Morgunblaðið - 17.12.1933, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ
19
’íþetta þurfti til til þess a'ö Tryggvi
Pórhallsson fyncli það út, að flokk-
urinn er ekki bændaflokkur, held-
ur afleggjari, útihú, pólitísk hjá-
leiga íslenskra sósíalista.
Rödd sannfæringarinnar.
En eftir 16 ár rumskaði
'Tryggvi Þórhallsson.
Þá rennur upp fyrir honum ljós.
Að það eru sósíalistar sem í raun
og veru ráða í flokknum. Til þess
að draga úr áhrifum þessarar upp
götvunar sinnar, liefir Tr. Þ. fund
ið alveg nýtt nafn á sósíalista
Framsóknarflokksins. Hann nefnir
þá ,bæjarradikala£. Það eru þessir
-„hæjarradikalir" sem hann á ekki
samleið með.
10 árin sem liann var ritstjóri
staglaðist hann á því að Fram-
•sóknarflokkurinn væri „radikali"
flokkur þjóðarinnar.
Eftír hans umsögn er hann nú
„sveita radikal". En að vera
„radikal í kaupstað“ er mjög var-
hugavert í ítugum Tr. Þ.
Rödd samviskunnar hrópaði á
hann.
Um tíma var hann víst á báð-
u máttum. Því hann segir:
„Það hefði verið ljettara undan
brekkunni, að láta hina bæjaradi-
kölu kúga mig til að svíkja bænda
pólitíkina' ‘.
Sá veit gerst sem reynir. Hann
kannast við hvemig það hefir ver-
ið, að láta kúga sig.
Merkilegt atriði.
Eitt atriði í grein Tryggva Þór-
ahllssonar vekur alveg sjerstaka
• athygli.
Hann segir, að fyrverandi flokk.s
menn sínir hafi í sumar enga
■ stjórnarbreytingu viljað, heldur
að núverandi stjórn starfaði
fram yfir næstu kosningar.
En nú fór alt í bál út af því„
að lijriflnngar vildu ólmir ganga í
stjórnarbandalag við sósíalista, og
heimtuðx^ í þingbyrjun að sá sam-
vinnuhugur rauðu flokkanna yrði
opinberaðar með kosning Jóns
Baldvinssonar í forsetastól samein
aðs þings.
Hvað olli þessari stefnubreyt-
ingu?
Tryggvi Þórhallsson segir frá
því. Það var vegna lögreglumál-
anna í Reykjavík, að sósíalistar
í Fra.msókn og utan Framsóknar
heimtuðu völdin, og deilunnar
milli bæjarstjórnar Reykjavíkur
og Hermanns Jónassonar.
Hermann heimtaði að ráða því
einn hvaða menn skipuðu lög-
reglulið bæjarins. Menn grunaði
að ákafi hans í því efni stafaði af
’því, að hann og sósíalistar þyrftu
á pólitískri lögreglu að halda.
Sá grunur er nú sama sem vissa
orðinn, eftir uppljóstrun Tryggva
Þórha.lssonar.
Hótun-
Þegar Tryggvi Þórhallsson hafði
sagt sig úr Framsóknarflokknum
ljet Jónas Jónsson það munnlega
'boð rát ganga, að ef Tryggvi ekki
drægi sig út úr stjómmálum, þá
myndu þeir fyrri flokksmenn hans
'fletta rækilega ofan af honum. —
Kvaðst Jónas sjálfur ætla að ganga
mest fram í því, að láta þennan
„flokkssvikara“ kenna á hnúta-
•svipunni.
Skyldi Jónas vera það dóm-
greindarsljór, aðhonum detti ekki
3 hng að eitthvað af höggum þeim
er hann hygst hátt að reiða lendi
á honum sjálfum.
En, sem sagt, hótun þessarl hef-
ir Tr.Þ. svarað, með því að mynda,
nýjan bændaflokk.
Sýndar dymar.
Aftur á móti hefir ekkert heyrst
frá Ásgeir forsætisráðherra Ás-
geirssyni. Dagblað Hriflunga birti
á dögunum yfirlýsingu um það, að
Ásgeir mætti ekki ætla að stjórn
hans hefði stuðning Framsóknar-
flokksins. Hjelt hlaðið því fram,
áð stjórn hans sæti á „áhyrgð kon-
ungsins". Ber þetta vott um frem
ur lítinn skilning Hriglunga á
stjórnai’háttum landsins.
En vísbending þessi frá Hrifl-
ungum var skilin þannig, að verið
væri að vísa Ásgeir dyrnar, gefa
honum undir fótínn, að segja sig
úr flokknum.
Það hefir Ásgeir ekki gert, svo
vitað sje- Sje hann í Framsóknar-
flokknum, þá hafa menn hjer það
undarlega póKtíska fyrirbrigði, að
Ásgeir er í flokki, sem lýst hefir
yfir því að liann fylgi ekki Ás-
geiri.
