Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.1969, Blaðsíða 1

\
MINNZT 80 ÁRA
AFMÆLIS
CUNNARS CUNNARSSONAR
SKÁLDS
18. MAÍ 7969
IíAND
Kafli úr Heiðaharmi eftir Gunnar Cunnarsson
Gunnar Gunnarsson. Trérisía eflir Ballasar.
>að gerðist margt í Þrídölum,
ef því væri öllu til ski'la hald-
ið, en flest af því var fremur
smávægilegt. Sumir sögðu jafn
vel, að þar gerðist aldrei neitt
og höfðu mikið til síns máls.
Langtímunum saman gerðist
hreint ekki neitt, nema ef telja
skal til tíðinda, að börn fædd-
ust og að sum af þeim dóu og
maður og maður fór til Amer-
íku eða hrökk upp af. En þetta
var svo alvanalegt, að það var
ekki talið til tíðinda, nema sér-
staklega stæði á, maðurinn yrði
úti fyrir þriggja pela flösku af
mjólk á heiðum uppi og fluttur
til moldar á sleða samhliða kú,
sem ætluð var til bjargar heim-
ilinu, eða því um líkt.
En þó að barnsburður þætti
ekki mikilvægur atburður á
hreppsalin, var allt öðru máli
að gegna um foreldrana, sem
börnin eignuðust, og þá ekki
síður afa og ömmur, ef á lífi
voru. Ekki þótti það litlum tíð-
indum sæta á Gili eða Bjargi,
þegar Brandur litli Oddsson
fæddist eða þær Oddný og Una
Oddsdætur. Þetta var talið til
stórtíðinda á báðum bæjum.
Stærri tíðindi gerðust þar ekki
í bili, sem betur fór.
Þá þótti það ei heldur alllitl-
um tíðindum sæta á Gili, þeg-
ar hún ísafold litla var orðin
það stór, að hún gat riðið ein
til kirkju og í kaiupstað — með
þykkar, gullair fléttur 'langt nið-
ur á bak. Almenningur sinnti
þessu lítið, sem vonlegt var.
Þetfca er ekki annað en það,
sem gengur og gerist á bæ, í
hæsta lagi, að menn orðléku
lítillega, að þau ætluðu að
verða kynsæl, Gilshjónin, og
eignuðust myndarleg börn. En
hverjum þykir sinn fugl fag-
ur, og lagleg börn voru ekkert
einsdæmi í Þrídölum, ef tekið
varð mark á dómi vandamanna.
Það þurfti ekki að fara
lengra en yfir ána að Tinda-
stó'li til að hitta ung hjón, sem
áttu enn þá fleiri lagleg og
myndarleg börn en Gilshjónin,
börn, sem haft var mikið dá-
læti á heima og víðar, jafnvel
meðal heldra fólks á Tangan-
um. Komurnar, sem elskuðu heit
ast hana Jóhönnu sína á Tinda-
stóli, og börn þeirra og menn,
ef þeir máttu vera að því,
skruppu á hverju sumri í berja
mó inn að Tindastóli og áttu
þar náðuga daga og heilnæmar
nætur. Gömlu hjónin höfðu allt-
af tekið vel á móti þessu fólki
og þótt heiður að, og Rusti
'litli og Hanna gættu v.el fornra
siða, einnig í þessum efnum.
Nei, það þurfti meira en
barneignir ef ekki voru í mein
um, til að valda sérstöku um-
tali, sem bezt verður séð af
því, að jafnvel þegar Runólfur
karlinn á Rangárlóni laumaðist
úr landi fram hjá Þrídölum,
fór að kalla mátti huldu höfðd
yfir vegleysur og háganga norð
ur á Digrafjörð cg steig um
borð í skip ásamt hyski sínu
og vænni kippu af reyktum sil-
ungi og fór til Ameríku, varð
mjög lítið umtal um þetta í
sveitinni nema aðaliega ó tveim
bæjum innist í Eindal. Runi var
heiðurskarl og hafði ráðstafað
af mikilli umhyggju skuldum
sínum á Tanganum og úti í Döl
unum. Sérstaklega fannst mönn
um það ofurskiljanlegt á Dal-
tanga, að hann hélzt ekki leng-
ur við á þessu koti sínu, eftir
að allt nágrennið utan við
Rangárlón, — Haugur, Leiti og
Lækur, — var komið í eyði og
ólíklegt, að Leiti byggðist á ný,
en óhugsandi um Læk og Haug.
Enda hafði honum sagzt svo
■frá þegar í haust, Runa, að sil-
ungunum í Lóninu væri farið
að fækka að mun, veiðin far-
in að minnka ti'lfinnanlega frá
því, sem áður hafði verið, og
hvað var að marka, þó að
Brandur á Bjargi bæiri á móti
þessu? — Átti ekki Runa sjálf-
um að vera kunnugast um þá
hluti? Hann var orðinn svo sér-
vitur hann Brandur. Þetta hafði
ágerzt með aldrinum og var þó
varla á bætandi! . . . Nei, Runi
var orðinn sárþreyttur maður,
enda hafði hvað eftir annað leg
ið við borð, að hann drukkn-
aði af troginu sínu. í sumar,
sem leið, mótti engu muna, að
hann drykki ekki meira en
nægju sína. Hann hafði steypzt
í Lónið, aumingja karlinn, en
'honum hafði viljað til lífs, að
fimmtán ára hniokki, sem hann
átti, hafði hest við höndina og
áræði til að sundríða út til
hans og draga hann í land á
hárinu. Runi hafði verið lengi
að vakna eftir sopann þann og
um stund verið talinn dauður.
Samt vaknaði hann — og var
nú farinn frá silungakyninu
sínu fræga. Um þessa atburði
barst út vísa í Þrídölum og
eignuð Brandi.
Linur halur leifði af drykk.
Lítinn te'l ég búmannshnykk
að potast upp úr pyttum lands
og pukrast svo til andskotans,
Þanmig kvaddi hann þennan
nágranna sinn, og varð ekki
annað sagt en að það hlyti að
vera kaldrifjaður maður, sem
heldur vildi sjá vini sína dauða
en að þeir björguðust yfir í
betri heimsálfur!
Ef Brandur átti vísuna, var
hann beiskyrtari um Runa í