Tíminn - 23.01.1964, Page 15

HELG! BERGS
Framhald af 1. síSu.
Þá ber okkur enn fremur að
leiða athygli okkar að nýjum iðn-
greinum. Mikið er rætt um að
byggja upp stóriðnað á grundvelli
orkunnar, sem við eigum hér í
landi. Við verðum að gæta okkar
vel í samskiptum okkar við er-
lend auðfélög, sem kunna að hafa
áhuga fyrir íslenzku vatnsafli, en
við megum heldur ekki óttast þau
svo mjög að við skjótum strax
loku fyrir þann möguleika, sem
getur átt drjúgan þátt í að skila
oldcur fram á leið í atvinnumál-
um. Stóriðnaður, ef til vill með
aðstoð útlends áhættufjármagns,
getur verið eðiilegur þáttur í at-
vinnuuppbyggingu okkar, en það
er ástæða til þess að vekja athygli
á því, að einmitt um þessar mund
ir er um það rætt, að taka við-
reisnarsamdráttinn upp aftur,
kýta saman atvinnuvegi okkar með
meiri fjárbindingu og lánsfjár-
höftum. En jafnframt er talað um
að byggja upp stóriðnað með út-
lendingum í landinu. Þetta væri
rangt að farið. Okkur liggur ekki
svo á að byggja upp stóriðnað að
til þess að gefa honum rúm, þurfi
að kýta saman atvinnuvegi okkar.
Það getur orðið örlagaríkt, ef við
ætlum að fara þannig að, og vand-
séð, hvernig núverandi atvinnu-
vegir okkar eiga sér þá eðlilega
þróunarmöguleika síðar.
Það er rétt að gera sér það ljóst,
að til"þess að takast megi að fram
kværfla þá hluti, sem hér hefur
verið lýst og sem við verðum að
framkvæma, án þenslu og dýr-
tíðar í landinu, þá verðum við að
raða fjárfestingarverkefnum okk-
ar.
Við verðum að ráðast í þá fjár-
festinguna fyrst, sem mest ríður
á og svo koll af kolli. Stjórnlaus
verðbólgufjárfesting, eins og verið
hefur að undanförnu leiðir ekki
að þessu marki, heldur verður
hún eingöngu til þess að gera
dýrtíðina óviðráðanlegri.
Vinnufriður kostar
verðtrygqinau kaups
Alvarlegasta vandamálið, sem
við horfumst í augu við núna, er ó-
friðurinn á vinnumarkaðinum.
Hann hefur sífellt verið að fær-
ast í aukana síðustu árin. Áður
var yfirleitt samið til tveggja ára
og nokkur ár liðu í milli, að verk
fallsbarátta væri háð, Nú eru
kjarasamningar yfirleitt gerðir til
fárra mánaða. Ástæðan til þessa
er kannske ekki sízt sú, að í upp-
hafi viðreisnarinnar skaut ríkis-
stjórnin sér undan ábyrgðinni á
verðlagsþróuninni með því að
banna að kaupgjald skyldi fylgja
vísitölu. Auðvitað hlutu launþegar
að finna aðrar leiðir til þess að
reyna að verja sig áföllum dýrtíð-
arinnar og þetta hefur leitt til
þess að samningstíminn hefur sí-
fellt verið að styttast. Til þess að
koma aftur á vinnufriði og fá
lengri samninga en nú tíðkast, er
óhjákvæmilegt að verðtryggja
launin með einhverjum hætti. Rík
isstjórnin verður að hafa hitann í
haldinu og ábyrgð á verðlagsþró-
uninni, en á undanförnum árum
hefur hún þvert á móti gengið á
undan í því að spenna verðlagið
upp. Gleggsta dæmið þess, er vísi
talan, sem reiknuð var út eftir
ágústmánuð s.l., en þá hækkaði
hún um 5 stig á einum mánuði,
sem nær eingöngu átti rót sína að
rekja til aukinna álagna ríkis og
bæja. Rikisstjórnin verður að taka
í sínar hendur aftur ábyrgðina á
verðlagsþróuninni og beita raun-
hæfum ráðstöfunum s. s. hreyfan-
legum tollum og niðurgreiðslum
og e. t. v. væri rétt að hafa sér-
stakan verðjöfnunarsjóð til að
koma. í veg fyrir sveiflur vöru-
verðs.