Framsöguræða
Jóns Pálmasonar um til-
lögu til þingsályktunar
um launakjör, flutt á
Alþingi 24. nóv.
Jeg þykist vita, að gera megi
ráð fyrir, að allir háttvirtir þing-
deildarmenn hafi fylgst svo vel
með í fjárhagslífi þjóðarinnar á
síðustu árum, að þeim standi ljóst
fyrir augum hvernig stormurinn
hefir stefnt í atvinulífi og fjár-
málaháttum. Hann hefir stefnt á
þá leið, að þeim mönnum sem reka
framleiðslu á eigin ábyrgð fer sí-
fækkandi í hlutfalli við aðrar
stjettir. Sívaxandi örðugleikar eru
líka beint og óbeint lagðir í götu
þessara manna með þeim stjórnar-
háttum sem ríkt hafa í landinu nú
um skeið. Hæstvirtur atvinnumála
ráðherra komst að þeirri niður-
stöðu á síðasta þingi að bændur
landsins hefðu árið 1932 haft 16
aura tímakaup. Jeg hygg nú, að
þetta hafi eigi alment sjeð verið
reiknað rjett, því það ár höfðu
fjölmargir bændur minna en ekk-
ert kaup, þó flestir þeirra vmni
10—14 tnna á sólarhring árið um
kring. Hinn aðalatvinnuvegur þjóð
arinnar, sjávarútvegurinn, hefir
verið þannig settur síðustu árin,
að allar og mest allar þær miklu
tekjur, sem framleiddar eru á veg-
um hans fara í kostnað. Atvinnu-
fyrirtækin eru skuldum hlaðin og
hafa engin skilyrði til að tryggja
sinn hag, með því að afla þeirra
verðmæta sem ómissandi eru til
þess að framleiðsla þeirra geti
bygst á traustum grunni og at-
vinnulífið á vegum þeirra verið
blómlegt og þróttmikið. Þriðja
höfuðgrein framleiðslunnar í landi
voru, iðnaðurinn, er ung og
óþroskuð- Yaxandi að vísu sem
betur fer, en undirokuð af sama
háska, gífurlegum gjöldum og rýr-
um tekjum eins og aðrir atvinnu-
vegir landsins.
Á sama tíma sem þetta stendur
þannig, að allir þeir hornsteinar
sem þjóðfjelagsbygging okkar
lands hvílir á, eru að síga undan
óhóflegri yfirhleðslu, liafa þau
undur ' skeð, að háttvirt Alþingi
hefir haldið 'launum embættís-
manna ríkisins og stofnana þess
í hámarki eða óbreyttum að kalla
má. Þetta þýðir það, að launa-
stjettin hefir aldrei haft við betri
kjör að búa í hlutfalli við þær
stjettir sem framleiðsluna stunda.
Þetta atferli segir líka til sín á
viðeigandi hátt í afleiðingum, því
á undanförnum á.rum hefir ungt
fólk, sem einhvers á úrkosta lagt
á það meira kapp, en nokkru sinni
fyr að hverfa frá framleiðslunni
og komast í launastjettina með
einhverjum ráðum. Svo langt er
þetta gengið nú þegar, að kennar-
ar háskólans eru farnir að vara
nemendurna opinberlega við hætt-
unni sem við blasir. Er það að
vísu drengilega gert, en dugir
skamt meðan ríkisvaldið hagar
sjer jafn ráðlauslega eins og verið
hefir. Aldrei hefir borið meira á
því en síðustu árin að unga upp-
vaxandi fólkið hópaðist úr sveitum
landsins og liggja tíl þess eðlilegar
og margþættar orsakir sem skökk
tök á beitingu ríkisvaldsins á höf-
uðorsökina á. Einn þátturinn í
þeim vef er það sem hjer um ræð-
ir, sem sje aukin sjerrjettindi til
handa því fólki sem hið opinbera
vald hefir á launum. Að undan-
förnu hefir ekkert þing liðið svo,
að eigi væri beint og óbeint stofn-
að til fleiri»og færri nýrra launa-
starfa og á mörgum undanförnum
þingum í tugatali á hverju. Sum
störfin hafa verið búin tU svo
hægt væri að láta vissa einstak-
linga fá laun- Önnur til að geta
veitt launamanni aukastarf o. s.
frv. En í gegn um alt saman hefir
gengið sá andi, sú stefna, sú við-
leitni, að láta þetta nýja starfslið
hafa betri kjör um laun en áður
hafa tíðkast. Þessar aðfarír fóru
lengi leynt, en hafa smátt og smátt
kvisast út á meðal fólksins. Þær
hafa að vonum vakið óánægju hjá
eldra starfsmannaliði ríkisins, sem
í raun og veru býr við skorinn
skamt þegar miðað er við liina ný-
ríku launastjett. Þetta hefir vakið
andúð og jafnvel viðbjóð meðal
almennings af öllum flokkum út
uro sveitú okkar lands, og nú er
svo komið, að almennar kröfur
heimta, að Ijóst og ákveðið sje
dregið fram í dagsljósið alt ráð-
lag þeirra manna sem á þessu sviði
hafa að undanförnu haldið valda-
sprotanum milli fingranna. — Á
þingi 1932 gerðu Sjálfstæðismenn
kröfu til að skýrsla um starfslið
og launakjör væri látin fylgja
fj árlagafrumvarpi ríkisstj ómarinn
ar í hendur þingsins- Þetta brást
á síðasta þingi, en þegar langt
var liðið þings var fjárveitinga-
nefnd þessarar háttv. deildar feng-
ið í hendur fullnægjandi yfirlit
um þetta, og jafnframt vald tíl
að grafa dýpra í hauginn.
