Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.1946, Qupperneq 11
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
247
ÁRNI ÓLA:
í ÖRFIRISEY
Björgunarstöð Slysavarnafjelagsins í Örfirisey á vígsiudaginn.
ÞEGAR Ingólfur Arnarson leit
í fyrsta skifti yfir Reykjavík af
Öskjuhlíðinni mun honum hafa
litist höfnin líkust stöðuvatni, eða
hópi, sjerstaklega, ef þá hefir ver-
ið fjara, svo að Örfirisey sýndist
landföst. Laugarnesið hefir hon-
um virst áfast við Viðey. Suðvest-
ur úr þessu hópi skarst vík og báð-
um megin við hana stóðu reykjar-
strókar í loft upp, af tveimur laug-
um, sem voru önnur við Reyðarár-
ós (nú Rauðará), en hinn í Örfiris-
ey. Af þessum reykjarstrókum gaf
hann svo víkinni nafn.
Enginn veit nú hvaða dag Ing-
ólfur hefir komið hingað, en mjer
finst endilega að það hljóti að hafa
verið á lokadaginn, þann dag er
síðar varð merkasti hátíðardagur
og tímamót í þeirri atvinnugrein,
sem hefir orðið mesta lyftistöng
staðarins og íbúa hans. Það er svo
margt merkilegt um landnám
Reykjavíkur, að þetta væri í sjálfu
sjer að eins í samræmi við annað,
Af guðunum var Reykjavík valin,
sem bústaður fyrsta landnáms-
manninn. Guðirnir Ijetu öndvegis-
súlur hans berast hjer á land við
Arnarhól (sem ekki hefir verið
varðveittur, því miður). En bústað
urinn var ekki álitlegur, þar um
höfum vjer orð Karla: „Til ills fór
um vjer um góð hjeruð, er vjer
skulum byggja útnes þetta“. Son-
ur Ingólfs setti hið fyrsta þing hjer
á landi, og þótt það væri ekki háð
í Reykjavík, voru upptökin þar.
Þetta þing var upphaf lýðveldis á
íslandi og undanfari Alþingis, sem
nú á heima í Reykjavík. Og á út-
nesi þessu reis upp höfuðborg ís-
lands. Og í landnámi Ingólfs mun
nú búa nær helmingur þjóðarinn-
ar. Er það ekki ævintýri líkast?
Hví skyldi þá ekki komudagur
Ingólfs hingað einmitt hafa orðið
þjóðlegur hátíðisdagur, fyrir til-
stuðlan forsjónarinnar? Og þá er
ekki um neinn annan dag að ræða
en lokadaginn. Hann ætti því um
leið að vera skírnardagur Reykja-
víkur.
UM hátíðahöld lokadagsins, hjer
áður fyr, ganga ýmsar misjafnar
sögur. Þegar jeg kom fyrst hingað
til Reykjavíkur, fyrir rúmum 35
árum, þótti sjálfsagt að sjómenn
heldi daginn hátíðlegan með því að
drekka sig fulla. Var þá stundum
hávaðasamt og róstusamt á götun-
um. Verra hafði það þó verið áður,
var mjer sagt. En úr þessu hefir
dregið smám saman. Með brpytt-
um útgerðarháttum hvarf lokadag
urinn úr sögunni í sinni upphaf-
legu mynd. En hann geymist þó
enn í almanakinu og í hugum
manna. Qg aldrei hefir verið hald-
ið betur og virðulegar upp á hann
en nú, laugardaginn 11. maí. Þá
var vígð björgunarstöð Slysavarna
fjelagsins í Örfirisey.
Fyrir þá, sem halda að menning
hjer í landi gangi aftur á bak, er
gott að bera saman þennan loka-
dag og lokadag um aldamótin eða
upp úr þeim. Þá fanst sjómönnum
það ráð, að eyða því kaupi, er þeir
höfðu aflað á vertíðinni með súr-
um sveita og lífsháska, til þess að
drekka frá sjer vit. Nú er dagur-
inn gerður að áfanga í björgunar-
starfi fyrir sjómannastjettina. Hjer
er vígð fullkomnasta björgunar-
stöð á landinu. Það er eitt af því,
sem Reykjavík getur miklast af.
Hitt er annað mál, að hún var
óþarflega lengi á leiðinni, rjett 40
ár. Það var fyrst byrjað að tala
um björgunarstöð hjer þegar
„Ingvar“ fórst við Viðey. Vjer skul
um ekki fordæma seinaganginn.
Stöðin er komin, og það er mest
um vert.
ÖRFIRISEY á sjer allmikla
sögu, og henni er hvergi nærri lok-