Morgunblaðið - 30.01.1996, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 30. JANÚAR 1996
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Fjarðarkaup
Hólshrauni 1B • 220 Hafnarfirði
Enn ein nýjung í
sjálfvirkum ofnhitastillum
SM ELLT4
Allar aðgerðir
eru fljótvirkari,
tenging nemans
við lokann
er enn traustari
og nýting á
heita vatninu
nákvæmari.
Einnig er hægt
að læsa
nemanum á
einfaldan hátt.
NÝR FULLKOMNARI
OFNHITASTILLIR
Á ÓBREYTTU VERÐI.
VATNSVIRKINN hf.
ÁRMÚLA21, REYKJAVÍK
Fjármál Reykjavíkur og
marklaus kosningaloforð
NÚ HEFUR fjár-
hagsáætlun Reykja-
víkurborgar fyrir árið
1996 verið lögð fram
og fyrri umræða um
hana var á borgar-
stjómarfundi fimmtu-
daginn 18. janúar sl.
Fjárhagsáætlunin
verður tekin til síðari
umræðu og afgreiðslu
á fundi borgarstjómar
1. febrúar nk. Þrátt
fyrir margítrekaðar
yfirlýsingar ýmissa
borgarfulltrúa R-list-
ans um að alvarlegt
ástand ríki í íjármálum
borgarsjóðs, er ekki
dregið úr framkvæmdum og rekstr-
arútgjöld borgarsjóðs aukast ár frá
ári.
Heildarrekstrarútgjöld borgar-
sjóðs hafa aukist vemlega á undan-
förnum tveimur árum. Árið 1994
vom þau 14,2 milljarðar kr. en á
árinu 1996 er gert ráð fyrir að þau
verði tæpir 14,5 milljarðar kr. þrátt
fyrir að átaksverkefni hafi lækkað
miðað við árið 1994 um tæpar 600
millj. kr. og viðhald gatna og hol-
ræsa um tæpar 300 millj. kr.
Greiðslur í Atvinnuleysistrygginga-
sjóð að upphæð 240 m.kr. hafa einn-
ig fallið niður en á móti kemur
hækkun ljármagnsgjalda, sem nem-
ur svipaðri upphæð.
Aukin rekstrarútgjöld og auknar
framkvæmdir hafa fyrst og fremst
verið fjármögnuð með holræsagjald-
inu og hækkandi arðgreiðslum fyrir-
tækja Reykjavíkurborgar í borgar-
sjóð. Holræsagjaldið var 550 millj.
kr. 1995 og verður í ár 560 millj.
kr. Arðgreiðslurnar hækkuðu frá
því sem þær voru 1994
um 580 millj. kr. árið
1995 og um 515 millj.
kr. á þessu ári.
Kosningaloforð að
engu höfð
Þrátt fyrir þessar
viðbótartekjur borgar-
sjóðs halda skuldir
borgarsjóðs áfram að
hækka. Sú þróun er
hins vegar í.engu sam-
ræmi við kosningalof-
orð R-listans fyrir
kosningarnar í maí
1994. Þá birtu fram-
bjóðendur R-listans
eftirfarandi í kosn-
ingapésa sínum: „Sérstök end-
urskoðun verður gerð á fjármálum
borgarsjóðs þegar í sumar. Fjár-
hagsáætlun fyrir borgina vegna
þessa ára (þ.e. 1994) verður endur-
skoðuð á grundvelli hennar. Gerð
verður langtímaáætlun um að
greiða niður gömlu skuldirnar."
Svo mörg voru þau orð.
Eins og kunnugt er fór fram ítar-
leg og kostnaðarsöm úttekt á Ijár-
málum borgarsjóðs haustið 1994.
Hún leiddi ekkert nýtt í ljós og
engin endurskoðun fór fram á fjár-
hagsáætlun borgarinnar fyrir árið
1994. í umræðum um fjárhags-
áætlun borgarinnar vegna ársins
1995 fyrir u.þ.b. ári var borgar-
stjóri spurður að því hvað liði gerð
langtímaáætlunar um að greiða
niður gömlu skuldirnar. Borgar-
stjóri svaraði því til, að hún yrði
ekki gerð og gömlu skuldirnar yrðu
ekki greiddar niður. Við það hefur
hún staðið og gott betur því skuld-
irnar hafa aukist töluvert.