Af sömu ástæðum verður að
stilla vaxtafæti í hóf og fara í
þess stað inn á þá braut að verð-
tryggja spariféð.
Verðbólgudraugurinn er skrít-
in skepna, sem er þeirrar náttúru,
að ala sig sjálf. Trúin á hann er
aflgjafi dýrtíðarinnar. Þegar fólk
trúir því að aukin dýrtíð sé fram-
undan, þá ráðstafar það fé sínu í
samræmi við þá trú, en slík ráð-
stöfun fjár kyndir aftur undir
verðbólgunni. Það verður þess
vegna ekki ráðið við dýrtfðina
með peningaaðgerðum eingöngu,
ef ekki tekst að skapa þá trú hjá
almenningi í landinu að nú muni
takast að hefta dýrtíðina. Hvers
vegna hefur gengið svo illa að und
anförnu að skapa þessa trú? í tíð
viðreisnarinnar virðist mér að að-
alástæðurnar séu tvær: í fyrsta
lagi skaut ríkisstjórnin sér und-
an ábyrgð af verðlagsþróuninni
með því að slíta kaupgjald úr
tengslum við verðlagið með lög-
um. Þar með var launþegunum
sagt, að þeir skyldú búa við ó-
breytt kaup, hvernig sem verðlags
þróunin yrði í landinu. Við þetta
gátu launþegar að sjálfsögðu ekki
sætt sig. Svo er það kallað á-
byrgðarleysi af þeim þegar þeir
reyna að fyrra sig afleiðingum
dýrtíðarinnar með því að krefjast
hækkaðs kaups. Hitt atriðið er
það, að með viðreisninni var rask-
að stórlega hlutföllunum milli
stofnkostnaðar og fjármagnskostn
aðar annars vegar og launa og at-
vinnutekna hins vegar. Þessi rösk
un var svo stórfelld, að það lá í
augum uppi, að án verðbólgu
mundi flestum ekki takast með
eðlilegum hætti að greiða niður
óhjákvæmilegan stofnkostnað
sinn. Dæmin eru augljós. Ung
hjón, sem hafa 100 þús. króna árs-
tekjur fá sér íbúð, sem ekki kostar
minna en 5—6 hundruð þúsund
Það er augljóst, að til þess að
þau geti borgað þetta verður verð-
bólgan að koma til. Bóndi, sem er
að hefja þúskap, hefur stofnkostn
að upp á aðra milljón króna. Fólk
festir einfaldlega ekki trúnað á,
að stöðugt verðlag geti haldist,
þegar þessi hlulföll hafa raskast
svo stórlega^ Eða tökutn dsgjni. af
mapwf. penr "fæa . sér* bát og það
ber að sama brunni. Þess vegna
er það svo nauðsynlegt að Iækka
stofnkostnaðinn og fjármagns-
kostnaðinn, en þá er það auðvitað
enn nauðsynlegra, sem ég gat um
áðan, að koma á eðlilegri stjórn á
fjárf estingarmálin.
Við verðum í framtíðinni að
temja okkur nýtízkuleg vinnu-
brögð á öllum sviðum. Við verðum
að gera fullkomnar áætlanir um
efnahagsframvindu næsta árabils.
Slík áætlanagerð á að hafa það
sem höfuðmarkmið, að hjálpa okk
ur til þess að ná sem örustum og
varanlegustum hagvexti. Áaetlan-
irnar eiga að kanna það hvaða
skilyrði þurfi að skapa hjá þjóð-
inni og í efnahagslífi hennar til
þess að markmiðin, sem sett eru,
náist.
