Morgunblaðið - 18.10.1986, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. OKTÓBER 1986
Talsmenn stj órnarflokka:
Sýndum ábyrgð
- náðum árangri
Stjórnarandstaðan: Góðærið til fólksins
Stefnuræðu Steingríms Her-
mannssonar, forsætisráðherra,
var útvarpað og sjónvarpað í
fyrrakvöld, sem og umræðum um
hana. Ræðan var birt í heild í
Morgunblaðinu í gær. Hér á eftir
verða lauslega raktir örfáir efn-
ispunktar úr ræðum einstakra
þingmanna.
Góðæríð til fólksins
Svavar Gestsson , formaður
Alþýðubandalagsins, sagði efnis-
lega, að hér væri góðæri, þrátt fyrir
ríkisstjómina en ekki vegna henn-
ar. Hinsvegar hafi þessu góðæri
ekki veríð skilað til fólksins. Kaup-
máttur kauptaxta hefði lækkað í
tíð stjómarinnar.
Kaidur vetur peningahyggjunnar
hefur ráðið ríkjum í þijú ár. Félags-
legir þættir setið á hakanum.
Aiþýðubandlagið, stærsti andstæð-
ingur fhaldsins, leitaði stuðnings við
það markmið, að skila góðærínu til
fólksins f landinu.
Landsbyggðin svikin
Hjörleifur Guttormsson (Abl.
Al.) sagði forsætisráðherra sýna -
á stundum - vinstri vangann, en
væri þó stafnbúi í römmustu íhalds-
stjóm í sögu lýðveldisins.
Stjómarstefnan hafi leitt til
fólksflótta úr stijálbýli til þéttbýlis.
Hún væri undirrót byggðaröskunar.
Olfugjaldið, sem nú er fyrirhugað,
er landsbyggðarskattur, bitnar á
útgerð, loðnubræðslum og vöm-
flutningum. Landbúnaður væri á
vonarvöl. Draga eigi úr niður-
greiðslum á rafhitun. Menntamála-
ráðherra viðhafí hótanir um
skerðingu skólahalds á landsbyggð-
inni, skólaaksturs, heimavista og
mötuneyta, að ógleymdri meðferð
hans á lánasjóði námsmanna.
Hjörleifur sagði að Alþýðubanda-
lagið styðji heilbrigða byggða-
stefnu. íjóðin þurfi að létta af sér
oki þessarar dæmalausu ríkisstjóm-
ar.
Horfir til betri áttar
Þorsteinn Pálsson, formaður
Sjálfstæðisflokksin, sagði öðra vísi
umhorfs nú í þjóðarbúskapnum en
þegar ríkisstjómin tók við. Baráttan
gegn verbólgunni hafí borið árang-
ur. Framleiðsla og verðmætasköpun
fari vaxandi. Kaupmáttur hafí
aukizt sl. tvö ár. Peningaspamaður
sömuleiðis. Fyrirtæki rétti úr kútn-
um. Hrikalegur viðskiptahalli hafi
náðst nokkuð niður. Líkur standi
til jafnaðar í viðskiptum við önnur
lönd 1987.
Gjörbreytt stjómarstefna hefur
leitt til árangurs, ásamt hagstæðum
ytri skilyrðum. Það var grandvallar-
breyting þegar horfið var frá
daglegum gengislækkunum til stöð-
ugleika. Ekki síður aukið frjálsræði
í peningamálum sem leitt hefur til
stóraukins innlends spamaðar. Og
ekki sízt þjóðarsáttin sem leitt hef-
ur til jafnvægis í atvinnu- og
efnahagslífi. Án þessara grandvall-
arbreytinga væram við enn að tala
um vaxandi verðbólgu og rýmandi
kaupmátt.
Þorsteinn minnti á lækkun tolla
af ýmsum helztu neyzlu- og §ár-
festingarvöram heimilanna, lækkun
skatta á atvinnufyrirtækjum
(launaskattur og verðjöfnunargjald
á raforku), hóflegri skattaákvæða
vegna kaupa á hlutabréfum og Qár-
festingar í atvinnurekstri. Hann
gerði og grein fyrir hugmyndum
sínum varðandi lækkun tekjuskatts
1987 (sjá frétt á baksíðu Mbl. í
gær).
