Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1957, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
«7S
undan, er eg rétti húsráðendum hönd-
ina; enn væri eg haldinn sömu ólækn-
andi feimninni, orðfár af þeim sökum
og vegna vankunnáttu í framandi máli,
stæði eg nú frammi fyrir þessu mikils-
virta fólki, en því hlýrra væri mér
innan brjósts og meira niðri fyrir, þeg-
ar eg minntist nú heilræðanna, er mér
voru gefin í bernsku og eg vildi enn
fyigja.
Loks talaði Yrjö Soini í léttum tón,
því að hann er húmoristi. En eg man
ekki annað úr ræðu hans en það tvennt,
að hann þakkaði samferðafólkinu fyr-
ir, hve það hefði verið góð börn, og
enn fremur bar hann fram þá ósk, að
gestirnir flyttu kveðjur heim með sér
og segðu í ræðu og riti frá því, sem
þeir hefðu séð og heyrt athyglisverðast
eða orðið hefði þeim til mestrar gleði
í ferðinni. Við þessari sanngjörnu ósk
hans hef eg nú leitast við að verða. Að
öðrum kosti hefði eg líklega steinþag-
að, nema í hópi örfárra kunningja.
Svo er staðið upp frá borðum, kvadd-
ir eru húsráðendur og fleiri, sem þarna
verða eftir. Þeirra á meðal er Jarl Lou-
hija. Eg get ekki stillt mig um að
faðma hann að mér, þennan elskulega
mann, sem alltaf hefur verið jafn-
óþreytandi í þjónustu sinni, hjálpsemi
og glaðværð.
Hafa verður hraðan á og komast til
flugvallarins í tæka tíð. Þetta tekst.
Fyrr en varir er flogið þúsundir feta
yfir vötnunum, sem daginn áður var
siglt eftir og síðla gleymist.
Á flugvellinum í Vatnsskógi við
Helsingfors týnast enn fleiri úr hópn-
um. Meðal þeirra er Maj-Britt Eriks-
son, sem flýgur þaðan til Stokkhólms.
Mér finnst draga ský fyrir sól, þegar
hún verður eftir, og má hver, sem vill,
álasa mér fyrir það....
Við flugskrifstofuna verður Yrjö
Soini eftir og kveður okkur, einnig Jó-
hannes Edfelt og kona hans, svo að
nefnd séu nokkur hin minnisstæðustu
nöfn. En þar tekur á móti okkur Carl
Fredrik Sandelin og ekur okkur
Kristjáni, Hans Lyngby Jepsen og konu
hans til Hótel Vaakuna, þar sem her-
bergi bíða okkar. Eg get ekki orða
bundizt yfir allri þessari fögru hugul-
semi. En Sandelin vill ekki heyra neitt
þakklæti fyrir jafnsjálfsagðan hlut og
réttir okkur hönd sína í kveðjuskyni
við hóteldyrnar. Slíkt hið sama gera
aðrir ferðafélagar, sem það eiga eftir,
síðust Solveig von Schoultz, sem hefur
lofað að koma með okkur Kristjáni
daginn eftir á listasafnið Ateneum.
Þarna eins og oftar höfum við Kristján
sameiginlegt áhugamál. Báðir vorum
við eitt sinn að hugsa um að gerast
málarar og berum því æskuást í
brjósti til myndlistarinnar. Lengi lifir
í gömlum glæðum.
Þegar hér er komið sögu, streymir
vatnið úr loftinu, eins og hellt sé úr
fötu — fyrsta rigningin, að undanskild-
um smáskúrum, á sex dögum í Finn-
landi! Samningurinn, sem Jepsen tal-
aði um, að stjórn finnska rithöfunda-
félagið hefði gert við veðráttuyfirvöld-
in, er sýnilega útrunninn.
Brottför okkar Kristjáns úr Helsing-
fors er ákveðin um hádegi 3. júlí.
