Morgunblaðið - 11.05.1974, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. MAl 1974
Frá hinum fjölmenna fundi sjálfstæðisfélaganna f fyrrakvöld.
ISLENZK VERK A
TÓNLISTARHÁTIÐ
— Sundrungin
FYamhald af bls. 1
sá fáheyrði atburður hefur gerzt,
að minníhluti Alþingis hefur sent
meirihlutann heim og rofið þing
frá og með deginum í dag, svipt
alþingismenn því umboði, sem
þeir fengu í almennum þingkosn-
ingum fyrir þremur árum, og gert
landið þinglaust í næstu tvo mán-
uðí. Með því að tefla á yztu nöf í
túlkun laga og stjórnarskrár hef-
ur forsætisráðherra með tilstyrk
Framsóknarflokksins og
kommúnista framið stjórnmála-
legt ofbeldisverk, sem vart á sinn
líka i stjórnmálasögu landsins.
Hann styðst ef til vill við Iög, en
þetta eru lög, sem fáir kunna og
enn færri skilja, eins og nú er
málum háttað. Það þarf virðingar-
leysi fyrir lýðræðiskennd og rétt-
arvitund almennings til að beita
þeim aðferðum, sem framsóknar-
menn og kommúnistar hafa nú
beitt Alþingi íslendinga. Islenzki
fáninn, sem jafnan blaktir við
hún á Alþingishúsinu, þegar þing
er að störfum, hefur nú verið
dreginn niður fyrst um sinn, en
framsóknarmenn og kommúnist-
ar tekið sér vald til að stjórna
landinu með tilskipunum og
bráðabirgðalögum," sagði Birgir
Isleifur.
Bolabrögð
„Það er enginn vafi á því, að
þessi ákvörðun Framsóknar-
flokksins og kommúnista er fyrst
og fremst gerð til að gera okkur
erfitt fyrir í kosningabaráttunni
til borgarstjórnar. Þetta er til-
raun með bolabrögðum til að fella
meirihluta Sjálfstæðisflokksins i
Reykjavík og fá stjórnartauminn
glundroðaöflunum í hendur. En
slíkum brögðum hefur áður verið
beitt, þegar liðið hefur að borgar-
stjórnarkosningum i Reykjavik,
og reynslan hefur sýnt, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur þá ávallt
reynzt sterkastur. Þegar beita
hefur átt brögðum hefur flokkur-
inn sameinazt og reynzt sterkur,
þegar á slíkt hefur reynt."
I þessu sambandi minnti
borgarstjóri á það, að 1958, þegar
vinstri stjórn sat að völdum, var
kosið til borgarstjórnar og þá
voru gerðar á Alþingi fyrir til-
stilli vinstri stjórnar sérstakar
breytingar á kosningalögum, sem
höfðu það eitt að markmiði að
lama starfsemi fulltrúaráðs sjálf-
stæðisfélaganna i Reykjavík, að
lama allt undirbúningsstarf sjálf-
stæðismanna fyrir þær kosningar.
Sjálfstæðismenn hefðu þá brugð-
izt hart og skjótt við og unnið einn
sinn stærsta sigur í borgarstjórn.
Ennfremur minnti Birgir Isleifur
á, að 1970 eða fyrir fjórum árum
var gerð tilrauntil aðkoma Sjálf
stæðisflokknum á kné i borgar-
stjórn með sérstökum hætti.
Nokkrum dögum eftir að samn-
ingar verkalýðsfélaganna runnu
út, hefði verið skellt á allsherjar-
verkfalli fyrirvaralítið. Það voru
önnur vinnubrögð en viðhöfð
væru, er vinstri stjórn sæti að
völdum, þvi að í vetur hefðu mán-
uðir liðið án þess verkfall væri
hafið, þrátt fyrir að samningar
væru löngu runnir út. Árið 1970
hefði þyi annað verið upp á ten-
ingnum. Þá hefði verkalýðshreyf-
ingunni verið att út í pólitiskt
verkfall til að knésetja sjálf-
stæðismenn i Reykjavik.
Sterk málefnastaða
Síðan sagði borgarstjóri: „Ég
sagði áðan, að ég óttaðist að hin
sterka málefnastaða okkar í
borgarstjórn hyrfi í skuggann fyr-
ir landsmálum. Ég sagði það
vegna þess, að ég trúi því, að ef
borgarbúar kynna sér af alúð
borgarmálin komist þeir að raun
um, að samhent og styrk
stjórn sjálfstæðismanna
hefur haldið vel á málum
og framfarir f borginni slfkar, I
að i raun sætir það undrun.