Margir ávinningar
Ólafur G. Einarsson, formaður
þingflokks sjálfstæðismanna, sagði
flest hafa snúizt til betri vegar í
samfélaginu í tíð ríkisstjómarinnar.
Hjöðnun verðbólgunnar, helztu
meinsemdar atvinnu- og efnhagslífs
okkar í hálfan annan áratug, bæri
þar hæst. Nu ríkti gróska í þjóðlíf-
inu. Ástæður gróskunnar væra
fyrst og fremst femskonar: 1) Hag-
stæð ytri skilyrði, 2) Samræmd
efnahagsstefna, 3) Kjarasáttin, sem
það prófsteinn á Þorstein, hvem veg
hafí tekist að skipta góðærinu milli
landsfólksins. í þeirri skiptingu
hefðu' of margir fengið steina fyrir
brauð.
Ræðurmaður taldi flokk sinn,
Alþýðuflokkinn, vaxandi. Hann
berðist fyrir nýju, réttlátu skatta-
kerfi, styrkara húsnæðiskerfí,
einum lífeyrissjóði fyrir landsmenn
Þorsteinn
Steingrímur
Matthías
Jón Baldvin
Jóhanna
Stefán
gerð var í febrúar sl. og 4) stórauk-
ið fijálsræði í flestum sviðum, m.a.
í viðskiptum og fjölmiðlun.
Ólafur rakti ýmsar stjómvaldsað-
gerðir, sem horfi til fijálsræðis í
þjóðfélaginu: fijálsrar verðmyndun-
ar, fijálsari gjaldeyrisviðskipta,
endurskipulagningu sjóðakerfa
sjávarútvegs og iðnaðar, endur-
skipulagningu ríkisfyrirtækja og
sölu sumra þeirra.
Ólafur sagði að tekjutrygging
bótaþega væri nú um það bil tvö-
faldur lífeyrir. Með breyttum lögum
nái tekjutrygging til veralegra fleiri
nú en fyrir daga þessarar stjómar.
Hækkun ellilífeyris og annarra bóta
hafi komið til framkvæmda jafn-
skjótt og launataxtar hafa hækkað,
og að jafnaði verið meiri en hækkun
taxtanna. Aldrei áður hafi hærra
hlutfall þjóðartekna farið til al-
mannatrygginga. Sjálfstæðisflokk-
urinn hafí haft forystu um þessar
úrbætur.
Ræðumaður vék að vinstristjóm-
ar-og verðbólguáranum og spurði:
hefur þegar verið samið um nýja
vintri stjóm? Skoraði hann á lands-
menn að efla Sjálfstæðisflokkinn
svo, að hér yrði ekki mynduð ríkis-
stjóm f næstu framtíð án forystu
hans. Það væri forsenda frelsins
og framfara.
Framsóknarfj ötrar
Jón Baldvin Hannibalsson, for-
maður Alþýðuflokksins, gagmýndi
m.a. það sem hann kallaði „fram-
sóknarfjötra" á fiskveiðum og
landbúnaði. Forsætisráðerra hafi
orðið að flýja stefnu sjávarútvegs-
ráðherra úr kjördæim sínu, Vest-
fjörðum.
Jón Baldvin vék einnig að viðtali
Helgarpóstsins við Einar Karl Har-
aldsson, fyrrum ritstjóra Þjóðvilj-
ans, sem færi heim sanninn um,
að Alþýðubandalagið gangi ekki
heilt til skógar. Þaðan sé ekki for-
ystu að vænta.
Ræðumaður viðurkenndi að góð-
æri væri í landinu. Það ætti rætur
í hagstæðum ytri skilyrðum, ekki
stjómarstefnunni. Hinsvegar væri
alla, valddreifingu til sveitarstjóma
og landsbyggðar, nýrri atvinnu-
stefnu og samræmdri launastefnu.
Vegið að félag’smálum.