Notum nútíma vinnubrögð
Við vérðum að skipuleggja full
komlega alla byggð landsins. Ný-
býlaræktunin er að nokkru leyti
skipulögð af nýbýlastjórn. Kaup-
staðir og þorp eru að nokkru leyti
skipulögð af skipulagi ríkisins. í
báðum tilfellum er skipulaginu
þröngur stakkur sniðinn og við-
fangsefnin sundurslitin og tekin
til meðferðar í bútum. Við þurf-
um að skipuleggja allt landið í
heild með það fyrir augum í fyrsta
lagi að stuðla að sem fullkomn-
astri nýtingu allra landsins gæða,
í öðru lagi að efla þéttbýli sem
víðast, þar sem skilyrði eru fyrir
hendi, í þriðja lagh að auðvelda
bændum samstarf og samhjálp
með því að miða dreyfingu byggð
arinnar við það, og í fjórða lagi,
að tryggja það, að á hverjum stað
komi upp atvinnugreinar sem eru
við hæfi og njóta þar sérstakra skil
yrða til að blómgast. Eg nefni
þetta sem dæmi þess, að við verð-
um að taka upp fullkomnari vís-
indaleg vinnubrögð á öllum svið-
um. Til þess að það megi verða
kleift í vaxandi mæli, þarf að efla
skóla og fræðslukerfi í landinu og
miða það við þarfir vélvædds nú
tímaþjóðfélags.
Enn fremur eigum við að efla
öryggi allra þegnaþjóðfélagsins
með fullkomnum tryggingum. Við
þurfum að stofna lífeyrissjóð fyr-
ir alla landsmenn og nota það fé
sem í þann sjóð safnast til þess að
stuðla að lausn húsnæðismála.
Framtíðarlandið
Málefnaaðstaða Framsóknar-
flokksins nú er alveg óvenjulega
góð. Auðvelt er að sýna fram á,
hvernig stefna andstæðinga okkar
hefur leitt til þess vandræða-
ástands, sem við horfumst í augu
við. Það er auðvelt, að sýna fram
á, að við höfiim haft á réttu að
standa í dægurmálabaráttu undan-
farinna ára og að óhjákvæmilegt
og nauðsynlegt er að sveigja nú
fyrr en síðar stefnu inn á þær
leiðir, sem við höfum bent á. En
þetta er ekki nóg. Stjórnmálaflokk
ur verður einnig að eiga sér fram-
tíðarsýn, og hann verður að eiga
sér köllun. Framtíðarsýn okkar
Framsóknarmanna er ísland í lok
20. aldarinnar, og köllun okkar er
að vinna að því, að það verði með
þeim farsældarbrag, sem við ósk
um afkomendum okkar til handa.
í framtíðarsýn okkar sjáum við
tvöfalt fjölmennari þjóð en nú
með 5—7 falt verðmætari fram-
leiðslu. Þjóðin veiðir kannski ekki
miklu meiri fisk en hún gerir nú,
en það eru færri menn, sem að því
vinna, og hún vinnur úr aflanum
fullkomnar neytendavörur.
Við landbúnað starfar nokkru
fleiras fólk, en nú gerir, en í stað
þess, að hafa 50 þúsund kýr, hefur
það kannski 150 þús. kýr, og í
stað þess að hafa 800 þúsund fjár,
hefur það milljónir fjár, sem ekki
ganga fyrst og fremst upp um
fjöll og heiðar, heldur á túnum og
valllendi þeirra svæða, sem nú
eru forarmýrar. Margvíslegan ann
an dandbúnað stundar þjóðin þá,
’ogíSuin'fæSir og kíæðir,’ ekki báraj
sjálfa sig, heldur einnig hluta af
Vestur-Evrópu sem skortir land-
rými til nægrar ræktunar,
Við sjáum þorp og bæi um allt
land, þar sem fólk býr framleiðslu
vörur okkar í hendur neytenda
í myndarlegum verksmiðjum. Öll
verk eru unnin með fullkomnustu
tækni og sívaxandi fjöldi fólks get
ur því snúið sér að hverskonar
þjónustu til þess að auka þægindi
meðborgara sinna.
Á hverasvæðunum er risinn
upp iðnaður, einkum efnaiðnaður
af því tagi, þar sem varmakostnað-
urinn ræður úrslitum.
