Morgunblaðið - 07.06.1997, Page 29

Morgunblaðið - 07.06.1997, Page 29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 1997 29 Sækið sumarið til okkar AÐSENDAR GREINAR mUR!!! GotpUter kröftugur drykkur sem býr yfir miklu og hressandi ávaxtabragði og er ríkur að kalki og C-vítamíni. Uppistaðan er mysa en í henni eru öll helstu bætiefni mjólkurinnar. Garpur n góður á íþróttaæfinguna, í skólann, fjallið, bíltúrinn og bústaðinn. FAÐU ÞER EINN - DAGLEGA • Nýr ítarlegur plöntulisti komin • Glæsileg veggspjöld, um skrautrunna, lauftré og barrtré að framkvæma, og það að „nokkur vafí“ skuli vera uppi um sekt þessara einstaklinga, er algjörlega óviðunandi fyrir þjóð sem þykist vera laus við stórfelld mannréttindabrot. Ef að þessir einstaklingar voru dæmdir fyrir einhverskonar mistök, saklausir, er það nógu slæmt, en hægt er að leiðrétta það, með því að gefa þeim tækifæri á að öðlast uppreisn æru. Það að heimila ekki endurupptöku og neyða þá um leið til þess að fara „hugsanlega sak- lausa“ í gröfin er út af fyrir sig enn stærri glæpur, sem ekki verður aftur tekinn og yrði hæstarétti íslands til mikillar og ævarandi skammar. Menn eða mýs Ég bið hæstarétt íslands um að heimila endurupptöku Guðmundar- og Geirfinnsmálanna til þess að hægt verði að ganga úr skugga um hvort að mögulegt sé að saklaust fólk hafi verið dæmt til refsingar fyrir „hugsanlega glæpi.“ Hér er mikið í húfi fyrir dómstóla og álit almennings á þeim og gjörðum þeirra. Ef hæstiréttur Islands vill að hann sé tekinn alvarlega getur hann ekki annað en heimilað endur- upptöku málsins, sama á hvaða for- sendum það verður gert. Þessi próf- raun gefur öllum almenningi í land- inu beina vísbendingu um hvert gild- ismat hæstaréttar landsins er og hversu miklu máli réttaröryggi borg- aranna og sannleikurinn skiptir æðsta dómstól landsins í raun. Höfundur er blaðamaður. Beiðni til hæsta- réttar Islands HÆSTIRÉTTUR íslands kveður fljótlega upp úrskurð sinn um hvort rétt sé að heimila endurupptöku Guð- mundar- og Geirfinnsmálsins. Ég tek undir þá kröfu og færi rök fyrir því í grein þessari. Ungum var mér kennt af ömmu minni að það væri margt líkt með gildi þess að segja sannleik- ann og að taka lýsi; lýsi er jafn vont á bragðið og það er hollt fyrir mann; og sann- leikurinn er að sama skapi oft á tíðum jafn vondur eða erfiður, en hann margborgar sig þrátt fyrir það og hollur þeim er hann brúka í daglegu lífi. Þrátt fyrir að amma hafi verð mikill áhrifa- valdur í lífi mínu, þá komu fleiri við sögu. Því sem ungur maður, fékk ég snemma það orð á mig að vera afar áhrifagjarn. Ég hafði ávallt gaman af góðum bókmenntum og átti mínar hetjur; Tinna og Tobba, Ástrík, Bob Moran, fimm fræknu og margar fleiri. Ég fékk aldrei nóg af þessum snillingum og þeir áttu hug minn allann um tíma. Þetta breyttist þó með árunum og við tóku aðrar, en heldur ofbeldis- fyllri hetjur á borð við Bruce Lee, Kirk Norris og John Wayne. Allar áttu þessar hetjur eftir að móta líf mitt og á ég þeim mikið að þakka. Þær áttu það allar sameiginlegt að hafa afar ríka réttlætiskennd og börðust gegn hinu illa við hvert tækifæri. Meðölin og aðferðirnar voru kannski ekki alltaf til fyrir- myndar og alls ekki til eftirbreytni hér á landi sökum fámennis. Á þessu tímabili í lífi mínu taldi ég ekkert starf vera meira virði, né hafa háleitara markmið, heldur en starf laganna varða. Síðan liðu nokkur ár og hetjurnar féllu frá ein af annari. Og með þeim hvarf hluti af heimsmynd minni og mig vantaði sárlega nýjar hetjur í þeirra stað. Það var mér því mikið áfall þegar ég áttaði mig á því að þær voru mun vandfundnari en áð- ur. Gráu svæðin voru orðin fleiri og þöktu stærri fleti en áður, það sem áður lá í augum uppi, varð allt í einu óvíst og jafnvel vitlaust. Ég held að vísu ennþá með þeim sem eru minnimáttar en hafa rétt- lætið sín megin, og því til staðfest- ingar, þá held ég enn með KR-ingun- um í boltanum. Það er þessi barns- lega einlægni, sem enn dómínerar allt líf mitt og það þakka ég títt- nefndri ömmu minni. Glæpur og refsing Þrátt fyrir að árunum fjölgaði, þá þroskaðist ég bæði hægt og illa; ég hafði ennþá áhuga á mannskepnunni og góðum