Jóhanna Sigurðardóttir (A.-
Rvk.) sagði hlut ríkisstjómarinnar
í efnahagsbatanum skrautlegar
umbúðir utan um ekki neitt. Kostn-
aður ríkissjóðs við kjarasáttina
verði sendur næstu ríkisstjóm í
rfkissjóðshalla. Fólki hafi verið gert
að skila kjarabótum til baka, m.a.
í skattheimtu.
Ræðumaður vék að flótta úr
ýmsum starfsstéttum, s.s. heil-
briðgisstéttum. Harkan gagnvart
láglaunastéttum bitni ekki sízt á
konum, sem þar séu fjölmennar.
Stjómarstefnan vegi og að félags-
málum hverskonar. Alþýðuflokkur-
inn vilji snúa þessu við. Flokkurinn
hafi m.a. lagt fram þingmál um
endurmat á láglaunastörfum og
lífeyrisréttindi fyrir heimavinnandi
húsmæður.
Hagfræðingar og
reiknistokkar
Kristín Halldórsdóttir (Kl.Rn.)
talaði m.a. um þá gjá, sem væri
milli valdsherra og almennings.
Valdsherrar tali ekki við fólkið í
landinu, heldur hagfræðinga og
reiknistofnanir. Nauðsynlegt væri
að þeir, sem stýrðu málum þjóðar-
innar, hefðu betri innsýn í daglegt
líf og kjör fólksinsu. Þeir megi ekki
rofna úr tengslum við veraleika lág-
launafólksins.
Stefna stjómarflokkanna kemur
ekki fram í faguryrðum talsmanna
þeirra, heldur í stjómvaldsákvörð-
unum og stefnumótun, t.d. fjárlaga-
framvarpinu. Fjárlagaframvarpið
vísar ekki veg til kjarabóta . Það
styrkir ekki félagslega og mannlega
þætti í þjóðfélaginu.
Frumframieiðslan
Málmfríður Sigurðardóttir
(Kl.Ne) sagði stjómarstefnuna
halla mjög á landsbyggðina, sem
berðist fyrir tilvera sinni. í tíð þess-
arar ríkisstjómar hafi ný störf fyrst
og fremst orðið til á höfuðborgar-
svæðinu en ekki í stijálbýli.
Málfríður sagði stærstan hluta
útflutningsverðmæta, sem færðu
gjaldeyri í þjóðarbúið, verða til utan
höfuðborgarsvæðisins. Hún taldi
stjómarstefnuna halla á framfram-
leiðslu, bæði sjávarútveg og land-
búnað, og hafi það bitnað á
landsbyggðinni.
Málfríður lagði áherzlu á gildi
ferðamannaþjónustu, ekki sízt í
stijálbýli.
Hún sagði menntun og þekkingu
aðgöngumiða þjóðarinnar að betri
framtíð. Þjóðin og fjárveitingavald-
ið megi ekki skorast undan því að
greiða þennan nauðsynlega að-
göngumiða til betri tíðar.
Viðreisn & nýsköpun
Haraldur Ólafsson (F.-Rvk.)
taldi Alþýðuflokk og Alþýðubanda-
lag horfa um öxl, varðandi stjómar-
myndun eftir kosningar. Einkum
væri horft til tveggja fyrirmynda:
nýsköpunarstjómar [samstjómar
beggja A-flokka og Sjálfstæðis-
flokks] og viðreisnar [samstjómar
íslenzk sendiráð. Hann sagði að ný
skrifstofa yrði opnuð í Brassel á
næstunni, er fylgjast myndi með
málefnum Evrópubandalagsins og
gæta hagsmuna íslendinga gang-
vart því.
Kerfissjónarmið
Stefán Benediktsson (A.-Rvk.)
sagði stefnuræðu forsætisráðherra
hafa speglað kerfisdekur, miðstýr-
ingu og áætlunarbúskap. Stjómar-
flokkamir hafni því að gera
Útvegsbankann upp; þeir vilji hafa
þijá stóra ríkisbanka. Þeir hafni
fijálsri verðmyndun búvöra og
ftjálsu fiskverði. Þeir haldi fast í
fjötra kvótans. Þeir hafni fijálsri
gjaldeyrisverzlun. Þeir hafni í raun
því blandaða hagkerfi, sem hér er
sagt til staðar, kjósi fremur áætlun-
arbúskap að rússneskri fyrirmynd.