Þrátt fyrir viðbótartekj-
ur, segir Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson, halda
skuldir borgarsjóðs
áfram að hækka.
Skuldirnar aukast stöðugt
Nú hefur R-listinn þegar haft
veg og vanda af gerð tveggja fjár-
hagsáætlana, þ.e. fyrir árin 1995
og 1996, og báðar fela þær í sér
áætlun um að auka enn skuldir
borgarsjóðs. Þetta gerist á sama
tíma og verið er að auka tekjur
borgarsjóðs frá því sem var 1994
um 1,2 milljarða króna árlega með
ýmsum nýjum gjöldum eins og áður
greinir. Þessi niðurstaða veldur
vonbrigðum ekki síst í ljósi þeirrar
umræðu sem átt hefur sér stað um
ijármál sveitarfélaga að undan-
förnu og yfirlýsingar bæði borgar-
fulltrúa R-listans og Sjálfstæðis-
manna um mikilvægi þess að
stöðva skuldasöfnun og minnka
skuldir borgarsjóðs.
Fjárhagsáætlun borgarinnar
árið 1995 gerði ráð fyrir því að
skuldir borgarsjóðs hækkuðu um
tæplega 185 milljónir kr. Niður-
staðan er hins vegar sú, að skuldir
borgarsjóðs hækka á árinu 1995
um 850-1.000 milljónir króna.
Frumvarp að ijárhagsáætlun borg-
arsjóðs vegna ársins 1996 gerir ráð
fyrir að skuldir borgarsjóðs haldi
áfram að hækka eða um 500 millj-
ónir kr. Þetta þýðir að heildarskuld-
ir borgarsjóðs verða nálægt 14
milljörðum króna í árslok. Þá verð-
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
ur peningaleg staða að öllum líkind-
um orðin neikvæð um 10.100 millj-
ónir króna en var neikvæð um
8.180 milljónir króna í árslok 1994.
Er ekki mál að linni?
Fjármálaleg hræsni
Á árinu 1995 fóru nánast allir
útgjaldþættir borgarsjóðs úr bönd-
um eins og skuldaaukning u.þ.b.
800 milljónir króna fram úr áælun
sýnir. Ljóst er, að ijárhagsáætlunin
fyrir árið 1996 er að mörgu leyti
meingöllð og sparnaðaráform víða
afar óljós. T.d. er gert ráð fyrir
628 m.kr. í ijárhagsaðstoð en allt
bendir til þess að hún geti orðið
u.þ.b. 660 m.kr. á árinu 1995.
Ymsar aðrar tillögur um niðurskurð
einstakra útgjaldaþátta eru enn-
fremur lítt ígrundaðar og byggðar
á veikum forsendum, m.a. í æsku-
lýðs-, íþrótta- og dagvistarmálum.
Fjárhagsáætlun 1995 var sam-
þykkt 2. febr. 1995. Á þeim fundi
var jafnframt ákveðið að skera
samþykkt rekstrarútgjöld niður um
260 m.kr. en þar sem engar tillög-
ur lágu fyrir á þeim tíma hvernig
ætti að gera það var þeirri vinnu
vísað til svokallaðrar sparnaðar-
nefndar. Sú nefnd skilaði tillögum
upp á 260 m.kr. lækkun útgjalda
og fékk hrós fyrir. Nánast ekkert
var farið eftir þessum tillögum
þótt borgarráð hafi samþykkt þær
og skuldasöfnun borgarsjóðs um-
fram það sem áætlað var, varð
þrefalt hærri 'en þessi upphæð.
Áform R-listans um lækkun og
niðurskurð útgjalda í fjárhagsáætl-
uninni 1995 mistókst algjörlega
eins og áætluð útkoma ársins 1995
staðfestir. Viða er lítið samhengi á
milli þess sem R-listinn boðar í fjár-
hagsáætlunum Reykjavíkurborgar
og framkvæmd hennar. Það ein-
kenndi ijárhagsáætlunina 1995 og
margt bendir til þess að sú verði
einnig raunin hvað ijárhagsáætlun-
ina fyrir árið 1996 varðar.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Frelsum
bækurnar!
ÞJÓÐARBÓK-
HLAÐAN er ramm-
gerð bygging. Það þarf
ekki fjörugt ímyndun-
arafl til þess að sjá
hvað þessari byggingu
svipar mjög til vígg-
irtra riddarakastala á
evrópskum miðöldum.
