Morgunblaðið - 21.10.1943, Blaðsíða 7

Fimtudagur 21. €>fct. 1943
MORGUNBLAÐIÐ
7j
FYRIRÆTLANIR ÞJÓÐVERJA í VETUR
Hjer í Bretiandi eru skil-
in milli árstíðanna ekki
glögg. Fram til miðs sept-
embermánaðar er venjulega
hásumar, en eftir miðjan
nóvember er oft kominn
hörku-vetur. Október er
eini mánuðinn, þegar greini
leg haustveðrátta er, þótt
þessu sje ekki þannig farið
um alt norðurhvel heims.
En hvað sem um það er, þá
má nú með sanni segja, að
haustið sje komið hjer og
annarsstaðar. Þetta mun í
sjálfu sjer hafa mikil áhrif
á gang styrjaldarinnar. Næt
urnar eru að lengjast, búast
má við óveðrum á sjó, her-
mennirnir eru þegar farnir
að finna til óþæginda verð-
áttunnar, mýrlent land verð
ur enn verra yfirferðar, veg
ir sumir, sem sæmilegir
voru þurrir, verða nú því
nær ófærir. Þar að auki
versna skilyrði fyrir lang-
ar flugferðir. En þessi haust
tími er venjulega skammur
og síðan kemur sjálfur vet-
urinn. Hann er mismunandi
á hinum ýmsu hernaðar-
svæðum, en varla er nokk-
urt-svæði, þar sem veturinn
er ekki óhentugri til hern-
aðar, nema kannske Finn-
land, þar sem höfuðorust-
urnar hafa venjulega staðiö
að vetrarlagi. Jafnvel í
Rússlandi, þar sem tvisvar
hefir verið barist mjög að
vetrarlagi, er þó líklegt að
færri hermenn hafi verið á
vígstöðvunum, en að sum-
arlagi. Þjóðverjar hafa, þeg
ar þeim hefir verið það
mögulegt, notað veturinn til
hvíldar og til smíði nýrra
vopna. Það getur verið á-
hugavekjandi að athuga,
hvað þeir ætla að gera á
vetri þeim, er nú fer í
hönd.
I Rússlandi.
Rússland er hernaðar-
svæði, þar sem skilmörkin
milli árstíðanna eru greini-
leg. Nú er regntíminn kom-
inn þar í landi. Þessi stað-
reynd er þýðingarmeiri á
sumum svæðum en öðrum.
í Pripetmýrunum t. d. þýð-
ir það hvorki meira nje
minna, en að allur hernað-
ur sje útilokaður til næsta
sumars, því það er fullkom-
inn misskilningur, að skrið-
drekum sje hægt að beita á
þessu svæði þótt vetrarfrost
in sjeu komin- En yfirleitt
þýðir koma haustsins það í
Rússlandi, að bleytur auk-
ist stöðugt þar til vetrar-
frostin koma, og þenna tíma
allan verður hemaður stöð-
ugt erfiðari og erfiðari. Auð
vitað hafa Þjóðverjar von-
að, að Rússar yrðu orðnir
þreyttir vel og illfærir um
sókn á þessu vætutímabili,
og að Þjóðverjar sjálfir geti
þá komið sjer upp nýjum
varnarstöðvum og haldið
þeim með minkuðu liði. Lík-
EFTIR CYRIL FALLS
. . . Vetur er þegar kominn í Finnlandi.
legt er einnig, að Þjóðverj-
ar búist við rólegri vetri en
í fyrra á Austurvígstöðvun-
um, vegna þess að aðflutn-
ingaleiðir Rússa eru orðnar
mjög langar og liggja á
miklu svæði yfir gjöreytt
land, þar sem Þjóðverjar
hörfuðu í sumar. Jeg hefi
aldrei við því búist, að Þjóð
verjum tækist að halda varn
arstöðvum meðfram Dniep-
erfljótinu, vegna þess að sú
varnarlína hefir aldrei hent
ug sýnst, og vegna þess einn
ig, að sókn Rússa virtist
nægilega þung, til þess að
þeir kæmu herjum yfir fljót
ið. Hjer getur verið að mjer
hafi skjátlast. Vörn Þjóð-
verja við Dnieper hefir ver-
ið afar hörð, og jeg býst við
að fregnirnar um mikla brú
arsporða Rússa vestan fljóts
ins, sjeu orðum auknar. En
þrátt fyrir þetta býst jeg þó
við, að Þjóðverjar yfirgefi
Dnieperlínuna, áður en vet-
ur gengur í garð.
