinlætið sem Musso
lini hafði komið á virtist ekki
eiga við íbúa landsins og vöktu
•lilátur í huga hans. I heima-
landi hans var hreinn og fag-
UL’ eitt og sama orðið: kirei.
Ilann fór til Þýskalands. Þar
var margt gem minnti á heima-
landið. —- Ilreinlætið, alvöru-
gefnin, vandvirkni í hverju
sem þeir tóku fyrir hendur,
virðingin sem þeir báru fyrir
handiðnaði, fátækt og spar-
solli i lands og þjóðar. Ilonum
fannst einnig mjög japanskt
hvernig menn litu á pólitíslc
nrqrð sem hvern annan sjálf-
sag'ðan hlut. „Aðeins Þjóðverj-
ar, seiLi við höfuin lært svo
roikið af, eru jafn óvinsælir í
heiminum og við. Er iðni og
vandvirkni nóg til að baka
mönnum óvinsældir ? skrifaði
hann föður síiiulll í einlægni.
„Eða er heimurinn hræddur
við hina færustu?“.
Það var kínverslc lcaffistofa
í Berlín í næsta húsi við jap-
anska krá í Kantstrasse. Það
hafði alltaf verið grunt á því
góða milli stúdentanna sem
vöndu komur sínar á krár
þessar. — Þegar frjettirnar
um róstur í Manchuríu A'oru
gerðar opinberar, þá kom til
áreksturs lllíIIí þeirra. Yosliio
fann til hins gamalkunna
Iieigs við handalögmál, en sóini
hans krafðist að hann tæki
sinn þátt í þeim. Hann þreif
stóran þungan Kínverja og
lcastaði honum til jarðar með
júdó-taki. Maðurinn, sem
þekti ekkert til judo, kom
illa niður og skrámaði á sjer
höfuðið. Lögreglan kom fram
,á sjónarsviðið og Yoshio gisti
steininn nóttina þá. En jap-
anski ræðismaðurinn blandaði
sjer í málið og' hann var lát-
inn laus. Einmitt þegar liann
var hættur að kunna við sig í
Berlín fjekk hann símskeyti
frá móður sinni. Hún þrábað
hann að koma heim þegar í
stað, faðir halis væri alvar-
lega veikur. Það var enginn
og ekkert til að kveðja, svo að
híftm lagði þegar af stað til
Moskva, þar sem hann hugð-
ist að taka s járnbrautarlest
gegnum Síberíu. Hann dvaldi
fjóra daga í Moskva og and-
aði með varúð að sjer þurru
og bitru loftslagi borgarinnar.
Hann virti fyrir sjer, ekki laus
við meinfýsi, fátæl-ctina, sóða-
skapinn, hungrið og ófrjálsræð
ið þar, hann hafði fyrir löngu
slitið öllum vináttusapmbönd
við kommúnisma, sem hann
hafði bundist á skólaárum sín-
um. Honum hálfhryllti við hin-
uni berorðu and-jdpönsku aug-
lýsingaspiöldum, sem mættu
augum hans um leið og hann
kom, yfir landamærin. Hann
fjekk kvef á að aka í einum
hinna opnu ljettivagna, og það
seLn eftir var ferðarinnar leið
eins og í draumi, því að hann
fjekk ákafa hitasótt og óráð.
Landar hans voru búnii' að
leggja undir sig Mukden og
Suður-Manchuríu, j árnbrautin
stóð í björtu báli. Lestin beið
klukkustund eftir klukkustund
á litlum Síbpríu járnbrautar-
stöðvum, þar fengu þeir lje-
legt te og súrar káljurtir, fæðu
skortur fór að gera vart við
sig og það. kólnaði í veði'i, hið
Síberíska haust vjek fyrir bráð
látum vetri, en Yoshio ferðað-
ist áfram og áfram. Móðir hans
beið, faðii; hans var veikur.
Hann ákvað að halda áfram
ferðinni um Pekin og Tientsín.
Norður-Kína var fátæklegt og
lamað, en óvinveitt á syf.juleg-
an hátt. Hann var enn með
hita, hann klóraði sjer í sárin
sem hann hafði fengið af óþrifa
dýrum í svefnklefa iárnbraut-
arlestarinnar og eyddi klukku-
stundunum að hálfu leyti sof-
andi og að hálfu leyti vakandi.
Hann leit út uro lestárglugg-
ann. Mild haustsól skein í heiði
og lestin kom Nstundvíslega á
hver.ja stöð, hann sá tvær skóla
stúlkur, hvor fyrir sig' bar lít-
inn bróður á baki sjer og þær
hneygðu sig kurteislega og há-
tíðlega hvor fyrir annari. Þá
vissi Yoshio að hann var kom-
inn til Japan.
