Morgunblaðið - 07.06.1997, Side 27

Morgunblaðið - 07.06.1997, Side 27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 1997 27 UTI AÐ BORÐA MEÐ HAL VIKU IM 111] JOHANNSSYNI YFIRLÆKNI Morgunblaðið/Golli HALLDÓR Jóhannsson: „Segir ekki einhvers staðar að ef Múhammeð komi ekki til fjallsins komi það til hans...“ Nokkrar ár á íslandi þurfa ekki að bíða eftir laxagöngum, því löxum er einfaldlega ekið í þær. Ein af hafbeitarlaxánum er Hellisá á Síðu, en 700 löxum verður ekið 500 til 600 km vegalengd í hana úr Lárósi. Ingvi Hrafn Jónsson bauð Halldóri Jó- hannssyni yfírlækni út að borða til að fræðast um lækna í laxastússi. 700 laxar fluttir úr Lárósi á Snœfellsnesi... ... ogí Hellisá sem rennur í Skaftá í V-Skaftafellssýslu. þeir voru þegar þeir heyrðu „Pepp- erinn“ fyrst. Eg hlustaði á allt og tók til hliðar það sem ég gat notað á böllum." IXIataði Whten i’m Sixty-Faur á bailum - Gastu notíið eitthvað af þessarí plötu á böllum? „Jú, jú, við notuðum strax When I’m Sixty-Four. Það gaf augaleið. Klassískt 1920-lag. McCartney var svolítið glúrinn við að semja slík lög og sem annað dæmi má nefna Hon- ey Pie af Hvíta albúminu. Jakob Magnússon Stuðmaður hefur líka verið mikið fyrir þetta.“ - Hvert er álit þitt á Sir George Martin og samstarfí hans við Bítl- ana? „Ég held að framlag hans hafi verið mjög þýðingarmikið, hann hafi verið mikill drifkraftur og átt drjúgan þátt í sköpuninni. Núna er ég að lesa bók eftir hann sem fjallar einmitt um gerð „Peppersins". Þettaer merkileg bók og skemmti- leg. Ég hef öðlast áhuga á þessu núna nýlega, sem birtist til að mynda í því að ég er að lesa þessa bók. Bara af því að mig langar til að vita aðeins rneira." - Áttu þér eftiríætislag á plöt- unni? „Nei. Eftir því sem ég kynnist henni betur sé ég að það er alveg vita vonlaust fyrir mig að velja það. Platan er sterk heild og það er ekki hægt að taka eitt lag út úr.“ __ - Ert þú George Martin Islands? „Ég get svarað þessu svona [hlæjandi]: Að því tækifæri gefnu gæti ég orðið það. Vonandi á ég góð þrjátíu ár eftir og það getur margt gerst á þeim tíma.“ Eood Marning Good Morning (Lennon-McCartney) Lennon: tvöfaidur söngur, ryþmagít- ar. McCartney: bak- rödd, aðalgítar, bassi. Harrison: bakrödd, aðalgítar. Starr: trommur, tamborína. Blásarasveit. Lennon lýsti þessu lagi sínu seinna sem „afgangslagi, rusli“. Hann var vanur að semja með sjónvarpið í gangi og er textinn afbökun á Kellog’s-auglýs- ingu sem fór í taugarnar á honum. Sergeant Pepper's Lon- eiy Hearts Club Band lendurtekning] (Lennon-McCartney) McCartney: söngur, orgel, bassi. Lennon: söngur, ryþmagítar. Harri- son: söngur, aðalgítar. Starr: söngur, trommur, tamborína, maracas. Þetta var síðasta lagið sem hijóð- ritað var á plötuna, hljóðblandað þannig að það kæmi í beinu fram- haldi af Good Morning Good Morn- ing. Bítlunum fannst eitthvað vanta á b-hliðina og ákváðu því að taka upp nýja útgáfu titillagsins, örlítið breytta og hraðari. A Dag in the Life (Lennon-McCartney) Lennon: tvöfaldur söngur, kassagít- ar, píanó. McCartney: söngur, píanó, bassi. Harrison: conga-trommur. St- arr: trommur, maracas. Sinfóníu- sveit. Margir telja A Day in the Life vera besta lag Lennons, en það er þó ekki að öllu leyti hans. McCartney samdi millikaflann sem brýtur lagið skemmtilega upp. Fyrsta erindi text- ans byggist á frétt í dagblaðinu Daily Mail 17. janúar 1967 um dauða Tara Browne, ungs milljónamærings og góðvinar Bítlanna. Browne, sem notaði