Lesbók Morgunblaðsins - 18.04.1948, Blaðsíða 5
LESBÖK IvIORGUNBLAÐSINS
209
haldnar leiksýningar þar. Eftir 1884
vár h.'.sið enn gert að veitingahúsi,
en 1897 keypti Hjálpræðisherinn það
og stendur þar nú hið veglega hús
hans á lóðum beggja klúbbanna.
Hús þetta bygði ísleifur Einarsso i assessor. Síðar bjuggu stihtamtmenn '>ar.
Svo fluttist landsyfirrjetlur þangað, svo prestaskólinn. Nú er það Ilaraldarhúð.
(Gömul teikning í Þjóðskjnlasafri >.
wauwfimmri
Ilúsið var selt við
bagalegt og var rennan fyllt upp um
1840. En þá kom í ijós að afrennsli
vantaði frá klúbbnum til sjávar. —
Þurfti því nauðsynlega að gera nýa
rennu. Út af þessu urðu hinar mestu
æsingar í bænum. Skiftust bæjarbúar
í tvo flokka, með og móti rennunni.
Þóttust. bæjarfulltrúar ®kki vera þess
um kQmnir að ráða fram úr þessu
vandamáli á eigin spýtur og var þá
kallaður saman borgarafundur. Eftir
mikið rifrildi og háreisti á þeim fundi
var samþyktt með 23:10 atkv. að ný
renna skyldi gerð!
Klúbburinn lagðist niður árið 1843
vegna missættis við Th. Thomsen veit-
ingamann. Bygði hann klúbbnum út
úr húsinu og varð hann þá húsnæðis-
laus og lognaðist út af. Þótti kaup-
mönnum að vonum súrt í broti og
skömmu scinna stofnuðu þeir hluta-
fjelag, sem neíndist „Bræðrafjeiagið"
on var ei.ki annað en nýtt klúbbíje-
lag. Ueisti það nýtt liús rjett norðan
\ ið gamla klúbbinn og fekk það nafn-
ið „Nýi klúbburinn“, en var af sum-
um nefnt „Okake:ið“ eða „hjúkólf-
ur“. Veiíingamaður var ráðinn R. P.
Hall, en fyrirtækið þreifst ekki, því að
veitingamaðurinn gat enga leigu
greitt. Varð „Bræðarfjelagið“ bví
gjaldþrota 1855
uppboð ásamt 'gamla klúbbnum, og
fekk nú naínið „Scandinavia", greiða-
sölu- og gistihús. ■—- Var það rekið í
nokkur ár, en 1866 eáfu eiger.dur
bænum það fyrir spítala, og var hann
þar til 1881, en jafnframt voru þó
Landsyfirrjettarhusið
Árið 1820 var tukthúsið gort að
stiptamtmar.nssetri og fekk þá nafnið
„Kóngsgarður“ (nú stjómárráðið).
Stjórnin keypti þá hús þáð. er stint-
amtmaður hafði búið í áður og Ijet
gera þar niðri tvær rtórar rtofur,
aðra handa lcndsyfirr jettinum, cn
hir.a handa bæjarþinginu. í húsmu
var gerð íbúð fyrir annan lögreglu-
þjór.inn, sem jafnframt var landsyfir-
rjeítarþjónn.
Nokkrum árum síðar voru gerðir
fangaklefar uppi á lofti. Köliuöust
þeir „svartholið“ og ætlaðir til hins
sama og „kjallarinn" nú, a2L stinga
þar inn fullum mönnum og óeirða-
seggjum, einkum utanbæjarmönnum.
Þegar vatns- og brauðhegning var lög
leidd 1838 var um leið fyrirskipað að
búa út far.gelsi í Reykjavík fyrir þá.
sem áttu að taka út þá hegningu, og
Á
9*
i
Á,.
íi
Landsyfirrjettarhúsið, neðri huuð i g fangagaröur á bak við. (Eftir leíkningu i
Þjóðskjalasafni).