Á Italíu.
Á Ítalíu mistókst Þjóð-
verjum tilraunin til þess að
reka fimta herinn í sjóinn
við Salerno, og hafa þeir
síðan háð vamarorustur til
taf&r sókninni sjerstaklega
lengi umhverfis Salerno og
nú aftur við Volturno-ána.
Á austurströndinni hafa
bandamenn mætt miklu
minni mótspyrnu, en lands-
lagið þar er fjöllótt og tor-
fært, geigvænlegir klettarn-
ir kljúfa herinn og gera hon-
um erfiðara um mikil átök.
Jeg álít að Þjóðverjar muni
endurtaka varnaraðferðir
sínar á Ítalíu, verjast af
hörku í sæmilegustu stöð-
unum, meðan gerlegt þvkir
og hörfa síðan undan til
hinna næstu stöðva, heyja
baksveitahernað, sprengja
brýr og teyðileggja vegi,
leggja sprengjur í jörðu.
Það er að segja, að Þjóð- ’
verjar munu aldrei leggja
til fullkominnar úrslitaor-
ustu. neinsstaðar á Ítalíu.
Veðrið mun einnig hafa
sín áhrif þarna, og ekki
glæsilegt að þurfa að fara
heyja orustur uppi í App-
enninafjöllum um hávetur.
Samt hafa margar vetraror-
ustur verið háðar í Appenn-
inafjöllunum norðanverð-1
um, að jeg tali ekki um x
sjálfan Pódalinn.
Varnarstríð Þjóðverja.
Þjóðverjar heyja nú varn
arstríð. Það er ekki nema al-
gengt að þeir lýsi þessu sjálf
ir yfir, en þýðing þessa er
ekki vel ljós enn. Að því er
jeg held, þá þýðir þetta það,
að Þjóðverjar sjeu orðnir
vonlausir um hernaðarsig-
ur yfir Rússum, að minsta,
kosti ekki fyr en eftir all-
mörg ár, og ætla sjer að
vera þar í fullkominni vörn,
en um leið, ef þeir geta, að
sigrast á innrás Breta og
Bandaríkjamanna í Vestur-
Evrópu. En til þess verða
þeir, hvernig sem mögulegt
er, að færa her af Austur-
vígstöðvunum vestur á bóg-
inn, þótt ekki kunni þeir í
náinni framtíð að þarfnast
mikils liðsstyrks á vestur-
slóðum. Samt myndu 15—
20 herfylki, sem þangað
yrðu flutt á þessum vetri,
gera mikinn mun. Um leið
verða þeir líka að gera eitt-
hvað til þess að draga úr á-
hrifum loftárásanna og
koma í veg fyrir það, að At-
lantshafið verði eins örugg
leið fyrir siglingar banda-
marina og það hefir verið í
sumar- Til þess að geta þetta
alt, verða Þjóðverjar að
sýna sambland af hernaðar-
snilli og stjórnkænsku. Liðs
munur er nú orðinn mikill,
Þjóðverjum í óhag, og vara-
birgðir þeirra af mönnum
og öðru ekki eins miklar og
áður voru þær. Fólkið er
farið að verða órólegt og
smeykt, sjerstaklega er mik-
ill ótti ríkjandi við Rússa.Þá
ve'rður nú þýski herinn að
taka að sjer nýtt starf, varn
ir Ítalíu, og einnig taka þar
við, sem ítalir sleptu í Balk-
anlöndunum. En Þjóðverjar
eru enn öflugir og ákveðnir,
þeír munu reiða til höggs,
hvar sem færi gefst, og and-
stæðingar þeirra verða að
borga hver mistök sm dýru
verði, og enn gætum við
komið sjálfum okkur í hættu
lega aðstöðu með hernaðar-
afglöpum eða kæruleysi.
Kafbátarnir enn.