Háttvirtur meðflutningsmaður
minn að þeirri tillögu sem hjer
liggtir fyrir, þingmaður Borgfirð-
inga, mun hafa lagt mesta vinnu
i þetta starf, og undir þinglok gaf
hann skýrslu um þær niðurstöður
sem sú rannsókn leiddi í ljós. ó-
fullnægjandi skýrslu, að vísu, en
nógu ljósa samt til þess að þing-
heimur og aJmenningur gæti áttað
sig á því hve hyggilega, drengi-
lega og ráðvandlega ríkisvaldinu
hefir verið beitt á þessu sviði. 1
Lðfíð errahríðina
blása ykkur inn á
Málverkaiýningu
Ólafs Túbals
í Goodtemplarahúsinu.
Opin í dag og á morgun í síðasta sinn.
Þið, sem vinnið eldhússtörfin,
notið
GLO COAT á gólfin.
LEIÐARVÍSIR.
Áður en borið er á, skal gólfið þvegið úr sápu-
vatni. Hafi gólfbón verið borið á, skal það sjer-
staklega vel hreinsað buii;u.
Berið síðan GLO-COAT jafnt og sem þykkast
á með klút (en nuddið ekki). Á 20 mínútum er
gólfið orðið þurt og flöturinn gljáandi. Við fyrstu
notkun er best að bera tvisvar á og heldur gljá-
inn sjer síðan um mánaðartíma. Við og við er
gott að fara yfir gólfið með bónvjel (en ekki
bónvaxi). Til þess að halda gólfunum hreinum
skulu þau ekki þvegin, en aðeins strokið af þeim
með deigum klút.
GLO-COAT fær fallegan og endingargóðan
gljáa, og er mjög auðvelt í notkun - ekkert erfiði
við bóningu nje gljáningu.
JOHNSONS GLO-COAT má nota á allskonar
gólf, linoleum, lakkeruð og máluð gólf, gúmmí-
og flísagólf. #
Gætið þess, að ekki komist frost að GLO-COAT
brúsunum.
Málarinn.
Sími 1498. Bankastrœti 7.
þessari skýrslu kom margt í Ijós
sem athyglisvert er, enda mnn
hún hafa vakið eftirtekt lands-
hornanna á milli.
Það sem kom í ljós var einkum
þetta:
1. Að launagreiðslur utan launa-
laga eru yfirleitt stórum mxm
hærri, en tíl þeirra manna, sem
laun taka samkvæmt launalögun-
um. —
2. Að ósamræmi í launakjörum
manna við svipaða starfsemi er
svo gífurlegt, að furðu sætir.
3- Að fjöldi af starfsmönnum
ríkisins hefir auk hins fasta starfs
hin og önnur launuð aukastörf. í
mörgum tilfellum jafnvel á þvi
sviði sem heilbrigð dómgreind
mundi hiklaust telja í hinum
sjálfsagða verkahring viðkomandi
starfsmanns.
ýmsra starfsmanna svo smár eftir
launahæð, einkum við hinar
nýju stofnanir ríkisins, að enginn
vegur er annar til en að breyta
skipulagi og fækka starfsmönnum
að miklum mun.
Alt þetta hafa háttv. þingmenn
sennilega athugað og alt þetta
gerir þá hugsun að öruggrí vissu
að hjer verður að taka fast í
taumana og gera endurbætur á.
Tillaga. kom að vísu fram og
var samþykt á síðasta þingi þess
efnis að skora á stjórnina að taka
málið fyrir en ekkert mun hafa
verið í því gert að þessu.
Það eitt er-líka víst, að ekkert
hefir komið fyrir þetta þing nm
endurbætur á þessu sviði. Hið eina
sem frá hæstv. fjármálaráðherra
hefir heyrst, eru tilmæli um að
framlengja óbreytta dýrtíðampp-
4. Að launin fyrir aukastörfin hót á embættíslaun.
eru hjá ýmsum starfsmönnum tal»-
vert hærri en hin föstu laun og
hjá öðrum alt að því eins há.
5. Að launastörfin eru svo mörg
og margvísleg og verkahringur
Sú þingsályktunartillaga er hjer
liggur fvrir á þingskjali 105 er
nú aðeins bráðabirgðar tilraun fil
að krefjast sem allra skjótastra
leiðrjettinga á því misrjettí, sem