Atenum-safnið er opnað kl. 10. Tím-
ann verður því vel að nota. Solveig,
sem ætlar að sýna okkur mestu dýr-
gripi finnskrar myndlistar, lætur held-
ur eigi á sér standa. Við hittum hana
í forsal hótelsins, göngum síðan öll sam
-an til safnsins, sem er skammt frá
hótelinu, við Járnbrautartorgið, eins
og það er nefnt.
Undir ágætri leiðsögn Solveigar tekst
okkur að kynnast ýmsum ódauðlegustu
listaverkunum, þó að kynnin séu auð-
vitað allt of stutt.
Hér skal engan þreyta með langri
upptalningu. En stærstu vitranir, sem
mér birtast í þessari leiftursýn, get eg
ekki stillt mig um að nefna.
Þarna stígur hann ljóslifandi fram,
hlaupagarpurinn Nurmi, sem eg og
"jafnaldrar mínir dáðust mest að í æsku,
eins og hann kom myndhöggvaranum
Atlonen fyrir sjónir; enn fremur guð-
inn Apollo og hjá honum Marsyas, dýr-
iega fögur, í hvítum marmara, höggvin
af Walter Runeberg, syni þjóðskálds-
ins. Sem aðdáandi litanna staðnæmist
eg þó lengur við málverkin. Hefur
Tafia sem var í Ólafsborg, málið auð-
skilið hverjum íslendingi.
Trú og vísindi
ÞAÐ er knýjandi nauðsyn, að
skynsemi og innsæi fái unnið sam-
an. Þetta mundi hafa í för með
sér, að visindin yrðu víðfeðmari,
enn fremur mundi þá takast að
sameina og hreinsa trúarbrögðin,
því að þau verða að hreinsa helgi-
siði sína af allri hjátrúarsaurgun,
en hún hefir átt meiri þátt í því
að fæla gott og einlægt fólk frá
trúarbrögðunum en guðshugmynd-
in. Þessi hreinsun, sem er blátt
áfram fólgin i því, að hverfa aft-
ur til frumkenninga Guðspjall-
anna, má ekki fara fram með
hrottaskap, heldur smátt og
smátt, og ætti að hafa nána sam-
fylgd við aðra þróun mannsins.
Það er að vísu áreiðanlegt, að
meginþorri manna getur nú ekki
tileinkað sér hina hreinu kenn-
ing Krists, fremur en afstæðis-
kenning Einsteins. En allur þorri
manna getur komist af án afstæð-
is-hugmyndarinnar, en hann getur
ekki komist af án trúar.
(Stefnumark mannkyns).
i--------------------------------V
nokkur listamaður sýnt Maríu Magda-
lenú fegurri en finnski málarinn Albert
Edelfelt eða kvenlega æsku gædda
meiri töfrum en Magnús Enckell:
Stúlku að lesa? spyr eg sjálfan mig.
Örlagaþrungnust eru þó líklega mál-
verk Akseli Gallen-Kallelas úr Kale-
vala-ljóðunum, sem hann Karl frændi
minn Isfeld er að þýða af innblásnum
krafti. Hamingjan láti honum lánast
það afrek að óskum!
En tíminn leyfir mér ekki frekari
hugleiðingar. Við Kristján verðum að
ná út á flugvöllinn við Vatnaskóg í
tæka tíð. Solveig fylgir okkur á flug-
skrifstofuna. Hún er svo hugulsöm að
gefa mér síðustu ljóðabókina sína að
skilnaði til minningar um Finnland og
sig. Eg les bókina í flugvélinni á leið
til Kaupmannahafnar.
Játað skal, að eg verð gripinn djúp-
um söknuði, þegar Finnland hverfur
mér bak við skýin. Land og þjóð hafa
verið örlát í sinni látlausu vinsemd.
Staðráðinn í að launa þessar fágætu
viðtökur, eins og eg er maður til, held
eg nú heimleiðis. Undanfarandi fátæk-
leg orð mín eru aðeins litill þakklætis-
vottur til þess lands og fólks, sem eg á
að þaxka einhverja yndislegustu daga
*evi minnar.