Lesbók Morgunblaðsins - 10.11.1968, Blaðsíða 14

Hvað lesa þýzkir unglingar?
DK-Bonn — Þegar erfiðleikarnir
voru hvað mestir hjá kvikmyndaiðnaði
Vestur-Þýzkalands fyrir 2-3 árum,
reyndu sum kvikmyndafélögin að
hressa upp á fjáhrag sinn með því að
gera kvikmyndir eftir sögum Karls
Mays, eins vinsælasta unglingabókahöf-
undar Þjóðverja.
May skrifaði alls 70 sögur, og þær
hafa verið gefnar út í hvorki meira né
minna en 1399 vasaútgáfum — fyrir ut-
an þær útgáfur, sem meira hefir verið
lagt í. Þegar á það er litið, var eðli-
legt, að þýzkir kvikmyndaframleiðend-
ur teldu May vinsælasta höfund af
sínu tagi í Vestur-Þýzkalandi. Rann-
sóknir leiddu hins vegar í ljós, að það
voru frekar fullorðnir, sem lásu bæk-
ur Mays — til að rifja upp eftirlæt-
isbækur og æskuminningar — en börn
og unglingar.
Af þessari athugun spratt svo önnur,
sem fram hefir farið síðan á vegum sam-
bands þýzkra bókaútgefenda (Börsen
verein des Deutschen Buchhandels), og
hún leiddi eftirfarandi í ljós: Það eru
framtíðarsögur franska höfundarins Jul
es Verne (sem nú eru að rætast á ýms-
um sviðum), sem þýzkir unglingar hafa
mest dálæti á. Á fyrri hluta þessa ára-
tugs komu út hvorki meira né minna en
552 nýþýðingar á skáldsögum hans! Þá
er „Davíð Copperfield“ eftir Charles
Dickens mjög vinsæl saga, því að hún
hefur verið þýdd 272 sinnum, en síðan
kemur „Gulleyjan“ eftir Robert Louis
Stevenson, „Robinson Krúsó“ eftir
Daniel Defoe og „Frumskógasögur“
Kiplings. Er ljóst af þessu, að það eru
enskii höfundar, sem næstir eru Verne
að vinsældum.
Þegar þetta varð ljóst, langaði for-
lagið Fritz Schneider í Munchen —
stærsta barnabókaforlag Vestur-Þýzka
lands — að vita önnur atriði af svipuðu
tagi. Það lét spyrjast fyrir um það hjá
2400 börnum á 6-14 ára aldri, hvort
þau notuðu nokkru sinni vasapeninga
sína xil bókakaupa. Fékk forlagið þau
svör, að börn á aldrinum 10-14 ára not-
uðu sem næst 60 prs. af vasapeningum
sínum til slíkra kaupa.
Þessi hópur las einkum eftirfarandi
bækur: „Robinson Krúsó“ var í fyrsta
sæti, en nærri honum voru „Tom Saw-
yer“ og Stikilsberja-Finnur" eftir Mark
1 wain, en síðan komu „Ben Hur“ eftir
Lewis Wallace og „Síðustu dagar Pomp-
ei“ eftir Bulwer. Þess má geta, að
rnargir þýzkir mið- og verzlunarskólar
mæla með bókum þessum við nemend-
ur. Yngri börnin vildu hins vegar lesa
ýmis konar ævintýri — og var þar vin-
sælasiur H. C. Andersen, en síðan koma
Wilhelm Hauff, Grimm-bræður og Lud-
wig Bechstein, ásamt sögum um Uglu-
spegii og Munchhausen barón.
Fyrir fimm árum var sett á laggirnar
í Frankfurt stofnun, sem heitir Stofnun
til barnabókarannsókna (Institut fur
Juger.dbuchforschung), og þar hafa
menn komizt að þeirri niðurstöðu, að
skemmtilegasti höfundur að dómi ung-
linga sé Bandaríkjamaðurinn Mark
Twain, en í næsta sæti sé Þjóðverjinn
Erich Kastner, en vinsælustu sögur
hans eru „Emil og leynilögreglumenn-
irnir“ og „Kennslustofan fljúgandi".
Virðast rannsóknir þessarar stofnunar
fyrst og fremst benda til þess, að börn-
in sækist mest eftir sögum um lífsgleði
og gamansemi.
mjöls og meðaí nauðlíðandi og bjargar-
lausra uppskiptar, reiðurunum síðar ti'l
betalings heldur en fólkið í hungri dæi.
Spegillinn
(Kveðið á miðju Atlantshafi)
í heiði stjörnur himins fjær
nú hafsins stafa lind
að spegli skærum þyrpast þær
sem þekki eigin mynd.
Loks er það einn þáttur í áhuga yfir-
valda, útgefenda og einstaklinga á börn
um og hentugu lesefni handa þeim, að
víða í stórborgum Þýzkalands er verið
að koma upp söfnum með barnabókum
eingöngu. Hið stærsta þeirra er í Mun-
chen — safn alþjóðlegra barnabóka — og
hefir það að geyma hvorki meira né
minna en 100.000 bindi bóka, sem fyrst
og fremst eru taldar við barna hæfi.
hagalagdar
Til bjargar og lifsviðlialds.
Af þessum stóru harðindum og fólks-
ins lífsbjargarleysi fyrir stórkostlega al
múgans klögun og nauðsyn, gekk dóm-
ur á Súðavíkurþingi, að sýslumaðurinn,
Thorlákur Guðbrandsson, skyldi kaup-
mannsbúðirnar á Skutulsfjarðareyri
opna og úttaka mjöl og aðra lífsnær-
ing almúganum til bjargar og lífs við-
halds, hvað hann og gerði, þriðjudag-
inn eftir uppstigningardag, sem var sá
22. maí og voru þar útteknar 60 tunnu
Er hingað þínum himni frá
þú, Herra ljóssins sér,
ó, kom og sjá þig sjálfan þá
í sálu minni hér.
(J.R. K.b. 1914).
Strítt og blítt.
Jón Helgason í Ivarshúsum reri einn
á báti fram á mið og gerði landsynn-
ingsveður, svo að hann gat eigi náð
landi. Fyllti bátinn tvívegis af sjó, en
hann fleyttist þó af fyrir drottins dá-
semdar varðveizlu. Hleypti hann nú
bátnum undan veðri og náði landi dag-
inn eftir á Káranesi á Mýrum. Var hann
af öllum hér talinn af, enda spurðist
ekki tií hans fyrr en eftir viku, að hann
kom heim aftur. — Kalsatíð var fram
eftir sumri en bezta veður meðan sláttur
stóð yfir. Var garðvöxtur í betra lagi
og nýting hin bezta. Úr þessu hlýnaði
í veðri og gerði staðviðri með blíðum og
logni, sem við hélst dag eftir dag, svo
að menn mundu ekki aðra eins blíðu.
Var nú aðdráttur af mó meö mesta móti
af Innnesjum.
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
10. nóvember 1968