Hvað hið liðna snertir getum við
bent á mörg mál, ég skal ekki
hafa langa upptalningu hér, en
minni þó á, að Reykjavík hefur á
tiltölulega stuttum tíma skipt um
svip með hinum miklu gatnagerð-
arframkvæmdum, sem unnið hef-
ur verið að í Reykjavík og gert
það að verkum, að nú getum við
gengið að fullu frá öllum götum í
borginni jafnóðum og ný hverfi
byggjast. Ég minni á, að við höf-
um, sjálfstæðismenn, haft for-
göngu um að leggja hitaveitu í
hvert hús í borginni og með því
haft forgöngu um virkjun þessara
miklu verðmætu auðlinda, sem
búa í iðrum jarðar, og við sjáum
það nú, þegar ýmis héruð úti á
landi búa við orkuskort, hversu
mikil framsýni það var að virkja^
þessa orku.“
Borgarstjóri minnti ennfremur
á, að sjálfstæðismenn hefðu lagt
grundvöll að framtiðarskipulagi
borgarinnar með samþykkt aðal-
skipulags Reykjavíkur á sínum
tíma. Þeir hefðu einnig gjörbreytt
stefnunni í félagsmálum, tekið
þar upp mannúðarstefnu, sem
fyrst og fremst miðaði að því að
hjálpa fólki til að hjálpa sér sjálft.
Byggðar hefðu verið dagvistunar-
stofnanir í svo rikum mæli á síð-
ustu fjórum árum, að árið 1970
áttu 14% barna kost á dagvistun,
en nú eiga 25% barna á forskóla-
stigi kost á dvöl á dagvistunar-
heimili. Unnið hefði verið að upp-
byggingu heilbrigðisþjónustunn-
ar í Reykjavík, sérstaklega með
byggingu Borgarspítalans á sín-
um tíma og nú með endurhæfing-
ardeild Borgarspítalans við
Grensásveg, sem væri örugglega
hin bezta sinnar tegundar hér á
landi. Þá hefðu verið teknar upp
nýjungar i skólamálum borgar-
innar, ekki aðeins í hinu innra
starfi þeirra, heldur hefðu skóla-
byggingar verið meiri en áður
voru dæmi um.
Borgarstjóri kvaðst hér aðeins
hafa stiklað á stóru, en bætti við,
að ekki væri aðeins horft til for-
tiðarinnar heldur einnig fram á
veginn og sjálfstæðismenn I borg-
arstjórn hefðu sett fram raunhæf-
ar tillögur í mörgum málum, sem
borgina snerta. Minnti hann þar á
áætlunina um umhverfi- og úti-
vist, sem borgarstjórn hefur sam-
þykkt, og hann kvaðst vonast til
að ætti eftir að gjörbreyta útliti
borgarinnar á tiltölulega stuttum
tima. Sett hefði verið fram stefna
i málefnum aldraðra til að bæta
úr þeim mikla skorti á vistrými
aldraðs fólks, sem þarfnaðist
hjúkrunar. Þá væri stefnt að end-
urskoðun skipulags eldri borgar-
hverfa, svo að þau nýttust sem
bezt, þó að gert væri ráð fyrir að
láta elztu hverfin halda sem mest
sínum gamla andblæ. Jafnframt
væri stefnt að uppbyggingu nýrra
borgarhverfa utan skipulags og
kvaðst borgarstjóri gera ráð fyrir,
að taka þyrfti þessi byggingar-
svæði í notkun innan 4—5 ára.
Eins væri stefnt að áframhald-
andi, byggingu dagvistunarheim-
ila á borgarsvæðinu.
