Morgunblaðið - 11.05.1974, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. MAl 1974

Séð yfir hluta fundarmanna, fræðustóler Þorvaldur Guðmundsson formaður bankaráðs.
Batnandi staða Verzlunarbankans:
Innlán 1684 millj. kr.
- útlán 1428 millj. kr.
HEILDARINNLAN Verzlunar-
banka tslands nðmu um sfðustu
áramót 1684,8 millj. kr. og höfðu
aukizt um 392,5 millj. kr. á árinu.
(Jtlán bankans f lok sfðasta árs
voru 1428 millj. kr. og höfðu auk-
izt á árinu um 284 millj. kr. (Jr
stofnlánadeild voru á árinu veitt
ný lán að upphæð 50,5 millj. kr.
og námu útistandandi lán stofn-
lánadeildar bankans f árslok
171,8 millj. kr. — Staða Verzi-
unarbankans gagnvart Seðla-
bankanum batnaði verulega á
árinu. Heildarinnstæður við
Seðlabankann námu f árslok
352,5 millj. kr. og höfðu aukizt á
árinu um 93 millj. kr. Jafnframt
lækkuðu útistandandi lán hjá
Seðlabankanum um 27,4 millj.
kr., og námu þau f árslok 80,8
millj. kr. Þannig batnaði staðan f
heiid gagnvart Seðlabankanum
um 120,4 millj. kr. á árinu.
Á árinu var ákveðin hækkun á
hlutafé bankans úr 30 millj. kr. f
100 millj. kr. Hlutafjárauki að
upphæð 70 millj. var boðinn út og
neyttu hluthafar forkaupsréttar
fyrir 63,9 millj. kr. Tekjuafgang-
ur fyrir afskriftir nam 23,2 milij.
kr., en var 9,7 millj. kr. árið á
undan. Eigið fé bankans óx á
árinu um 19,5 millj. kr. og nam f
árslok ásamt nýjum hlutafjárlof-
orðum 158,7 miilj. kr.
Þetta kom meðal annars fram á
aðalfundi Verzlunarbanka ts-
lands, en fundurinn var haidinn f
Kristalsal Hótel Loftleiða laugar-
daginn 6. apríl sl. Fundarstjóri
var Geir Hallgrfmsson alþingis-
maður og fundarritarar þeir
Gunnlaugur J. Briem verzlunar-
maður og Jón I. Bjarnason rit-
stjóri.
Þorvaldur Guðmundsson for-
maður bankaráðs gerði grein
fyrir starfsemi bankans á sl. ári
jafnframt því sem hann ræddi um
þróun efnahagsmála. I ræðu hans
kom fram, að gróska hefði verið í
starfsemi bankans á árinu og var
um mikla aukningu að ræða í
rekstri allra deilda bankans.
Þá gerði Höskuldur Ólafsson
bankastjóri grein fyrir afkomu
bankans og lagði fram endurskoð-
aða reikninga. Höskuldur ræddi
m.a. um frjálsa verzlun og sagði:
„Stærsti hluti útlána bankans,
eða 56%, var bundinn í lánum til
verzlunar. Eru það í lok síðasta
árs 800 millj. kr. Þetta fé er allt
bundið í lánum til fyrirtækja og
einstaklinga f einkarekstri, þ.e.
þeirri atvinnustarfsemi, sem í
daglegu tali er nefnd frjáls verzl-
un. Heildarútlán innlánsstofnana
landsins, bæði banka og spari-
sjóða, til þessa reksturs voru um
síðustu áramót 3433 millj. kr., og
er hlutur Verzlunarbankans
þannig 23,3% af þeirri upphæð.
Þegar haft er í huga, hve lítill
hluti heildarinnlána í innláns-
stofnunum er í bankanum, eða
5,4%, sést bezt, hve þýðingar-
mikið starf bankans er í þágu
frjálsrar verzlunar. I þessu sam-
bandi er rétt að undirstrika þá
staðreynd, að það innlánsfé, sem
lagt er inn hjá verzlunarbankan-
um, kemur einkaverzluninni hlut-
fallslega að meiri notum hjá
okkar banka en nokkurri annarri
innlánsstofnun. Það sanna þær
tölur, sem hér voru nefndar. Enn-
fremur má benda á, að vegna til-
vistar Verzlunarbankans og öfl-
VIKUNA 14.—20. apríl voru gerð-
ir samningar við Pólverja um
kaup á 18 þúsund lestum af
loðnumjöli, og kaupa Póiverjar
mjöltonnið á 6.50 dollara. Að
þessum samningum fengnunt eru
þó enn eftir f landinu a.m.k. 30
þúsund Iestir óseldar, en á sama
tfma heldur fiskmjölsverðið
áfram að falla.