Við sjáum nokkur stóriðjufyrir-
tæki, sem þá verða komin á ís-
lenzkar hendur þó þau hafi
kannske í upphafi verið byggð í
samvinnu við útlendinga.
Öll þessi miklu atvinnutæki eru
í eigu alls þorra almennings gegn-
um samvinnufélög og önnur fjölda
samtök.
Þetta ríki, sem við sjáum í okk-
ar framtíðarsýn er velferðarríki.
Við sjáum starfsglaða þjóð, sem
lifir á vinnu sinni, en tryggir ör-
yggi sitt með fullkomnu trygginga-
kerfi. Öllum er tryggð sú mennt-
un og skólaganga, sem hugurinn
Kýr til sölu
4 kýr, miðsvetrarbærar,
til sölu-
Upplýsingar gefur eig-
andi
Magnús Helidórsson,
Ánastöðum,
Hraunhreppi, Mýrasýslu
Sími um Arnarstapa.
SATTAFUNDUR
BÍLSTJÓRADEILU
KJ-Reykjavík, 22. janúar.
Á MORGUN verður sáttafundur
i bílstjóradeilunni, og falla því
ferðir á milli Reykjavíkur og Hafn
arfjarðar niður eftir hádegi. —
F.kki er víst að ferðir á milli Kefla
víkur og Reykjavíkur hefjist þrátt
fyrir samkomulag í bílstjóradeil-
unni, því bílstjórarnir í Keflavík
halda fast við þá sjálfsögðu kröfu
sína að komast á launasamþykkt
hjá Keflavíkurbæ. Eins og skýrt
var frá í blaðinu.í gær voru áætl-
unarbílar Bifreiðastöðvar Keflavík
ur teknir af skrá og því ekki útlit
fyrir að sámningar takist þar
syðra í bráð.
KLAKI
Framhala ai 16. síðu.
rétt, að Mosfellssveitarvegurinn
væri ekki sem beztur yfirferðar,
en unnið væri af kappi við að lag-
færa hann. — Vegurinn er blaut-
ur, sagði vegamálastjóri, og stafar
það af því, að klakinn er að fara
úr honum, — mjög óvenjulegt nú
á þessum árstíma í byrjun þorra.
Verið er að aka hraunsalla sunnan
úr Hafnarfjarðarhrauni í veginn
til þess að þurrka hann og slétta.
Annars eru vegir færir um mest
allt landið en víða eru þeir blautir
og þungir yíirferðar, og má búast
við holklaka í þeim eins og á vor-
degi, ef hlákan helzt eitthvað að
ráði.
Fr^
fé, sem þeir verða að fá fyrri-
hluta árs. Eysteinn sagðist ekki
vilja fara út í stælur út af því,
hvort sjávarútvegurinn fengi hærri
afurðalán en landbúnaðurinn, en
hitt væri víst, að fyrirtæki sjávarút
vegsins hafa átt auðveldara með að
útvega sér viðbótarlán en fyrirtæki
landbúnaðarins.
;il;;Ágúst; Þorvaldsson * sagðist vilj a
í sambandi <við flokkaskiptingu
ráðherrans á bændum eftir tekjum
greina frá athugun, sem hann
hefði gert í sveit einni sunnan-
lands, þar sem hann væri mjög
kunnugur málum, á tekjum og af-
komu bænda. f verðlagsgrundvell-
stendur til, og menntunin er ekki
bara til þess að geta að gumað af
að við eigum mikið af mennta-
mönnum, heldur v.erður menntun-
in fyrir lífið og starfið.
Þjóðin hefur tekið þekkingu og
vísindi í þjónustu sína í hvívetna.
Að lokum sagði Helgi Bergs:
Það er skylda okkar, sem áhuga-
manna um stjórnmál og starfandi
stjórnmálamanna að eiga slíka
draumsýn og það er köllun okkar
og ekki sízt ykkar ungu mann-
anna að gera hana að veruleika.