ofskynjunarlyf óspart, keyrði á miklum hraða inn á gatnamót á rauðu Ijósi, beint á sendiferðabíl og lét lífið. Unnið að hluta úr bókinni Revolution in the Head eftir lan MacDonald. HVAÐ skyldi reka fjóra sprenglærða menn, sem „dagli dags“ fást við að lækna landsmenn á Landspítalanum, til að kaupa 700 lifandi laxa í Lárósi, skella þeim í súrefni og keyra með bensínið í botni 550 km að Kirkju- bæjarklaustri og sleppa þeim í á sem heitir Hellisá og selja svo í hana veiðileyfi? Það var sagt frá því á dögunum, að þetta stæði til og að meðalþungi yrði um 9 pund og yfir 20 punda laxar með í för. Við gripum laxadoktorinn Halldór Jóhannsson glóðvolgan beint úr skurðlækniskyrtlinum, er hann var að ljúka dagsverkinu á skurðstofu Læknahússins í Síðu- múla, sem hann rekur ásamt 11 starfsbræðrum sínum og fórum með hann niður á La Primavera í Austur- stræti í kvöldverð, enda klukkan að ganga níu. Doktorinn er einn af yfir- læknum handlæknisdeildar Land- spítalans, með æðaskurðlækningar sem sérgrein, þegar hann er ekki að skera prívat. Matseðillinn er að sjálfsögðu ítalskur og lestur hans eykur mjög starfsemi munnvatnskirtlanna og þar fyrir utan er Halldór glorsoltinn eftir erilsaman dag. Það kemur á óvart er hann segist nýlega vera far- inn að kunna að meta fisk. Ekki þó meira en svo, að hann velur sér í for- rétt hrátt nautakjöt, Carpaccio með fersku salati og parmaosti. Ég glotti við og segi um leið og ég panta rauð- vínsbætta fiskisúpu með fennel „Þú ert búinn að vera með hnífinn á lofti í allan dag og pantar svo hrátt kjöt.“ Halldór hlær innilega: „A maður ekki að fá sér það sem mann langar í, þegar boðið er út að borða?“ I hvað varstu svo að krukka í dag? Halldór skellir upp úr aftur: „Þú mátt ekki tala svona um handlæknis- fræðin maður, það er alvörumál að skera fólk upp. Fyrir hádegi var ég upp á Landspítala að undirbúa stóraðgerð, en henni var frestað. Ég tók svo á móti sjúklingum á stofunni eftir hádegi. Aðgerðir þar eru flestar minniháttar, en spara þjóðinni engu að síður verulegt fé vegna þess að þær eru gerðar utan sjúkrahúsanna. Við gerum við kviðslit, fjarlægjum fituæxli, fæðingarbletti, æðahnúta, gerum lýtalæknisaðgerðir, svo eitt- hvað sé nefnt, en eigum við ekki að láta það liggja á milli hluta, ég er svangur og vil miklu frekar tala um laxveiðar?" Við höldum áfram að stúdera matseðilinn og langar í flest, en komum okkur saman um fá okkur tvo aðalrétti, sem við skipt- um bróðurlega á milli okkai’. Byrjum á kastaníufylltu ravioli með reyktum provoloneosti og salvíusmjöri og síð- an spaghetti með sterkkryddaðri humarsósu og risarækju. Freisting var mikil að fá sér ofnbakaða kjúklingabringu með hvítlauk og skinku eða kálfasneið Milanese, sem sagt er mikið lostæti. Ég held áfram að reyna að vera með læknafyndni. Þýðh- nokkuð að bjóða skurðlækni rauðan vökva í dagslok, ertu ekki búinn að sjá nóg af rauðu í dag? „Ég hef til skamms tíma ekki notað mikið af víni, var hálfhræddur því að Bakkus náði tök- um á nokkrum í minni fjölskyldu austur á Norðfirði. Hins vegar hefur konan mín kennt mér að meta góð borðvín og góður viskísjúss að kvöldi veiðidags finnst mér gulls ígildi. í kvöld er ég á bíl og hreyíi hann aldrei ef ég bragða áfengi. Ég hef fengist við alltof mörg hörmuleg til- felli, eftir að stútur hafði verið undir stýri. Ég þigg hins vegar Egils pilsner með þökkum, en svarið við spumingu þinni er að finnst mér rautt rauðvín sérlega góður drykk- ur.