Lesbók Morgunblaðsins - 06.10.1957, Blaðsíða 14

614
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
við konur sínar. Annars er þjóö-
skipulag þeirra með undarlegum
hætti. Karlmennirnir ráða flestu
og líf þeirra þykir miklu dýrmæt-
ara en líf kvennanna, eins og sjá
má af því, að karlmenn nota and-
litsskýlu til þess að verja sig fyrir
illum öndum, en konurnar hafa
ekki slíka vörn. En á hinn bóginn
eru konurnar í sumu rétthærri en
karlmennirnir, og kemur það eink-
um fram þar sem um erfðir er að
ræða. Ef einhver Tuareg-maður á
t. d. barn með konu af öðrum þjóð-
flokki, þá er það barn ekki talið af
Tuareg-kyni og fær ekki nein rétt-
indi í þeim þjóðflokki. En skyldi
Tuareg-kona eiga barn með manni
af öðrum kynþætti, jafnvel þótt
hann sé þræll, þá fær það bam
Tuareg-réttindi, þó ekki á borð við
frjálsborin börn. Þannig eru þarna
frjáls böm og ófrjáls eða þýborin,
en börn hinna síðar nefndu eru oft
talin frjálsborin og kölluð Hartini,
og fer um það eftir atvikum.
Helztu menn þjóðflokksins em
kallaðir Kel og þeir hafa einka-
leyfi til þess að bera dökkbláar and
-litsskýlur. Aðrir bera hvítar and-
litsskýlur, nema Hartani, þeir hafa
ekki rétt til að bera skýlu. Þeir eru
flestir kynblendingar út af Negr-
um.
Söngvar þeirra Tuareg-manna
draga nokkurn dám aí söngvum
Negra og Araba, en þó alveg sér-
staks eðlis, mótaðir af lífsvenjum
Tuareg-manna, og mjög einfaldir.
Þar er aðeins til eitt hljóðfæri, sem
nefnist Imzhad, með einum streng
og ekki ósvipað langspili. Er leikið
á það með boga, en bogastrengur-
inn er úr kvenhári, og aí því dreg-
ur hljóðfærið nafn, því að „imzha-
den“ þýðir hár á máli Tuarega.
Það eru aðeins konur, sem leika á
þetta hljóðfæri, því að karlmönn-
um þykir það ekki samboðið. Á
ástahátíðunum leika konurnar á
þessi hljóðfæri undir ástasöngva
karlmannanna, og fara þýðir tónar
þess svo vel við djúpar raddir karl-
mannanna, að það er eins og hlýar
kvenraddir sé að svara þeim. Aðrir
söngvar þeirra fjalla um veiðar,
hraustlega framgöngu í orustum og
svo auðvitað um ulfaldann, sem er
eina auðlegð Tuarega.
En þótt karlmönnum þyki minnk
-un að því að leika á hljóðfæri, eru
þeir sólgnir í að dansa, og stíga þá
tryllta ástar- og stríðsdansa, en
konurnar syngja undir.
Það eru nú ekki nema svo sem
25 ár síðan Tuaregar voru rétt-
nefndir herrar í Saharaeyðimörk-
inni, og vildu Arabar sem minnst
við þá eiga. Og enn eru þeir herr-
ar þarna á vissum svæðum. Þar
eru þeir á sífeldu ferðalagi fram'og
aftur og tjalda við vinjar og vatns-
ból, þar sem einhverja haga er að
fá fyrir geitur þeirra og ulfalda.
Þeir gera engum manni mein, lifa
óáreittir sínu frjálsa lífi og eru
sagðir jafnvel gestrisnari heldur
en Arabar.
Á seinni árum eru þó lifnaðar-
hættir þeirra farnir að breytast, og
fleiri og fleiri taka sér fasta bú-
staði, enda vinna Frakkar að því
öllum árum að fá þá til þess.
Hraðvirk myndavél
I Bandaríkjunum hefir verið
fundin upp ný myndavél, sem er svo
hraðvirk, að hún nær 4000 myndum á
sekúndu. Hún er ætluð til þess að taka
myndir af sprengingum, eldingum og
öðrum rafmagnsfyrirbrigðum.
Sjálflýsandi dúkar
Farið er að framleiða sjálflýsandi
gólfdúka, sem þykja afar þægilegir,
vegna þess að alltaf verður glæta í
þeim herbergjum þar sem þeir eru,
enda þótt öll Ijós séu slökkt. Þetta
getur komið sér mjög vel því að oft
er illt að athafna sig þegar komið er
inn í myrkt herbergi. Dúkarnir eru
ofnir úr þræði, sem fosfór hefir verið
settur í, og ljósmagn þeirra minkar
ekki þótt þeir slitni.
Alagablettir
ÓVEÐURSFLÖT Á FRÓÐÁ
Eg minnist, þegar eg les um
álagabletti, að í túninu á Fróðá á
Snæfellsnesi, er slíkur blettur, en
það hafa aldrei fylgt honum nein
stórtíðindi.
Þessi flöt eða blettur, var fyrir
neðan fjárhúsin og fjárhúshlöðuna,
sem stóð á svonefndum „kastala“ í
heimatúninu á Fróðá, þegar eg var
þar barn að alast upp.
Þessi blettur spratt svo vel, að a
honum lá grasið í „leg“ löngu áður
en túnið að öðru leyti var full
sprottið, hefir það máske staðið í
sambandi við hinn mikla áburð,
sem sá blettur hlaut, fram yfir
aðra, vegna þess hve nálægur hann
var fjárhúsunum, því pabbi átti
margt fé. En ef þessi flöt var sleg-
in, þó svo væri í steikjandi sól og
þurrki, brá æfinlega til rigninga.
Þetta brást aldrei og aldrei man
eg eftir að faðir minn fengi óhrakið
hey af bletti þessum, meðan eg var
barn heima. Hann hafði mestu
skömm á þessum bletti og talaði oft
um að ekki borgaði sig að slá „Ó-
veðursflöt“ en það var hún kölluð
í daglegu tali. Heyrði ég sem barn
þetta sett í samband við „kastal-
ann“ en hún er á honum norðan-
verðum, því þar var eindregið álit-
in álfaborg, en aldrei sáum við
neitt til þeirrá álfa, því miður. —
Kannske veit einhver aðra betri
skýringu á óþurrkunum sem ævin-
lega stöfuðu af „Óveðursflötinni" í
túninu á Fróðá, en ekki þætti mér
ósennilegt að Þórgunna gamla
hafi verið að raka þessa flöt þegar
blóðinu rigndi í heyið hjá henni
forðum.
Rvík í sept. 1947
M. Ásgeirsdóttir frá Fróðá.
<L^'»®®®G><JÍ