Þjóðarbókhlaðan er
meira að segja um-
kringd síki og gott ef
það er ekki líka vindu-
brú við innganginn.
Við stúdentar fögn-
uðum ákaft þegar hið
nýja bókasafn var tekið
í notkun fyrir ári. Við
gerðum okkur lítið fyrir
og söfnuðum 30 milljónum króna
meðal þjóðarinnar til þess að hægt
yrði að kaupa fleiri tímarit og fleiri
bækur inn í safnið. En þrátt fyrir
þetta verður því ekki neitað, að með
ákveðnum hætti er opnun bóka-
safnsins ein sorgarsaga.
Stóra yfirsjónin
Það er ekki nóg að
opna ægilega dýrt og
flott bókasafn, halda
ræður á hátíðarstund,
afhenda lykla, bjóða
fullt af fólki og skála
í kampavíni. Þegar
menn opnuðu bóka-
safnið, eftir að hafa
verið að byggja það í
áratugi, hefðu menn
mátt gæta að því, að
bókasafnið þarf líka
að vera opið í beinu
framhaldi af sjálfri
opnuninni.
Á þessu hafa yfir-
menn menntamála á íslandi gjör-
samlega klikkað. Bókasafnið er
einhver dýrasta bygging sem um
getur á íslandi. Samt sem áður er
opnunartíma þess þannig háttað,
að meginþorri almennings getur
ekki nýtt sér safnið svo neinu nemi.
Guðmundur
Steingrímsson
Fjárveitingavaldið sagði
við stúdenta, að því er
fram kemur í grein
Guðmundar Stein-
grímssonar, lestu það
sem úti frýs.
Safnið er lokað eftir kl. 19.00 á
kvöldin, en þá fyrst er fjöldi fólks
rétt búinn í vinnunni, og það er
því sem næst alveg lokað um helg-
ar, fyrir utan nokkra klukkutíma á
laugardögum. Það þarf ekki að
fara mörgum orðum um það, að
fólk væri einmitt mjög líklegt til
þess að nýta sér safnið um helgar.
Og stúdentar, eins og menn sjálf-
sagt vita, eiga það líka til að stunda
lærdóminn hvað ötullegast á kvöld-
in og um helgar.
Lestuþað sem útifrýs
Fyrir áramót boðaði ég með
greinarskrifum að stúdentar myndu
standa fyrir dósasöfnun og klink-
söfnun strax upp úr áramótum ef
fjárveitingarvaldið í landinu myndi
ekki hysja upp um sig buxumar í
þessu máli og veita peningum til
bókasafnsins, sem myndu nægja til
að halda safninu opnu. Málaleitanir
mínar fengu litlar undirtektir. Lestu
það sem úti frýs, sagði fjárveiting-
arvaldið við stúdenta.
í rauninni mætti halda bókasafn-
inu opnu með einni dós. Það mætti
gera með því að setja dósina ein-
faldlega milli stafs og hurðar, áður
en safninu er Lokað. Og mér liggur
við að segja, að málið sé litlu flókn-
ara. Við stúdentar höfum gert
landsbókaverði tilboð. Við ætlum
að gera þetta sjálf. Við höfum boð-
ið fram starfskrafta okkar, þrjá
klukkutíma á virkum dögum geta
stúdentar staðið vaktina í bóka-
safninu og fjórtán klukkutíma um
helgar. Ogtil þess að borga þessum
stúdentum einhverja þóknun, ætl-
um við að skjóta saman í sjóð.
Ég hvet alla til þess að leggja
sitt að mörkum, söfnunarbaukar
og tunnur eru í flestum byggingum
Háskólans, reikningur söfnunar-
innar hefur verið opnaður í Bún-
aðarbanka íslands, nr. 311-26-
4000, og stór dósagámur er stað-
settur við Hringbraut, fyrir neðan
Gamla Garð.
Á þennan hátt, með áldósir að
vopni, ætlum við að hertaka virkið
og frelsa bækurnar.
Höfundur er formaður Stúdenta■
ráðs Háskóla íslands.
SpádómarBIBLÍUNNA R
I haldið veröur í 0rand Hótel á *
fimmtudögum kl. 20, og heftt námI x ^ 38’ á ^öjudöf
emnig fjölbreytt og lit_ ’ namskcið>ö ' • febrúar. Aðgangí
Þórðarson. Ef OpinberunarbókTnTf^"1' FyrÍrlesari v«ður