“ - Segðu mérfrá þessari Hellisá? „Þú spyrð eins og efasemdarmaður. Þetta er engin smáspræna eins og halda mætti af spurnartóninum hjá þér. Ain er stór bergvatnsá, allt að 30 km löng, en hún er ófiskgeng frá sjó og fellur í Skaftá nokkru ofan við byggð í Skaftárdal. Rennslið í henni er mikið, 10-20 rúmmetrar á sek- úndu og ég hugsa að hún sé svipuð Laxá í Kjós. - Attu við að það sé falið, einhvers staðar austur í Síðu, eitt stykki Laxá í Kjós.“ „Ekki kannski alveg, en það vita allir að víða um land eru fallegar ár sem laxinn kemst ekki upp í. Það er ekkert nýtt að menn reyni að koma laxi í ólaxgengar ár. Norðlingafljót er dæmi um velheppnaða tilraun og ætli séu ekki 20 ár eða svo síðan Ár- menn vora að reyna fyrir sér með að flytja lax úr Kollafjarðarstöðinni austur í Kálfá. Við eignuðumst þessa jörð árið 1988 fjórir starfsbræður, ásamt mér þeir Eiríkur Benjamíns- son, Olafur Einarsson og Gísli Vig- fússon svo og Stefanía dóttir mín. Þarna er einstæð náttúrufegurð og vart hægt að hugsa sér unaðslegri stað til að dveljast á, enda hafa veiði- menn orðið heillaðir. Umhvei'fið eru Síðuheiðar, þar sem var búseta í gamla daga en nú eru þar einu um- merki manna byggðalína og vegur með henni. Veiðimenn eru því full- komlega lausir við skarkala um- heimsins. Veðursæld er og mikil enda hefur áin mælst allt að 15 gráð- ur yfir sumarið þannig að skilyrði eru einstaklega hagstæð. “ - En laxinn vantaði? „Já, þarna var samt staðbundinn urriði og bleikja einnig á neðsta hluta hennar. Við höfum fengið upp í 5 punda urriða, en botn árinnar er malar- og grjótbotn og því ákjósan- leg uppeldisskilyrði fyrir laxafiska. Segir ekki einhvers staðar að ef Mú- hammeð komi ekki til fjallsins komi það til hans. Okkar fannst áin svo falleg að veiðistaðirnir hreinlega hrópuðu á lax. Við fórum því að skoða möguleikana á að koma þang- að laxi. Tilraunirnar í Norðlingafljóti með sleppingar á hafbeitarlaxi hafa leitt í ljós að þessi lax hagar sér líkt og árlax í sínu uppvaxtarumhverfi hvað varðar töku agns. Þetta höfðum við að leiðarljósi er við ákváðum að gera fyrstu tilraunir 1994. Þá sleppt- um við 44 löxum 9. júlí. Fiskurinn dreifðist vel og 13 laxar veiddust, allt fram til 17. september.“ Hér kom forrétturinn. Fiski- súpan var sjóðheit og bragð- mikil, svo að jafnvel örlaði íyi-ir svitadropa á enni og Halldór sagði sitt hráa nautakjöt frábært. - Pið veidduð sem sé næstum þriðja hvern lax? „Já, og þetta varð til þess að við ákváðum að stofna hlutafélag um framtíðarrekstur árinnar. Við byggðum veiðihús vorið 1995 og keyptum 536 laxa frá Kollaíjarðar- stöðinni og fluttum þá 1 súrefn- istönkum á 8 klukkustundum, 350 km vegalengd. Þetta gekk í raun ótrúlega vel. Við höfðum lært af litlu tilrauninni árið áður. Stangaveiðin framan af sumri gekk mjög vel og veiðimenn sérlega ánægðir með ána sjálfa og aðstöðuna. Veiðisvæðið er um 4 km og veitt með 3 stöngum. En svo hrundi allt þegar kýlaveikin kom upp í Kollafirði og við urðum að hreinsa ána. I fyrra var allt bannað og að auki búið að loka Kollafirði. En nú er búið að opna fyrir flutning á hafbeitarlaxi á ný og við eygjum möguleika á að sjá drauminn rætast, að búa þarna til nýja veiðiparadís sem uppfylli væntingar kröfuhörð- ustu veiðimanna, innlendra sem er- lendra. Við veiðum núna frá svo- nefndu Arvaði upp að Hraunfossi. Veiðihúsið er með eldunaraðstöðu og svefnplássi fyrir átta manns á falleg- um stað, þar sem árniðurinn svæfir menn að kvöldi dags. Við gerum okk- ur grein fyrir því að hagstæð veiði- eining er 4-6 stangir og að því stefnum við, en það kostar töluvert að byggja upp slíka aðstöðu og við viljum sjá hvernig þetta gengur i sumar. Svo er nú bara rétt um hálf- tímaakstur niður á Klaustur, þar sem fyrir hendi er fyrsta flokks að- staða.