Lesbók Morgunblaðsins - 05.06.1977, Blaðsíða 12

Friedrich Schiller
VINARTRYGGÐ
Sagan á að hafa gerzt í fornöld í borginni Syrakusa.
Hann Damon að kónginum læddist létt
mcð langskeftan rýting við belti.
í bönd honum hermaður smellti.
„Þitt áform með vopnið þú rekja skalt rétt,
svo ræddi sjóli og hönd kreppti þétt.
„Frá ógnarstjórn borginni bjarga."
„Því brátt skaltu Iffinu farga.“
„Já, lífið að missa ég albúinn er
og ekki um miskunn vil biðja,
þig sárbið ég samt mig að styðja.
Ég grátbið þú þrjá daga gefir mér,
þvf gifta skjótt mína systur mér ber.
Minn vinur á valdi sé þínu
sem veð, skeyt’i eg loforð’i ei mínu.“
Af lævfsi harðstjórinn brosir þá breitt
og bráðlcga svarar: „Minn kæri,
hinn umbeðna frest þér ég færi.
En miskunn honum ci verður veitt,
þeim vini, ef loforði skeytirð’u ei neitt.
Á krossi hann Iffið mun láta.
Þú létt yfir frelsi mátt státa."
„Já, vinur minn, kóngurinn skipar, skjótt
að skuli ég krossdauða bfða,
fyrir áform mitt ægikvöl líða.
En þrjá daga fæ ég að þrauka hljótt,
og þá get ég gift mfna systur fljótt.
Þú verður hjá kóngi að veði,
þú veist þig ég leysi með gleði.“
Og vinurinn hljóður með vinarbrag
á vald sig harðstjórans gefur,
en hinn burt sér hraðar, ci tefur.
Er lýsti hinn sfðasta leyfisdag,
var liðið brúðkaup við sældarhag.
í flýti hann för sfna gerði,
svo fresturinn liðinn ei verði.
Þá steypiregn bylur með stórfelldum gný,
og straumþungar elfar fram skrfða
með flaumkast'i og fossinum strfða.
Á fljótsbakkann kemur hann fárviðri í,
þá fellur brúin sem væri hún slý,
þvf bogar og bjálkar harðir
þá brotna þeir sundur marðir.
Um bakkann hann æðir f örvænting brátt
og æpir og skimar og hleypur
og starir mót storminum gneypur.
En engin sést kæna, þótt hrópi hann hátt,
sem hann megi flytj’a yfir öldurót grátt.
Þann farveg-ei ferja nein þræðir.
en fljótið sem hafsjór fram æðir.
Þá krýpur hann grátand’i á kné og bað
og kallar á Seif sér að bjarga:
„Ó, stöðvaðu straumiðu karga.
Þvf sólin nú hátt er f hádegisstað,
en hnig’i hún til viðar,” hann sorgmæddur
en ég ekki frelsað get fangann,
þá fá mun hann dauðdaga strangan.
Og enn magnast stórlega öldunnar rót,
og ótt geisist flaumurinn strfður.
Og dýrmætur dagurinn lfður.
Þá hræðslan hann rekur, og hættunni mót
hann hendir sér út f hið beljandi fljót.
Og bálhörðum kröftum hann beitir,
og blessun þá guð honum veitir.
Ogyfir hann kemst og áfram hann brýst,
og alvöldum guði hann þakkar.
Þá ræningjahópur sem rakkar
í veg fyrir hann úr skóginum skýst,
þeir skálkarnir hóta að þyrm’a honum sfst,
cn rot’a hann og ræna f næði,
fram ryðjast með kylfur f bræði.
S/t
i
ÍV.
:,
tf
,4Ivað viljið mér?“ skelfdur þá hrópar hann,
éghef aðeins lff mitt að gefa,
það sjóla má reiðina sefa,
svo kóngur ei saklausan krossfesti mann.“
Hann kylfu eins ræningjans hrifsa vann.
Hann rotar þrjá ræningja karga,
en rekkar hinir sér bjarga.
Og sól hellir brennheitum geislum á grund,
og göngumann áreynslan þjakar.
Hann mæddur og máttvana slakar.
„Þú bjargaðir, guð, mér úr bófans mund
og beljandi yfir hið straumþunga sund.
Skal enga svo frelsun ég eygja,
hví á svo minn vinur að deyja?”
0, heyr! þann suðandi hreina óm,
hann hlustar, ja, hvað er nú þetta?
Hann heyrir það skrjáfa og skvetta.
Þar sprettur fram lind með láværum hljóm
og Ifðandi, niðandi, kliðandi róm.
Hann laugar svo limina heita,
þá Ifður úr sárasta þreyta.
Og sólin skfn gegnum skóginn þá,
og skuggar falla á engi,
þeir lengjast og læðast á vengi.
Tveir förumenn þarna fara hjá,
hann fram hjá þeim hleypur stfginn á.
Þá heyrir hann hvað þeir segja:
„Nú hann mun á krossi deyja.“
Og angistin rekur hann áfram þrátt,
hann angraður, sárkvalinn stikar,
og kvöldroðinn kaldlyndur blikar.