ísland gengur lengst ríkja, héma
megin jámtjalds, í því, að stjóma
lífi einstaklingsins ofan frá.
Stefán sagði hættuna ekki stafa
fyrst og fremst af ftjálshyggjunni
Alþýðuflokks og Sjálfstæðisflokks].
Hverskonar stjómir vóra þetta,
spurði ræðumaður. Og svaraði efn-
islega:
Nýsköpunarstjómin eyddi gjald-
eyristekjum stríðsáranna, gerði
útgerðina að styrkþega ríkissjóðs
og færði landið í hóp þeirra ríkja
er þáðu efnahagsaðstoð frá velmeg-
unarrflgum.
Viðreisnarstjómin lék lands-
byggðina illa, rústaði hana nánast,
og olli alvarlegri byggðaröskun.
Djúpstæður ágreiningur var og
er á milli núverandi stjómarflokka.
Það var hinsvegar ótvíræð skylda
þeirra að takast sameigjnlega á við
vandamálin, eins og horfði í þjóðar-
búskapnum vorið 1983. Aðrir skutu
sér undan þeirri ábyrgð. Árangur-
inn hefur verið góður um flest.
Blekking
Svavar Gestsson sagði það
grófa blekkingu að tala um hærri
kaupmátt nú en nokkra sinni fyrr.
Þeir, sem það gerðu, reiknuðu vinn-
þrælkun flölskyldunnar, umfram
eðlilegan vinnudag, sem og launa-
skrið, inn í dæmið. Kaupmáttur
kauptaxta væri hinsvegar 20%
lægri nú en 1982.
• •
Oryggis- og varnarmál
Matthias A Mathiesen, utanrík-
isráðherra, ræddi einkum utanríkis-
mál, öryggis- og vamarmál,
samskipti okkar við Bandaríkin og
viðskipti okkar við umheiminn.
Hann rakti ágreiningsefni okkar
við Bandaríkin, vöraflutninga á sjó
til vamarliðsins og hvalveiðar í
vísindaskyni. Flestir fagni því að
þessi deilumál hafi verið leidd til
lykta, utan Alþýðubandalagið, sem
sett hafi upp hundshaus yfir lausn-
inni. Það vildi viðhalda ósættinni.
Þess ær og kýr era að setja fleyg
milli íslands og annarra Vestur-
landa varðandi varnarsamstarf.
Utanríkisráðherra ræddi og að-
stoð og fyrirgreiðslu við útflutn-
ingsatvinnuvegi þjóðarinnar, bæði
með tilkomu Útflutningsráðs Is-
lands og viðskiptafulltrúa við
heldur ráðandi miðstýringarsjónar-
miðum í báðum stjómarflokkunum.
Fólkið skiptir
höfuðmáli
Sigríður Dúna Kristmunds-
dóttir (Kl.-Rvk.) sagði fólkið skipta
höfuðmáli, ekki boðskapur talna-
meistara, er lúti lögmálum reikni-
stokksins.
Það era oftast til fleiri leiðir en
ein að sama marki. Það mátti ná
sama árangri og nú hefur náðst í
hjöðnun verðbólgu, án þess að
kostnaðurinn væri alfarið sóttur til
launafólks. Kvennalistinn hafí lagt
fram tillögur um slíka leið.
Sigriður minnti á frumvarp
Kvennalistans, þessefnis, að óheim-
ilt yrði að greiða lægri laun hér á
landi en 30.000 á mánuði, fyrir
fulla dagvinnu. Skoraði hún á for-
sætisráðherra að beita afli sínu til
þess, að það megi ná fram að
ganga.
Hún sagði að það hafí vantað
hinn mannlega þátt í stefnuræðu
forsætisráðherra. Þar hafi ekki ver-
ið eitt orð um málefni bama né
kvenna.
Störf kvenna era allsstaðar van-
metin, sagði hún, bæði á vinnu-
markaði og innan veggja heimilis-
ins. Þessvegna er áframhaldani
þörf fyrir Kvennalistann. Konur
verða að snúa vöm í sókn í þjóð-
félaginu.