I SAUMLAUSIR NÆLON-
SOKKAR — Kr. 25.00
Mik'atorgi
inum 1962 var gert ráð fyrir, að
meðalbóndinn hefði 211 þús. króna
tekjur brúttó, en kaup hans væri
86 þús. krónur. í þessari sveit
voru 1962, 38 bændur og meðal'-
tekjur þeirra brúttó það ár voru
290 þús. krónur að meðaltali, en
gjöldin voru hins vegar 211 þús-
und, þar með talin vaxtagjöld og
fyrningar af húsum. Eftir voru því
80 þús. krónur í kaup bóndans.
Þannig er nú ástandið þarna, og er
þetta ein bezta og mesta fram-
leiðslusveit á Suðurlandi. Við-
skiptahættirnir eru orðnir þannig,
og ýmis útgjöld hafa vaxið svo
mikið, að þetta er útkoman. Þá
sagði Ágúst varðandi útborganir
til danskra bænda, að hann hefði
heimildir sínar frá stofnun, sem
reynzt hefði mjög áreiðanleg í
þessum málum.
Björn Pálsson taldi að orðalag
tillögunnar mætti vera skýrara.
# Ekki mætti mega
misskilja í tillög-
unni, að aðrir at-
vinnuvegir en
landbúnaðurinn
þyrftu ekki á
auknu rekstursfé
að halda. Það
væri furðulegt,
hvað ríkisstjórnin
hefur lítinn skiln-
ing á rekstursfjárþörf atvinnuveg-
anna. Það væri gaman að sjá
ráðherrana reka frystihús t.d.
Ráðherrarnir spyrðu, hvar Seðla-
bankinn ætti að taka féð. Það á að
takmarka innflutning á bílum og
skipurn í svip og skera niður
vörukaupalánin. Það verða engin
vandkvæði leyst með því að reka
öll innanlandsviðskipti í hnút, en
leyfa hömlulausan og eftirlitslaus-
an innflutning. Fyrirtæki land-
búnaðarins væru nú í hinum gíf-
urlegustu erfiðleikum vegna skorts
á rekstursfé. Þau reyndu að
greiða bændum út, hvað þau gætu,
en yrðu með því að ganga alltof
nærri rekstrinum. Þá taldi Björn,
að aukning landbúnaðarfram-
leiðslunnar ætti fremur að verða
í sauðfjárræktinni en mjólkurfram
leiðslunni.
Víðivangur
in í Aalcsund) og að lokum
selja fslendingar sinn fisk á
sörnu mörkuðum og þeir norsku
og maðuir hlýtur að á'líta fyrir
sama' verð. Síldarplönin borg-
uðu fyrir verkfall upp í 40 kr.
á tímann og frítt fæði. Bygg-
ingaiðnaðurinn í Reykjavík
borgar verkamanni upp í 60 kr.
á tímann.
Og aS lokum
Skýrsla danska utanrikis-
málaráðuneytisins um kaup í
Evrópulöndum 1960, prentuð í
Politikens Hvem? Hvad? Hvor?
1963 bls. 233. Svíþjóð kr. 9,40,
Danmörk kr. 6,91, Noregur kr.
6,89, England kr. 6,10, Vestur-
Þýzkaland kr. 5,94, Belgía kr.
5,54, Frakkland kr. 5,33, Hol-
Iand br. 4.69, Ítalía kr. 3,92.
Allt í dönskum krónum. Árið
1960 var kaup íslenzkra verka-
manna innan við 20 kr. eða um
3,30 kr. danskar, og þar með
lægst af þessum löndum öll-
um.“
ÞAKKARÁVÖRP
Hjartans þakkir til ykkar allra, sem sýnduð mér vin-
áttu með heimsóknum, gjöfum og heillaóskum á 90 ára
afmæli mínu.
Guð blessi ykkur öll.
Halldóra Eyjólfsdóttir, Eiðum
Hjartanlegar þakkir sendi ég öllum sem minntust
mín á sjötugsafmælinu hinn 11. janúar s.l. með heim-
sóknum, gjöfum og kveðjum.
Friðrik Oddsson, Felli, Þórshöfn
TÍMINN, fimmtudaginn 23. janúar 1964. —
15