í f jarska sést Syrakus borgarmúr brátt.
Þá birtist ráðsmaður Damons lágj.
Hans orðræða húsbóndann hræðir
og hrellandi, særandi mæðir.
„Þú frelsar ei vin þinn, þú búast skalt braut,
og bjargaðu Iffi þfnu.
Hann afplánar einmitt með sínu.
Hann vonaði lengi og vonin seint þraut,
en vonbrigði sárust að lokum hann hlaut.
Og háðsglósum harðstjórans kæna
ei heppnaðist traustinu ræna.“
„Sé þegar of seint og ég geti ei greitt
minn góðvininn frelsað úr nauðum,
þá frjáls mun ég fylgj'a honum dauðum.
Sú ánægja kóngi svo verði ei veitt,
að vinur loforði skeyti ei neitt.
Og tvo hann af Iffi þá taki,
en trúi að manngöfgin vaki.“
Um sólsetur brátt svo við borgarhlið
hans beinast að krossinum sjónir,
þars mannfjöfdi gapandi gónir.
Upp vinur er dreginn, ei gefa má grið.
Hann gengur í hópinn og ryðst upp á svið.
„Þú böðull! þú mig átt að myrða,
kvað, þú mátt hann ei snerta, en virða.”
Og fólkið undrandi fylgist með,
er faðmast þeir innilega f
og gráta af gleði og trega. I
Og allra með tárum glúpnar geð,
og gylfa er sagt hvað hefur skeð.
Það megnar hans hjarta að hræra,
þá hann lætur til sfn færa.
Á hali með undrun hann horfir nú.
„Þið hafið sigurinn bjarta
nú öðlast og unnið mitt hjarta.
Þvf hégómi er ekki trygglynd’i og trú,
svo takið mig ykkar í félagsskap nú,
þvf eftir er aðeins ég biðji
með ykkur að verða sá þriðji.”
Stefán Sigurðsson kennari þýddi
Sigurjón Jónsson
„Þegar ég var barn talaði ég
eins og barn, hugsaði eins og barn
og ályktaði eins og barn; þegar ég
var orðinn fulltfða maður, lagði
ég niður barnaskapinn." (1. Kor„
13,—11.)
Sú er skoðun ýmissa fræði-
manna, einkum þeirra, sem fást
við að kanna himingeiminn, að
veröldin sé að vikka út — bilin
milli hnattanna séu að breikka.
Sé þetta rétt, horfa við sjónum
vaxtarlögmál, sem hingað til hafa
ekki verið kunn. Hin þróunarlög-
málin könnumst vér við, svo sem
þau, er valda hnattmyndunum, og
sfðar vexti lífs á jörðu hér, enda
þótt frumkveikja lffsins sjálfs sé
enn með öllu ókunn. En öll þróun-
in í heild fer ekki dult með
stefnumark sitt. Það mark er sýnt
i sókn frá þvf minna til þess
meira. Sú sókn sýnir og vilja til að
vaxa yfir það, sem var og er til að
ná einhverju, sem enn er óorðið
en þó sem á og koma skal. Það
ákvæði guðslaga, sem hvarvetna
er letrað skýrum stöfum f stofn
hinnar lífrænu þróunar, að skylt
sé að hefja sig yfir örsmæðina að
einhverju stærra, er boðorð, sem
ekki verður sniðgengið, án þess
að tapa. Maðurinn er f þessum
efnum engin undantekning. „Já,
hjarta á skylt við hlyn og strá. Að
hækka yfir sjálft sig er efnisins
þrá.“ E.B. — Andanum er einnig
skylt að fara að lögum vaxtarins.
Fyrir því verður maðurinn á
hverri stundu lifsins að gera til-
raun til að vaxa yfir sjálfan sig, ef
hann vill verða að heilbrigðum,
heilsteyptum persónuleika. En til
þess að svo megi verða, verður
hann á margvíslegan hátt að
leggja niður barnaskapinn, eins
og Páll frá Tarsus hefur réttilega
komist að orði.
Þessi skoðun, að leggja niður
barnaskapinn, kann að láta nokk-
uð hjáróma f eyrum þeirra, sem
vanist hafa svanasöngnum um
börnin. í þeim svanasöng hefur
barnseðlið jafnan verið túlkað á
þá lund, að það væri eins konar
algildi þeirrar persónutegundar,
sem ein gæti öðlazt þegnrétt f ríki
himnanna. Vafalaust er þessi
skoðun reist á eftirfarandi um-
mælum Krists, þessum: „Nema
þér snúið við og verðið eins og
börnin, komist þér alls ekki inn í
himnaríkið.” Um það, hvort þetta
hafi í raun og veru verið skoðun
Krists eða orðin lögð honum í
munn, verður hér ekkert fullyrt.
Hitt er vfst, að persóna Krists er í
Margir vinna nú meira með heila en höndum og afleiðingin er
ný þreyta, andlegrar tegundar.