Grannvaxmn liðsforine'i tók
á móti honum á járnbrautar-
stöðinni í Tokyo, til þess að
komast hjá því að hópur vina
og ættingja þyrptust á stöð-
ina til að b.jóða hann velkom-
inn þá hafði hann látið Kitaró
einn vita um komu sína upp á
mínútu, Yoshio, sem var varla
búinn að ná s.jer eftir hita-
sóttina, gat næstum grátið af
gleði yfir að sjá bróður sinn
aítur. Kitaro skammaðist sín
holdur ekki fyrir að klökkna,
þrátt fyrir fína einkennisbún-
inginn.
Torgið fyrir framan járn-
brautarstöðina minnti á Berlín,
hinir ungu japönsku verkfræð-
ingar Jiöfðu komið auga á hin
flötu þök og lárjettu línur í
Þýskalandi. Nei Tokyo var
ekki fegursta borg heimsins,
eins og Yoshio hafði oft fund-
ist er hann var gagntekinn
heimþrá á ferðum sínum, nje
var hún þrifalegri en aðrar
borgii’. Hún var heimsborg og
eins og aðrar heimsborgir full
af verslunum, auglýsineaspjöld
uro, umferðalögregluþjónum,
umferðaslysum, blaðasölum,
ryki og ýmsum öðrum óþverra
tuttugustu aldarinnar.
Elesxir voru með einkenni-
legar svartar grímur eða öllu
heldur skjóður, sem voru fest,-
ar fyrir vit með böndum, sem
voru bundin bak við eyrun.
Þeir voru í senn hjákátlegir
og óviðfeldnir a að líta. „Þeir
eru að forðast smitunarhættu11
sagði Kitaro. — „Það gengur
mögnuð inflúensa“. Yoshio
gat ekki að sjer gert að dást
að óbifandi trausti landa hans
á „nefskjóðum". Hann furðaði
sig á mönnum sem hann sá í
búningi Evrópumanna en á há-
aim trjesölaskóm, til varnar
gegn að blotna í fæturnar, þar
eð mesta rigning var, og' enn
aðrir voru í gamaldags kyrtl-
um, en með stóra kúrekahatta
á höfðinu. Stúlkyr í kyrtlum,
farðaðar og púðraðar, svo að
andlit þeirra voru óbifanleg,
eins og á brúðu. Konur í Ev-
rópuklæðum, allar fremur
bjartar með stutta, digra og
luralega fætur. Endurminning-
in um Jelenu skaut af miklu
afli upp í huga hans.
Allt í einu hló Kitaro hátt og
benti með fingrinum. Yishiio
lcit út um gluggann og sá út-
lendiríg, seimstóð á gangstjett
hliðargötu einnar, klæddur á
japanska vísu. Hann stóð
þarna saklysislegur á svip,
klæddur náttfötum, sem hann
auðsjáanlega áleit xrera hinn
þjóðlega kyrtil og buxur Jap-
ana. Yoshio var mjög skenit
avivdlesltól?
Kvennagullið
Æfintýri eftir Jörgen Moe.
4.
og steikja, svo ilmurinn fanst langar leiðir, og gestgjaf-
inn vissi ekki hvernig hann átti að láta, til þess að þókn-
ast þessum konungum. En yngsti bróðirinn varð að standa
úti og gæta vagnsins og farangursins.
Og svo fór það eins og í hin skiftin: konan gestgjafans
leit af tilviljun út um gluggann, sá piltinn við vagninn
og fanst hún aldrei hafa sjeð eins fríðan svein. Hún starði
á hann og því lengur sem hún horfði, þeim mun fallegri
fanst henni hann.
Gestgjafinn, maður hennar, kom þjótandi með matinn
handa konungunum, og hann varð ekki blíður á mann-
inn, þegar hann sá kerlingu sína standa út við gluggann
og glápa út. „Hvað er þetta?“ sagði hann. „Hefirðu ekk-
ert þarfara að gera en að standa og góna út um gluggann,
þegai*slíkir gestir eru hingað komnir?“ sagði hann. „Snáf-
aðu út í eldhúsið og aðgættu rjómagrautinn þinn, og það
undir eins“.
„O, ekki get jeg nú flýtt neitt fyrir að hann sjóði“,
sagði konan, „enda eru þeir alveg sjálfráðir, hvort þeir
bíða eftir honum eða ekki, þessir höfðingjar þínir. Nei, en
ef þú kemur hingað,' skaltu fá að sjá fallegan mann. Slík-
an hefi jeg aldrei á æfi minni sjeð, hann stendur þarna
úti í garðinum. Ef þú vilt nú vel gera, þá býðurðu honum
inn og veitir honum vel, því mjer sýnist honum ekki
muni veita af því. Og svo er hann svo skelfing laglegur11.
