Lesbók Morgunblaðsins - 30.08.1970, Blaðsíða 10

Nína Björk Árnadóttir
BREF
TIL
HIMNARÍKIS
Enn koma þessir dagar
ég hugsa um þig
og að þú skyldir deyja.
Dimmblár himinn hvelfist yfir
Stjörnubjart þorp við strönd í vestri
gisti ég
fjöllin í kringum það
draga töfralínu þessar nætur
þar fyrir ofan býrð þú
í himnaríki.
Allt gott sem ég á
gafst þú mér
þá lastu mér ljóðin
Englana kyimtirðu mér
ástin mín.
Brimið syngur mér þessa daga
í þorpi við strönd í vestri
Grýlukerti og skaflar glitra
ég hugsa bara um þig
og að þú skyldir deyja.
Ástin mín.
Sjái ég að sumri
þessa sigurglöðu liti
þjóta um landið
og geyma sig í gleði
hjá dal hjá fjalli og hlíð
og leikinn í fjörunni
lifna á ný
lyngið á heiðinni
Allt svo himinlifandi
Ég hugsa um þig
Ástin mín.
Þessi mynd er af niódeli, sem gert Iiel'iir verið samkvæmt teikningum arkitektanna Helga og Vil-
lijálms Hjáimarssona. Módeiið sýnir minningarkapellu sr. Jóns Steingrímssonar á Kirkjubæj-
arklaustri.
Sr. Óskar J. í»orláksson
Minningarkapella
um
sr. Jón Steingrímsson
Á sumrin leggja margir leið
sína austur í Skaftafellssýslu,
enda er þar stórbrotin náttúru
fegurð og fjölbreytni mikil í
svip landsins. Þar eru og marg-
ir merkilegir staðir úr sögu
þjóðarinnar, sem vert er að
skoða og kynnast. Meðal þess-
ara staða er Kirkjubæjar-
klaustur, sem á sina merkilegu
sögu og minningar. Þar er talið,
að kristnir menn hafi búið allt
frá landnámsöld. Þar var
nunnuklaustur sett árið 1186 og
stóð allt til siðaskipta og þar
mun kirkja hafa staðið frá önd
verðu til ársins 1859, er hún
var flutt að Prestsbakka. Á
Kirkjubæjarklaustri hefur
jafnan verið stórbýli, þar hafa
setið héraðshöfðingjar og þar
var sýslumannssetur um skeið.
Á síðustu árum hefur byggð
vaxið á Klaustri og er að
myndast þar byggðakjarni, og
miðstöð sveitanna miili sanda,
þar er gistihús og verzlunar-
staður. Tvö reisuleg nýbýli
hafa verið reist i iandi Klaust-
ursins. Þar er nú prestssetur
og læknissetur. Heimavistar-
skóli er í byggingu, sem einnig
á að vera sumargistihús. Kirkju
bæjarklaustur verður í framtíð-
inni hinn ákjósanlegasti sumar-
dvalarstaður ferðamanna, ekki
sízt, þegar hringbraut er kom-
in um landið.
Á Kirkjubæjarklaustri er
veiið að reisa litla minningar-
kapellu um sr. Jón Steingríms-
son, prófast, sem var prestur
Síðumanna á árunum 1778—91
og hlotið hefur heiðursnafnið
„eldklerkurinn“, en hann var
leiðtogi og bjargvættur Skaft-
fellinga á tímum Skaftáreld-
anna (1783) og í Móðuharðind-
unum. Séra Jón Steingrímsson
er kunnur merkismaður úr ís-
lenzkri sögu, en einkum er
minning hans i heiðri höfð, með
al Skaftfellinga, enda vann
hann þar sitt merkilega ævi-
starf.
Hvað hefur verið gert til
þess að halda á lofti minningu
þessa merka manns? Fyrst
má geta þess, að á leiði þeirra
hjóna, sr. Jóns og Þórunnar,
konu hans, var settur legsteinn,
blágrýtisdrangur, að vísu ekki
mjög stór, en með fallegum slétt
um flötum. Á steininum er áletr
un svohljóðandi:
„Hér undir hvílir blundað
hold, prófasts, þakið foldu, síra
Jóns Steingrimssonar. Sendur
boð herrans kenndi. Skafta-
fellssýslu skartið skæra bar
list og æru. Lifir hans minn-
ing ljúfust, látinn, þó öldin
gráti.
Samhvílir maka sínum sóma
vafin, með blóma, madame Þór-
unn þýða, þæg dróttum, Hann-
esdóttir. Sálirnar lifa í sælu,
segja hjá Drotni eja, líkömum
meður líka, ljómandi eftir dóm-
inn. (Sjá ævisögu sr. J.St. útg.
1945. Helgafell, ártölum sleppt)
Þá hefur ævisaga sr. Jóns,
sem er hið merkasta rit, tvisvar
verið gefin út i heilu lagi, fyrst
af Sögufélaginu 1913—16, í út-
gáfu sr. Jóns Þorkelssonar,
þjóðskjalavarðar, og siðar 1945,
að tilhlutan Skaftfellingafélags
ins í Reykjavík, en um þá út-
gáfu sá Dr. Guðbrandui' Jóns-
son (Helgafell). Áður höfðu
kaflar úr ævisögunni birzt í
Þjóðólfi, Fjallkonunni og i
Óðni. 1 útg. frá 1945 eru nokkr-
ir fróðlegir viðaukar. Þá hefur
verið birt rit hans um Síðu-
eld í Safni til sögu Islands
(IV.b.)
Þá má hér nefna skáldsögu
Jóns Trausta (Guðmundar
Magnússonar): „Sögur frá
Skaftáreldi," sem var mikið
lesin og varpaði ljösi yfir þessa
atburði. Sögur Jóns Trausta
nutu mikilla vinsælda og njóta
enn í dag, enda er hin vand-
aða útgáfa af ritsafni hans
mjög útbreidd.
Það, sem hér hefur verið
sagt, hefur miðað að þvi, að
halda minningu sr. Jóns á lofti
meðal allrar þjóðarinnar. Við
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
30. ágnist 1070