Lesbók Morgunblaðsins - 30.06.1990, Blaðsíða 8

J
íjanúar 1890, síðasta árið sem van Gogh lifði, málaði hann m.a. þessa mynd, „Miðdegishvíld“. Líkt og Francois Millet, sem van Gogh dáði, var honum alltaf hugleikið
að mála vinnandi fólk á ökrum. ^
100. ártíð van Goghs
haldin hátíðleg með sýningum sem kosta um 800 milljónir ísl króna.
Tryggingakostnaðurinn er sambærilegur við
kostnað jarðganganna undir Ermarsund, segir
Cees Kortleve, miðlari hjá hollenska trygginga-
fyrirtækinu Amro. Hin umræddu verðmæti sem
tryggja á eru tvær Vincent van Gogh-sýningar
í tilefni 100. ártíð (dánarafmæli) van Goghs
nú á þessu ári. Frá 30. marz hefur Van
Gogh-ríkislistasafnið í Amsterdam sýnt sér-
staklega þær myndir sem Ronald de Leew
valdi úr safni van Goghs og málarinn taldi
merkastar eins og sjá má í bréfum hans til
bróður síns Theos. Einnig var opnuð önnur.
sýning á verkum van Goghs 30. marz í
Kröller-Múller-listasafninu í Otterlo, með 250
teikningum van Goghs. Af þessum 250 teikn-
Hollendingar halda nú
uppá 100. ártíð málarans
van Gogh, sem að undan-
förnu hefur slegið öll
sölumet, síðast með
mynd sem slegin var
Japana á 4.700 milljónir.
Nú er búizt við miklum
straumi listunnenda til
að sjá Van Gogh-safnið í
Amsterdam og af þessu
tilefni hafa ýmis málverk
meistarans, sem metin
eru á sex milljarða
gyllina, verið flutt til
Hollands.
ingum eru 95 fengnar að láni erlendis, 35
úr eigu hollenskra safnara og 120 úr Kröller-
Múller-listasafninu sjálfu og öðrum ríkislista-
söfnum. Núverð allra lánsverkanna, sem lof-
að hefur verið - 78 olíumálverk og 130 teikn-
ingar - er talið nema að mati hollenskra list-
fra;ðinga og listaverka-matsmanna um sex
milljörðum gyllina (5,4 milljörðum marka eða
tæpum þremur milljörðum dollara). Nokkrum
aðilum, sem lánuðu myndir var boðið að verð-
leggja myndirnar sjálfir. Það varð til þess
að matsverð þeirra fór langt upp fyrir það
verð sem hingað til hafði fengist fyrir mynd
eftir van Gogh, sem samsvarar 4700 milljón-
um ísl króna. Það var fyrir „Portret af dr.
Gachet" frá 1890, sem japanskur auðmaður
keypti á þessu ári.
Hæsta matsverð eins eiganda einnar
myndar var 150 milijónir gyllina. Þessi krafa
raskaði ekki ró þeirra aðila frá menningar-
mála-ráðuneytinu hollenska sem fjölluðu um
þetta. Svar þeirra var: „Við samþykkjum
matskröfur þeirra sem lána myndirnar." Svo '
mælti Jurri Rooyackers, sem var skipaður
fjármálastjóri sýninganna af menningar-
málaráðuneytinu.
Meðal verka sem sýnd verða eru ómetan-
leg listaverk, svo sem „Gangséttarkaffi að
næturlagí" sem er í eigu Kröller-Múller-
safnsins, „Konan frá Arles“ (Madame Gin-
oux) frá Metropolitan-safninu í New York
og „La Berceuse" frá listasafninu í Boston.
Amro-tryggingafélagið, sem er dótturfyr-
irtæki Rotterdam-bankans, sá fram á að
ógeriegt væri að annast þessa sex milljarða
tryggingu með hollensku fjármagni ein-
göngu. Þessvegna var leitað samvinnu við
stærstu tryggingasamsteypu heimsins,
Vincent van Gogh 18 ára. Síðaráævinni
forðaðist hann myndavélar.
Sedgewick. Fulltrúar aðila hittust f London
og Amsterdam ásamt fulltrúum valinna
tryggingafyrirtækja, ijársterkra og öruggra,
og viðbrögð þeirra allra voru mjög jákvæð.
Fulltrúum voru afhentar upplýsingar um all-
ar þær varúðarráðstafanir og verndaraðgerð-
ir sem tryggja skyldu öryggi hinna dýrmætu
listaverka. Brian Smith sem er sérfræðingur
í öryggisvörsiu hjá einu frægasta trygginga-
féiagi heims, Lloyds í London, fór yfir allar
þessar öryggisáætlanir og kvað þær vera
fullnægjandi. Smith athugaði Kröller-
Múller-safnið sérstaklega, en þar var stolið
þremur van Gogh-málverkum í desember
1988.
Allar teikningarnar og flest málverkin eru
undir gleri. Það verða aldrei fleiri en 500
manns inni í sýningarsölunum. Áhorfendutn
er haldið í hæfilegri flarlægð frá listaverkun-
um með slám og safnverðir eru mun fleiri
en endranær auk öryggisvarða, sem verða
Ein af mörgum sjálfsmyndum van Gof
sér andlega vanlieilsu málarans.