Sundrung
í vinstra lidi
Borgarstjóri sagði ennfremur,
að sjálfstæðismenn teldu sig ekki
aðeins hafa góða málefnastöðu
heldur gætu þeir og bent á sam-
hentan og styrkan meirihluta i
borgarstjórn. Borgarfulltrúar
sjálfstæðisflokksins væru sjálf-
stæðir einstaklingar, sem hefðu
skiptar skoðanir á ýmsum málum,
en i öllum helztu málum, er borg-
ina vörðuðu, kæmu þeir fram sem
einn maður. Hins vegar stæðu
borgarbúum til boða vinstri lið,
fulltrúar þeirra flokka, sem nú
hefðu sprungið i ríkisstjórn og
þar sem hver höndin hefði verið
upp á móti annarri allt stjórn
arsamstarfið. Taldi borgarstjóri
sundrungina i vinstri stjórninni
næga áminningu til borgarbúa til
að kjósa ekki yfir sig slíkt lið í
borgarstjórn. Greindi hann jafn-
framt frá ýmsum tilburðum
vinstri minnihlutans í borgar-
stjórn til að koma sér m.a. saman
um borgarstjóraefni og málefni,
en þessar tilraunir hefðu allar
runnið út í sandinn vegna inn-
byrðis miskliðar. Birgir Isleifur
sagði, að borgarbúdr ættu eflaust
eftir að heyra það frá fulltrúum
vinstri flokkanna, að þeim hefði
tekizt að ná samkomulagi um
ákveðnar sameiginlegar tillögur I
borgarmálefnum, en minnti á í
þvi sambandi, að það hefði ekki
tekið vinstri stjórnina nema 10
daga að setja saman fallega orðað-
an málefnasamning og allir vissu,
hvernig framkvæmdin hefði orð-
ið.
Borgarstjóri lauk máli sínu með
þvi að vitna til gamallar þjóðsögu,
þar sem segir frá kerlingu einni,
sem var að klifra niður stiga, en
hrasaði og féll niður stigann. I
fallinu heyrðu menn þó kerlu
tuldra: „Ég ætlaði niður hvort
sem er,“ og er það síðan haft að
orðtæki.
„Vinstri stjórnin er fallin,"
sagði borgarstjóri, „og nú er að
fylgja því falli eftir. Á kosninga-
nóttina væri mér sama, þótt ég
heyrði fleiri tuldra i fallinu: Ég
ætlaði niður hvort sem er.“
— Urræði Olafs
Framhald af bls. 32
væntanlegar aðgerðir og efni
frumvarpsins, sem ráðherrann
segir, að ekki verði lögfest með
bráðabirgðalögum:
□ Almenn verðstöðvun til 1.
des. n.k.
Q Fýrirsjáanleg hækkun kaup-
gjaldsvísitölu 1. júní n.k. komi
ekki öl útborgunar með þeirri
undantekningu, að einhver
verðlagsuppbót verði greidd á
grunnlaun, sem eru lægri en
36 þúsund krónurog verði hún
ákveðiri sem föst krónutala, en
ekki hlutfall af launum.
Q Almennt fiskverð skal vera ó-
breytt.
Q Kjarabætur, sem samið var um
í sfðustu kjarasamningum og
eru umfram 20%, verði af-
numdar til 1. des. og á sérstök
dómnefnd að fjalla um það.
Q Leggja skal sérstakan skýldu-
sparnað á alla þá, sem á árinu
1973 höfðu yfir 400 þúsund í
skattgjaldstekjur og ekki voru
orðnir 66 ára hinn 1. janúar sl.
Skal þessi skyldusparnaður
nema 4% af því, sem umfram
er, og leggjast inn á sérstakan
reikning hjá rfkissjóði. Endur-
greiða má fé þetta með vöxtum
á árunum 1976—1978, en
heimilt er að það standi á inn-
stæðureikningi til ársins 1989.
Þetta eru nokkur af þeim
ákvæðum, sem eru í því efnahags-
málafrv. Ólafs Jóhannessonar, er
leiddi til þess að stjórnarsam-
starfið rofnaði.
FIMM fslenzk tónverk verða flutt
á norrænni tónlistarhátfð, sem
haldin verður f Kaupmannahöfn
dagana 3.—8. október f haust. Þá
mun Atli Heimir Sveinsson sitja f
dómnefnd sem fulltrúi íslands.
Hátfðin kallast „Norrænir músik-
dagar“, og verða þar flutt verk
eftir tónskáld frá öllum Norður-
löndunum, auk verka eftir pólsk
tónskáld, sem verða með sem
gestir.
Islenzku verkin, sem flutt
Gíslarnir drepnir
Genova, 10. maí NTB.
