Lesbók Morgunblaðsins - 07.05.1961, Blaðsíða 6

250
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS

/ deiglunni
Sjálfiö rís einstœtt úr dimmbláu djúpi þagnar
í dögun, er lífiö fer höndum um gróandi frœ,
og vorkunn er þeim, sem veröa þá kraföir sagna,
en vita’ aö þeir köstuöu sannleikans perlu á glœ.
En höfundi lífsins mun utan úr auöninni berast
hver andvökustuna, ef sálin er nakin og þjáö,
því handan viö dauöann er alltaf eitthvaö aö gerast
sem úrslitum ræöur, svo takmarki lífsins sé náö.
Frá upphafi Ijósiö guös eilífu miskunn geymir,
eins þeim, er sannleikans perlu í duftinu gleymir.
DÓTTIR JARÐAR.

sem vordögg um sál mína fer;
við daglega önn veröa átökin létt,
þvi allt saman mynd þina ber.
Um sumar og vetur aö síöustu tíö
í sólheimi bý eg meö þér.
— o —
Mér er það ekki gefið að lesa í
hug annara manna. Því veit eg
ekki hvað meint kann að vera
með öllu hjalinu hér um eldheitan
áhuga okkar á þjóðræknisstarfi fs-
lendinga í Vesturheimi. Það varð
hlutskifti mitt að fæðast efunar-
maður og að lifa (ugglaust líka að
deyja) efunarmaður. Ávöxt allra
játninga vil eg helzt sjá í verkun-
um. EJd ef það skyldi vera satt
(hér skal enn endurtekin efasemi
mín) að þetta starf landanna
vestra sé okkur svona mikið
hjartansmál, þá hljótum við að
vera ákaflega þakklátir þeim
mönnum sem af mestri alúð og
kostgæfni hafa unnið það. Ella
værum við mannleysur eða eitt-
hvað ennþá lakara. Og ómögulega
getum við komist hjá að sjá það
og viðurkenna að þarna stóðu þeir
bræðurnir, skáldin Einar Páll og
Gísli Jónssynir, lengi í fylkingar-
brjósti og leystu af hendi alveg
ómetanlegt starf. ísland hlýtur því
að standa í þakkarskuld við þá —
og þar með minningu þess, sem
nú er genginn og getur ekki leng-
ur tekið á móti neinum launum
úr okkar hendi. Hinn er nú hálf-
níræður og nær sjónlaus. Bráðum
hlýtur hurðin því einnig að skella
á hæla honum.
En hvað vill maðurinn þá að
við gerum? mun einhver spyrja.
Ósköp lítið, svara eg; ekki annað
en rétt að gæta okkar eigin sæmd-
ar. Eg ber ekki fram annað en
lágmarkskröfuna í því efni. Minn-
ing þessara mikilhæfu manna,
þessara einlægu ættjarðarvina,
geymist og lifir í verkum þeirra,
ef við bara viljum sjá um að þau
varðveitist komandi kynslóðum.
Gísli hefir nú sjálfur séð um að
svo verði um ljóð hans — gert
það á eigin kostnað, en ekki okk-
ar. Eftir hann hafa komið út tvö
ljóðasöfn, Farfuglar (Winnipeg
1919; enn fáanleg hér) og Fardag-
ar (Winnipeg 1956). Af síðari bók-
inni voru að vísu prentuð aðeins
fá eintök, sem höfundurinn gaf
góðvinum sínum, og hún verður
því ætíð í fárra höndum. Ritgerð-
um sínum (sem margar eru harla
markverðar, eins og áður var að
vikið) hefir hann fyrir annara
áeggjan, safnað saman og þær eru
þannig tilbúnar til prentunar, ef
einhver fyndist forleggjarinn.
íslenzka ríkið (og þetta vitum
við að er stórt orð) hefir í nokkra
áratugi rekið sitt eigið bókaforlag,
og ekki er til neins að neita því
að borið hafi við að þessu forlagi
þætti hafa mistekist bókavalið.
Tjáir ekki að sakast um það sem
orðið er, en til þess eru vítin að
varast þau, og þegar að þeim er
vikið, ber ekki síður að muna
hitt, að stundum hefir ágætlega
tekizt. Mundi nú ekki ýmislegt
mæla með því, að bókaforlag rík-
isins minntist þessara mætu út-
varða þjóðernisins með því að
gefa út rit þeirra, heildarútgáfu
af ljóðum Einars Páls og ritgerða-
safn það, er Gísli hefir tilbúið?
Aldrei ætla eg að drengskapar-
menn mundu víta þá ráðstöfun. í
sómasamlegri útgerð yrðu bækur
þessar hinar eigulegustu, og með
þessu væri sýndur ofurlítill vott-
ur þess, að við mátum starf höf-
undanna að nokkru. Ekki geri eg
ráð fyrir að þetta yrðu hraðsölu-
bækur (fátt annað en hroðinn
lendir nú í þeim flokknum), en eg
geri ekki heldur ráð fyrir að ríkis-
forlagið miði val sitt við líkindin
á hraðsölu, heldur ráði þar önnur
sjónarmið. Hvað um það, tillögu
mína legg eg fram þeim til athug-
unar, sem í þessum málum ráða
öllu.
Um eitt verður ekki deilt —
þakkarskuld okkar,