Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1955, Blaðsíða 4

224
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
manna og fórnfúsum vilja fjölda
manns. Samtök skógræktarfélag-
anna hafa því miklu hlutverki að
gegna á næstu áratugum, því að
það er nú einu sinni svo, að þjóð-
inni er lífsnauðsvn að rækta við
og timbur í Iandinu.
Nú er markið í skógræktarmál-
unum að auka miög uppeldi og
gróðursetningu trjáplantna á næstu
árum. Starf félaganna verður því
á næstu árum einkum fólgið í því
að gróðursetia þær á hentuga staði.
Til þess að létta undir uppeldinu
hefur Alþingi og fjármálaráðherra
nýverið gefið heimild til þess að
leggja 20 aura aukagjald á nokkr-
ar tegundir vindlinga. Þetta fé á
að renna í Landgræðslusjóð, en
hann er að vissu leyti sameign
skógræktarfélaganna. Þó á féð ekki
að leggjast á vöxtu í lánsstofnun-
um< heldur á að ávaxta það strax
í sparisjóði náttúrunnar sjálfrar,
með því að láta það standa
straum af kostnaðinum við uppeldi
trjáplantna að svo miklu leyti sem
það hrekkur til.
Ef vel tekst til, mun þessi litli
skattur fjýta mjög fvrir því, að
skógar og lundir breiðist út um
landið á næstu áratugum. Og skóg-
ræktarfélögin munu væntanlega
ekki láta sinn hlut eftir liggja.
FYRIR mörgum árum skýrði laekna-
tímarit nokkurt í Bandaríkjunum frá
því, að tveir geðveikisjúklingar hefði
læknazt. Annar þeirra helt sig vera kú
og vildi alltaf vera að stanga vegginn
með hornunum. Hinn helt að höfuðið
á sér væri orðið að járnkúlu, og vildi
alltaf vera að velta sér á því eftir
gólfinu. Þeir voru látnir í sama klefa
í geðveikraspítala, en hvorum fyrir sig
trúað fyrir þvi að hinn væri vitlaus og
því riði á að hafa á honum glöggvar
gætur. Þetta varð til þess, að þeir
vöktu hvor yfir öðrum með hinni mestu
gaumgæfni og árvekni og hættu þann-
ig að hugsa um sjálfa sig eða sitt
ástand. Við þetta batnaði þeim smátt
og smátt unz þeir urðu báðir albata.
OÐDSFJARA
í LESBÓK 13. marz var birt frásögn úr Skarðsárannál um sjóhrakning
Odds Péturssonar í Vestmanneyum og manna hans, fyrir rúmum 300
árum, og að þeir björguðust vegna þess, að þeir gátu lent á sandfjöru
undir Reynisfjalli, þar sem enginn vissi til að sandfjara hefði verið
fyr né síðar, heldur aðeins stórgrýtt urð. Út af þessu 'hefur Magnús
Finnbogason frá Reynisdal sent Lesbók eftirfarandi grein. Segir hann
að enn heiti þarna Oddsfjara, til minningar um björgun þeirra félaga.
Hann segir, að það sé alls ekki eins dæmi að þarna sé lendandi, en þó
sé það svo stopult, að áratugir geti liðið milli þess.
¥>EYNISFJALL stendur í sjó fram
1 og eru framan undir því, undir
venjulegum kringumstæðum, stór-
grýtis urðir fram með sjónum, en
einstaka sinnum safnast þar neðan
undir fjara, þar sem ganga má neð-
an við urðirnar alla leið milli
Reynishverfis — eða réttara sagt
Reynishafnar og Víkur, nema yfir
einn klakk sem stendur í sjó fram,
og heitir Þórshafnarklakkur. Er
hann í mörkum milli Víkur og
Reynishverfis. Þó getur f jaran orð-
ið svo mikil að sundið milli fjalls-
ins og dranganna fyllist. Ég man
nú orðið full 70 ár og hefur aldrei
safnazt svo mikil fjara í kringum
klakkinn öll þessi ár að fyrir hann
verði komizt.
Út af fremsta horninu á fjallinu
eru Reynisdrangar. Um þá er sú
þjóðsaga, að þarna hafi verið á
ferð seglskip þrímastrað. Heitir sá
drangur Langhamar, en nær landi
eru og 2 drangar, heitir annar
Skessudrangur, en hinn Land-
drangur. Það voru tröllahjón, og
voru þau að elta skipið, sem var
að sigla frá landi, en urðu of sein
að ná í það áður en dagur rynni,
svo allt varð að steini.
Austan undir dröngunum er
ágætt skjól í vestan átt og ládeiða
austur með landinu. En eins og áð-
ur getur safnast þarna mikil fjara,
helzt þegar langvarandi vestanáttir
eru. Svo mikið getur að þessu
kveðið, að ganga má þurrum fót-
um út í drangana, og hef ég borðað
söl sem ég tíndi utan úr Land-
drangnum. En svo eru þessar breyt-
ingar snöggar, að öll fjaran getur
sópazt burtu á 1—2 dögum. Svona
hefur staðið á þegar Oddur lenti
þar. En frásögnin um, að þeir hafi
komizt upp á bjargið, nokkuð vafa-
samari, því ég held að það hafi
engum manni verið kleift. — Ég
stundaði í áratugi fuglaveiði þarna
í fjallinu, og get varla hugsað mér
að þær breytingar hafi getað orðið
á þeim leiðum, sem hafi valdið
því að þetta hafi getað átt sér stað.
Þó er sízt að þvertaka fyrir það.
Hitt þykir mér miklu líklegra að
þeir hafi getað komizt vestur með
fjallinu, því þegaar Oddsfjara er
mikil, er venjulega fjara neðan-
undir urðinni fyrir vestan, og
venjulega má komast þessa leið um
fjöru, ef ekki er því meira brim.
En svo mikil fjara getur safnazt
þarna, að sett hafa verið skip úr
Reynishöfn austur á Oddsfjöru, og
skulu þessi dæmi nefnd:
CÉRA Jón Steingrímsson bjó í
Hellum, sem var næsti bær við
Reynishöfn, á árunum 1755—1761
og var þá formaður. í ævisögu sinni
segir hann frá því, að eitt árið varð
ekki róið vegna ógæfta fyr en kom-