Svo sem menn rekur minni til
kom hingað til lands um miðjan
janúarmánuð sl. sendinefnd frá
Póllandi til viðræðna um kaup á
loðnumjöli og var þá jafnvel talað
um, að þeir keyptu um 2/3 mjöl-
framleiðslunnar i ár. Pólverjar
buðu þá aðeins 7.50 dollara fyrir
tonnið og á því strönduðu samn-
ingarnir, þvi að við verðákvörðun
á hráefnisverði til fiskimjölsverk-
smiðjanna var jafnan lagt til
grundvallar mun hærra söluverð
mjöls eða sem svarar 9.50 doll-
urum. Þar af leiðandi runnu þess-
ar samningaumleitanir út í sand-
inn, því að Pólverjar reyndust
ugs starfs hans í þágu frjálsrar
verzlunar, verða aðrir bankar að
veita verzluninni eins góða þjón-
ustu og þeir telja sér fært til þess
að halda sinum hlut í samkeppn-
inni. Á þann hátt kemur fram
annað meginhlutskipti okkar.
Óþarft er að eyða að þvi mörgum
orðum hér, að ein af ástæðum
þeim, sem lágu til stofnunar
bankans, var að berjast á móti
áratuga skilningsskorti, sem var á
starfi verzlunarinnar hjá pen-
ingastofnunum. Oft verðum við í
Verzlunarbankanum enn i dag
varir við þessar skoðanir og get-
um leiðrétt þröngsýni og mis-
skilning, sem menn hafa varðandi
viðskiptalífið. Ég held, að ég geti
fullyrt, að öflugur Verzlunar-
banki sé eitthvert bezta ráðið til
þess að treysta stöðu frjálsrar
ófáanlegir til að gera hærra verð-
tilboð. ,,Og þvi miður gerist það
nú eins og oft vill verða hjá okkur
á fallandi markaði; menn halda of
lengi að sér höndum. Við erum
ekki nógu stórir til að ráða
markaðinum og því eigum við
ekki annars kost en fylgjast með
straumnum," sagða einn mjöl-
sendandinn í samtali við Morgun-
blaðið á dögunum.
Hann sagði, að núverandi
ástand hlyti að vera geigvænlegt
fyrir fjölda fiskimjölsverksmiðja
hér i landinu, sem litið voru bún-
ar að selja fyrirfram, þegar verð-
fallsins tók að gæta. Verksmiðj-
urnar standa mjög mismunandi
vel að vígi til að mæta verðfallinu.
Fyrrgreindur mjölseljandi kvaðst
t.d. hafa selt um helming fram-
leiðslu einnar verksmiðjunnar
fyrirfram á um 10 dollara hvert
tonn og kvaðst álíta, að sú verk-
smiðja kæmist nokkurn veginn
klakklaust frá loðnuvertíðinni nú.
Hins vegar kvaðst hann vita um
Höskuldur Ölafsson bankastjóri
gerir grein fyrir afkomu bankans.
verzlunar í þjóðfélaginu. Af þeim
sökum skulum við hyggja vel að
stöðu bankans á hverjum tima,
þvi að hún ræður meir en menn
gera sér ljóst ýmsu um þróun
mála hjá verzlunarstéttinni."
A aðalfundinum var samþykkt
að greiða hluthöfum 9% arð af
hlutafé.
Við stjórnarkjör var Þorvaldur
Guðmundsson forstjóri endur-
kjörinn formaður bankaráðs til
2ja ára og með honum til sama
tíma Pétur O. Nikulásson stór-
kaupmaður og Vilhjálmur H. Vil-
hjálmsson stórkaupmaður. Fyrir
voru í bankaráðinu þeir Guð-
mundur H. Garðarsson viðskipta-
fræðingur og Leifur Isleifsson
kaupmaður.
aðra verksmiðju, sem var með um
1800 tonna framleiðslu og aðeins
200—300 tonn seld. „Sá framleið-
andi sagði við mig berum orðum í
sambandi við Póllandssöluna: —
Ég get alveg eins farið á hausinn
með mjölið liggjandi í skemmu
hjá mér og selja það Pólverjum og
fara þannig á hausinn. Og ég veit
um ýmsa, sem svipað er ástatt um,
svo að erfiðleikarnir eru gífur-
legir hjá þessum verksmiðjum."