Lítum fyrst á hina hern-
aðarlegu hlið málsins. Vjer
getum ekki efast um það, að
kafbátar Þjóðverja halda nú
aftur á höfin í heilum flokk-
um, til þess að hefja orust-
una um Atlantshafið að
nýju. Verið getur að kaf-
bátarnir sjeu nú þannig út-
búnir, að varnarráðstafanir
vor bandamanna revnist
ekki fullnægjandi. Að
minsta kosti eru hinar löngu
vetrarnætur kafbátunum
hagstæðar vel. Þarna höf-
um við harðvítuga baráttu
að heyja. Vjer berjumst ekki
á þessu sviði nú, til þess að
bjarga sjálfum oss frá hung
urdauða, eins og við urðum
einu sinni að gera, en nú
berjumst vjer til þess að
halda opnum siglingaleiðun-
unum, svo hergögn og her-
lið og annað til styrjaldar-
innar komist þingað frá
Bandaríkjunum, og ef þetta
kæmist ekki yfir til Evrópu,
þá myndu Þjóðverjar ekki
finna fyrir ofurefli andstæð-
inga sinna. Menn og her-
gögn koma því aðeins að
haldi, að hægt sje að koma
þeim þangað, sem berjast
skal. Á landi munu Þjóð-
verjar grípa hvert tækifæri
til þess að nota sjer versn-
:: andi tíðarfar, til þess að
verða andstæðingunum að
sem mestu tjóni, en spara
sem mest til af eigin her-
stvrk. Vjer sáum við Sal-
erno, hvernig slík tækifæri
er hægt að nota, og þótt við
f næðum frumkvæðinu þar
úr höndum Þjóðverja, þá
mátti nú ekki minnu muna.
Flugher og hráeFni.
í lofti virðist styrkur Þjóð
verja ekki vera slikur, að
þeir geti þar hafið gagnsókn,
sem nokkuð svipi til þeirr-
ar loftsóknar, sem nú er
haldið uppi gegn sjálfum
þeim, en með nýjum aðferð-
um, sem eru nú að minsta
kosti komnar á tilraunastig-
ið, gætu þeir að minsta kosti
bakað okkur meiri óþægindi
og þjáningar.
Því næst skulum vjer at-
huga fjármálasviðið og iðn-
aðarsviðið. Vjer höfum að
undanförnu heyrt mikið um
það, að Þjóðverjar sjeu að
flytja iðnað sinn austur á
bóginn. Eru iðnverin þar
mjög dreyfð, og eru sum á
frekar óhentugum stöðum
fyrir aðflutninga og öflun
hráefna. Það er eitt svæði
samt sem áður, sem liggur
ágætlega við iðnaði, en það
er Efri-Sljesía, sem er ilt að
sækja heim fjrrir sprengju-
flug\rjelar bandamanna- Þar
eru kola og járnnámur. Mest
er framleitt af nýjum loft-
varnabvssum á þessum slóð
um. Mikið er um það, að
verksmiðjur á þessum aust-
lægu slóðum sjeu mjög vel
dulbúnar, og er dulbúnað-
urinn jafnvel svo, að flug-
menn sjá ekki verksmiðj-
urnar, þótt þeir viti ná-
kvæmlega um afstöðu
þeirra á kortinu, — og er
það mjög dýrmætur dulbún-
aður á iðnverum.
Varastyrkur Þjóðverja á
vinnusviðinu er ákaflega
mikill, þótt hann sje ekki
allur jafn góður, og altaf er
verið að bæta við mann-
fjölda þann, sem fyrir Þjóð-
verja 'Cinnur. Jafnvel síð-
ustu vikiu hefir verið flutt
allmargt af ítölum til Þýska
lands. Sumt fólk efaðist. um
það, sem jeg hjelt fram, að
Þjóðverjar myndu halda
hinum ítölsku verkamönn-
um sínum, þó Italir færu úr
stríðinu, en nú er verið að
f jölga þeim. Vissuléga munu
Þjóðverjar leggja alt kapp
á það í vetur að hafa fram-
leiðsluna sem allra mesta,
þrátt fyrir loftsókn vora, —
já, auka hana á sumum svið
um. .
Stjórnmál óg fleira.
Nú skulum vjer áthuga
stjórnmálasviðið. Þjóðverj-
ar munu gera alt sem í
þeirra valdi stendur, til þess
Framhald á bls. 8