“ - Hvernig komast menn að ánni? „Leiðin er jeppavegur, dálítið harður, en í þokkalega góðu lagi. Það er beygt upp Lakaveg, rétt fyi-ir vestan Kirkjubæjarklaustur. Þaðan eru ca 6 km að línuvegi, sem ekið er eftir til vesturs að ánni aðra 13 km.“ ú kemur þjónninn með kastaníufyllta ravíólið, sem hreinlega bráðnar uppi í okkur. Halldór spyr hvort eigend- urnir séu þeir sömu og er staðurinn var í Húsi verslunarinnar. Ég segi svo vera og hann bætir við að ein- hvern tíma hafi hann farið þangað í útski’iftarafmæli og fengið sérlega góðan mat. Við erum sammála um að matreiðsla á Islandi sé á heimsmæli- kvarða og það sé hægt að gera hina ótrúlegustu hluti með pasta. - Segðu mér frá þessari nýju skurðtækni; að gera smágöt á fólk og t.d. kippa út gallblöðru og svo er sárið límt saman og sjúklingurinn sendur heim. Jafnvel gert þannig við hjartað í manni. Er veríð að úrelda ykkur skurðlæknana? „Líklega er nú töluvert langt í það, en til allra hamingju er alltaf verið að þróa nýja tækni, sem miðar að því að minnka þjáningar fólks og stytta legu þess. Þessi aðferð mun þróast hratt næstu árin og valda enn meiri byltingú í meðferð sjúkdóma en, eins og allt, á hún sér sínar takmarkanir og ekki hægt að koma henni við í öll- um tilfellum. Hún er hins vegar mjög sjúklingavæn og þótt búnaður- inn sé dýr má færa sterk rök fyrir því að hann skili sér í mikilli hagræð- ingu fyrir þjóðfélagið, því fólk er styttri tíma frá vinnu og því líður betur. Það er mikill munur á því að gera þrjú smágöt í stað þess að rista fólk í sundur frá miðjum kviði aftur á bak, eða saga brjóstholið í sundur og fletta upp eins og bók. Mér finnst það nefnilega stundum gleymast í öllum þessum hagræðingarátökum sem við stöndum í daglega við skipt- ingu þjóðarkökunnar, að heilbrigðis- þjónusta er ekki bara að lækna fólk, heldur ekki síður að líkna því.“ ú kom risarækjan í spag- hetti með sterkri humarsósu og okkur varð báðum hugsað til þess spaghettís, sem við fengum í gamla daga með tómatsósu og gúmolaði. Hér var spaghettíið orðið lostæti, rammað inn af úthafsrækju af smáhumar- stærð, nammi namm! - Hvað kom til að þið keyptuð þessajörð? „Ætli það það hafi ekki verið þessi löngun eftir að eignast og nema land, sem blundar í okkur flestum, sjálf- sagt arfleið frá landnámsforfeðrum okkar. Við höfðum öll áhuga á úti- vist, skógrækt, skytteríi og veiðum og sannast sagna fannst okkur að- gengi að slíku orðið æði takmarkað, þótt það hafi kannski skánað núna. Við duttum svo niður á þessa ger- semi fyrir 10 árum og hikuðum ekki við, enda jörðin milli 2.500-3.000 hektai-ar, sannkölluð útvistarpai’adís og veiðilendur. Við skutum t.d. 55 rjúpur á einum degi í des. Svo eru þar gæsir, endur, silungur og nú að- fluttur stórlax. Þar með er draumur landnámsins fullkomnaður. Við ætl- um að flytja fyrstu stórlaxana austur síðustu vikuna í júní og byrja að veiða 1. júlí.“ Það kórónar kvöldstundina er þjónninn færir okkur, með kveðju frá eldhúsinu, diska sem voru hlaðn- ir Tiramisutertu, hindberja- og man- gofrauðís, súkkulaðiterrine og ávöxt- um. Það vildi til að ég átti tíma í Mætti, en stóraðgerð beið læknisins ái’la morguns.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.