Astæðurnar fyrir núverandi
verðfalli á fiskimjöli eru marg-
þættar. Fyrst og fremst gætir nú
mikils verðþrýstings frá mjöli úr
soyabaunum, sem getur að
nokkru leyti komið í stað fiski-
mjöls, en nú um alllangt skeið
hefur verið verðfall á þessu mjöli
og áhrifa frá því gætir óhjá-
kvæmilega í fiskimjölsverðinu á
heimsmarkaði. Að auki kemur nú
til veruleg framleiðsluaukning
Perúmanna á fiskimjöli, ansjósu-
veiðar þarlendra munu nú nema
um 1 milljón tonna, en þessara
veiða gætti sáralítið á mjölmark-
Minni sókn
í humarinn -
Þess meiri
í spærling
Ljóst er, að sókn í fslenzka
humarstofninn verður miklu
minni f sumar en undanfarin ár.
Er það meðal annars vegna þess,
að sjávarútvegsráðuneytið hefur
sett strangar reglur um humar-
veiðarnar, bæði hvað hámarks-
afla snertir svo og skipastærð.
Hins vegar er gert ráð fyrir, að
mörg þau skip, sem stundað hafa
humarveiðar sfðastiiðin ár, snúi
sér að spærlingsveiðum, en þó
rfkir enn óvissa á þvf sviði, þar
sem ekki er vitað, hve hátt verð
verður greitt fyrir hvert kfló af
spærlingi til bræðslu, en það mun
ráða úrslitum.
Sjávarútvegsráðuneytið hefur
nú sett sérstakar reglur um kom-
andi humarvertíð. Segir þar, að
humarveiðar skuli ekki hefjast
fyrr en 25. maf n.k. Að ekki verði
leyft að veiða meira en 2000 lestir
af humri á vertíðinni og humar-
veiðileyfi verði ekki veitt bátum,
sem eru stærri en 100 brúttólest-
ir.
Auk þess gilda venjulegar
reglur um lágmarksstærð humar-
hala, gerð humarvörpu, skýrslu-
gjöf um veiðarnar o.s.frv. Hefur
ráðuneytið í hyggju að herða
mjög eftirlit með því, að allar
reglur humarveiðileyfa verði
haldnar svo og eftirlit með þvi, að
ekki verði um óeðlilega mikinn
afla annan en humarafla að ræða
hjá humarbátum. Ráðuneytið
mælir sérstaklega með þvi, að
fiskur sá, sem kemur með í
humarafla, verði ísaður í kassa og
ennfremur er mælt með þvi, að
humarþvottavélar verði notaðar
um borð i veiðiskipum. Askilur
ráðuneytið sér rétt til þess að
setja nánari reglur um þessi
atriði ef þörf krefur.
A humarvertíðinni í fyrra
stunduðu um 140 skip veiðarnar í
mismunandi langan tíma. Þá gátu
allar stærðir skipa fengið leyfi til
veiðanna, en eins og fyrr segir, fá
nú ekki stærri skip en 100 brúttó-
rúmlestir að stunda veiðarnar. Er
því ljóst, að fjöldi veiðiskipa verð-
ur aldrei yfir 100 að þessu sinni.
aðinum í fyrra. Eins hefur rætzt
úr loðnuveiði Norðmanna, svo að
þeir munu nú vera búnir að fylla
kvóta sinn, sem er um 7,6 millj-
ónir hektólítra.
Þrátt fyrir þetta getur framboð
á fiskimjöli ekki talizt óeðlilega
mikið heldur kemur hitt miklu
frekar til, hversu eftirspurnin
hefur minnkað. Mjölseljendur
hér segja engan vafa leika á því,
að hið gífurlega háa verð, sem var
á fiskimjöli, hafi dregið úr neyzl-
unni á því. Fóðurmjölsverk-
smiðjur hafa snúið sér að notkun
soyamjöls í ríkara mæli og þannig
hefur markaðurinn dregizt sam-
an, þvi að blöndunarstöðvar nota
ekki fiskimjölið nema í algeru
lágmarki. Reynslan sýnir einnig,
að fiskimjölsverðið getur farið
æði langt niður áður en fóður-
mjölsverksmiðjurnar taka við sér
og taka aftur að auka hlutdeild
fiskimjölsins í blöndunni. Þess
vegna óttast framleiðendur fiski-
mjöls, að enn geti orðið verulegt
verðfall á fiskimjöli.
Pólverjar kaupa 1/3 loðnumjölsins:
Greiða dollar minna á tonn
en þeir buðu í janúar sl.