reyfurum. Bókmennta- smekkunum fór hnignandi með árun- um. Ég var nýbúinn að lesa Glæp og refsingu eftir Dostojevsky og mundi þá eftir því að við Islendingar áttum okkar eigin rað-morðingja. Ég fór að kynna mér Guðmund- ar- og Geirfinnsmálin, glæpamál ald- arinnar, sem höfðu næstum riðið þjóðinni að fullu á sínum tíma og las allt sem ég fann um þau mál. Þetta varð að áhugamáli hjá mér; ég vildi fá að vita hvernig hetjurnar mínar (lögreglan og dómstólar) hefðu farið að; hvernig þeir klófestu hina ill- ræmdu raðmorðingja og á hvaða hátt. En því meira sem ég las, því oftar varð mér hugsað til hennar ömmu minnar og þeirrar speki; „að láta menn ávallt njóta vafans", vegna þess hve þjóðin væri sagna- og kjaftaglöð þegar sá gállin væri á henni; og þá ekki síst þegar talað var um náungann og ófarir hans. Ég gat ekki séð að sakborningarnir hefðu verið látnir njóta neins vafa, þeir voru frelsissviptir um árabil - játuðu svo og voru dæmdir sekir að lokum, byggt á þeirra eigin játning- um. Þeir játuðu margt og mikið, jafnvel meira en góðu hófi gegnir. Það voru reyndar fleiri menn frelsis- sviptir sem ekki voru dæmdir nema þá af almenningsáliti þess tíma, eins og frægt er orðið, og hafa verið skrifaðar bækur um þann sorgaratburð og þá ömurlegu lífsreynlsu og það sem fylgdi í kjöl- far hennar fyrir sálarlíf, heilsu og ijölskyldur þeirra sem fyrir henni urðu. Þessir menn hafa sagt alþjóð hversu litlu mátti muna að þeir hreinlega gæfust upp andlega og líkamlega á meðan á einangrun þeirra stóð og játuðu hvað sem væri. Samt voru þeir aðeins sviptir frelsi brot af þeim tíma, er hinir, sem síðar voru dæmdir raðmorðingjar, þurftu að þola áður en að játningar þeirra lágu fyrir. Á tímabili velti ég því mikið fyrir mér hvort að ég hefði „hugsanlega" getað verið viðriðin málin og „hugs- anlegan glæp“, en var fullvissaður um það af mínum nánustu að það væri „óhugsandi". Það truflar mig þó, að sá möguleiki hafí ekki verið útilokaður vísindalega, ekki frekar en að Elvis sé örugglega dauður. Það væri þó sjálfsagt hægt að komast til botns í því með því að setja mig í nógu langa einangrunarvist, því ég er afar lítill bógur og mjög áhrifa- gjarn eins og áður sagði. Hver veit nema að það myndi rifjast upp fyrir mér að við Elvis værum vinir og færum reglulega út að djamma sam- an með Jim Morrisson og Janis Joplin! Ég get ekki útskýrt það almenni- lega, en af einhveijum ástæðum, þá missti ég alla virðingu fyrir laganna Þetta er prófraun á hæstarétt, segir Frið- rik Gunnar Berndsen, og niðurstaðan verður vitnisburður um réttar- öryggi borgaranna. vörðum og fór að gæla af alvöru við laganám; þar væri sko hægt að beij- ast fyrir réttlætinu eða skortinum á því. Litlir námshæfileikar og al- mennt áhugaleysi gerðu út af við þann draum, eftir að ég komst að því, að réttlætikennd þeirra löglærðu manna, sem ég hafði einhver kynni af, var að mestu leyti fólgin í því að skrifa reikninga sem birtust manni í formi gluggapósts. Hafa skal það sem sannara reynist Málsmeðferðin og játningarnar í málum þessum hafa vakið upp ýms- ar spurningar sem verður ekki svar- að nema með því að heimila endur- upptöku. Og með því að gera það tekst Hæstarétti að skera burt æxlið sem hefur herjað á þjóðarsálina og nærst á óvissunni um að hér hafi hugsanlega ekki verið framin nein morð; nema þá kannski mannorðs- morð á barnungu óreglufólki, sem lá vel við höggi á þeim tíma. Þjóðirnar í kringum okkur hafa sýnt þennan kjark og heimilað end- urupptöku mála sem orkuðu tvímæl- is, þegar frá leið og ég bið hæstarétt um kjark til þess að gera slíkt hið sama. Sú óskráða meginregla: að betra sé að hundrað sekir menn gangi lausir, heldur en að einn maður sé saklaus dæmdur, hlýtur að eiga alveg sérstaklega við hér, og þá ekki síst vegna þess hve langt er um liðið. Hér er um að ræða fólk sem að er búið að sitja af sér dóm í fangelsi fyrir alvarlegasta glæp sem hægt er Friðrik Gunnar Berndsen • Ttjáplöntur, sumarblóm og fjölærar plöntur Opnunartímar: • Virka daga kl. 9-21 • Um helgar kl. 9-18 GRÓÐRA RSTÖÐIIS ^TVlorK STJÖRNVattÖF 18, SÍMI381 4288, FAXS81 2228 -kjarni málsins!

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.