„Altaf hefir þú verið hrifin af hinum og þessum strák-
um“, sagði maður hennar, ,,og ert það meira að seg|a
enn“, — hann reiddist svo, að hann náði ekki upp í nef^ð
á sjer, — ,,en komist þú nú ekki fram í eldhúsið strax,
þá skal jeg henda þjer þangað frarn11-
Konan þorði þá ekki annað en að Hýta sjer alt hvað
af tók fram í eldhúsið, því það vissi hún, að maðurinn
hennar var ekki til að spauga með þegar hann var í þess-
um hám, en samt skaust hún alt í einu út í garðinn og
rjetti yngsta bróðurnum krana. ,,Ef þú bara skrúfar frá
þessum krana, þá færðu alt það að drekka, sem þig lang-
ar í, bæði öl, mjöð og vín. Jeg ætla að gefa þjer kranann,
af því þú ert svona laglegur11.
Þegar nú bræðurnir tveir höfðu etið og drukkið eins
og þeir vildu, lögðu þeir af stað, og yngsti bróðirinn stóð
aftan á vagninum þeirra og var þjónn hjá þeim. Síðan
óku þeir langa leið, þar til þeir komu að konungshöll
nokkurri, og þar sögðust eldri bræðurnir vera keisara-
synir, og vel var tekið á móti þeim, því nóg höfðu þeir
af peningunum, og svo vel voru þeir klæddir, að það

Thomas Edison sagði eitt
sinn Mi'. Cary, hvernig vinir
|hans lijálpuðu sjer sjálfir til
|)ess að fá sjer hina ágætu
Havaya vindla, þegar þeir
kæinu í heimsókn í skrifstof-
una. „Þeir bara taka hnefa-
fylli af þeiin11, sagði hann11.
„Hvers vegna lokarðu ekki
v i n d 1 akassanu i ri ?11 spurði Mr.
Cary.
„Jeg gleymi alltaf að gei’a
það“, svaraði Edison, „þá fann
Johnson einkaritari rninn, þú
veist, upp sniðugt bragð. Hann
átti. vin, sem vann í vindla-
verksmiðju, sclli lofaði að gera
fyrir hann vindla eingöngu úr
kálblöðum vöfðum innan í brún
an pappír. Mjer fanst þetta
vera ágætt ráð. En þar sem jeg
'varð aldrei var við að vindl-
arnir kæmu, spurði jeg hann
dag nokkurn um það, þegar
jeg tók eftir því að Havana-
vindlarnir höfðu horfið aftur.
•„Hvað, sagði hann, jeg sendi
þá til þín. Jeg fjekk aðstoðar-
m'anni þínum liá.
„Þá kallaði jeg á aðstoðar-
maríninn og spurði hann, hvar
þessir vindlar væru.
„Ilvað, sagði hann, jeg ljet
þá í leðurtöskuna þína áður
en þú fórst til Calioforniu um
daginn. Meira veit jeg ekki.
„Þarna sjerðu Cary“, bætti
Edison við. „Jeg reykti hvern
einasta af þessum fjandans
vindlum sjálfur11.
★
Itali einn var spurður að
því hver væri mismurinn á
kristni og fasisma.
Hann svaraði: I kristninni
fórnar einn maður sjer íyrir
alla, en fasisma fórna allir sjer
fyrir einn11.
★
Hermenn hæddust eitt sinn
að Aþenumanm, sem hafði mist
annan fótinn.
„Jeg er hjer“, mælti Aþenu-
búinn, -,,til þess að berjast en
ekki til þess að flýja11.
★
Brasidas, hinn -írægi Lace-
demonianiski hershöfðingi,
veiddi eitt sinn mús, en hún
beit hann og tókst þannig að
sleppa.
,,Ó“, sagði hann, „hvaða
kvikindi er svo fyrirlitlegt, að
það verðskuldi ekki frelsi sitt,
ef það nennir að berjast fvrir
því“.
Ung kona kallaði eitt sin
Rubenstein, liinn fræga píanó-
'leikara, sem hafði lofað að
hlusta á píanóleik hennar.
„Hvað haldið þjer að j“g
ætti að. gera?11 spurði húri,
þegar hún hafði lokið leik sín-
um.
„Gifta yður11, svaraði Ru-
benstein.
Þegar grísku heimspeking-
arnir komust að því að kvaðra-
trótin af tveimur var ekki „ra-
tional11 tala, hjeldu þeir upp-
götvunina hátíðlega með því
að fórna 100 uxum.