FJÖRIR menn voru drepnir og
tuttugu særðust, þegar ítalska
lögreglan gerði áhlaup á
Alessndria-fangelsið fyrir norðan
Genova í kvöld til þess að koma í
veg fyrir flóttatilraun þriggja
fanga, er höfðu haldið fjórum
starfsmönnum fangelsinsins sem
gíslum frá því í gærkveldi. Höfðu
þeir þegar drepið einn gíslanna,
fangelsislækninn, til áretúngar
kröfu sinni um að fá að fara
frjálsir ferða sinna úr fangelsinu.
Hinir gíslarnir þrír — tveir
fangaverðir og félagsráðgjafi —
voru drepnir i átökunum, þegar
lögreglan réðist til inngöngu f
fangelsið. Einnig féll forsprakki
uppreisnarmannanna, Cesaro
Concu, fangi, er hafði verið
dæmdur fyrir að kyrkja konu sína.
— ASI mótmælir
Framhald af bls. 32
kvæmda, þ.e. áður en vinnslu-
stöðvar landbúnaðarins höfðu
greittkrónu í hækkuðu kaupi.
Nú er svo komið, að átt hefur
sér stað stórfelld hækkun fram-
færslukostnaðar og mun fram-
fræsluvísitalan 1. maí verða
a.m.k. 19% hærri en 1. febrúar.
Ljóst er, að með slíkri þróun er
kaupmætti láglauna stefnt í
beinan voða, auk þess sem hún
leiðir fyrr eða síðar til samdráttar
og atvinnuleysis.
Verkalýðshreyfingin mótmælir
harðlega öllum aðdróttunum um,
að rammasamningar ASÍ við
vinnuveitendur eigi sök á þessari
alvarlegu þróun. Stefna sam-
takanna, sem mörkuð var fyrir
gerð kjarasamninganna, er
óbreytt, sú að tryggja ber fyrst og
fremst kaupbætur hinum lág-
launuðu til handa.
Engum er ljósara en verkalýðs-
hreyfingunni, í hvern vanda af-
komu láglaunafólks er stefnt með
framhaldi þeirrar þróunar, sem
að framan er rakin. Eigi að siður
hljóta samtökin að mótmæla því,
að gripið sé til þeirra óyndis-
úrræða að freista þess að leysa
þennan vanda með ihlutun lög-
gjafavaldsins í frjálsa kjara-
samninga stéttarfélaga. Sam-
bandsstjórnin mótmælir því
hugsanlegri íhlutun kjara-
samninga stéttarfélaga bæði
varðandi kaupgjaldsákvæði
samninganna og ákvæði þeirra
um tryggingu launa.
Jafnframt mótmælir fundurinn
áformum um bindingu á ráð-
stöfunarfé almennra lífeyrissjóða
umfram frjálsa samninga. Þá
mótmælir fundurinn sérstaklega
hugmyndum um bindingu ráð-
stöfunarfjár atvinnuleysis-
tryggingasjóðs, sem er þegar
mjög fjárhagslega aðþrengdur
vegna lögbindinga á ráðstöfunar-
tekjum.
Það er álit fundarins, að þann
vanda, sem við blasir nú í efna-
hagsmálum þjóðarinnar — og
stefnir afkomu og atvinnuöryggi
launafólks í hættu — beri að
leysa í fullu samráði við verka-
lýðssamtökin og að samnings-
bundnum kjörum verði ekki
breytt nema á grundvelli
samningsréttar launþega og at-
vinnurekenda.
verða, eru Sonorities III eftir
Magnús Blöndal Jóhannsson,
hljómsveitarverk eftir Leif Þórar-
insson, Cantata II eftir Jónas
Tómasson, Elegy eftir Hafliða
Hallgrímsson og Tengslæftir Atla
Heimi Sveinsson.
Verk Magnúsar Blöndals Jó-
hannssonar er elektróniskt, verk
þeirra Leifs og Atla Heimis eru
hljómveitarverk og verk þeirra
Jónasar og Hafliða eru kammer-
verk.
Myndlist
skólanema
Menntamálaráðuneytið hyggst
efna tíl sýninga innanlands og
utan á myndlist íslenzkra nem-
enda á forskóla- og skyldunáms-
stigi. Hefur ráóuneytið ritað
skólastjórnum, teiknikennurum
og nemendum forskóla- og
skyldunámsskóla þetta efni og
farið fram á, að teiknikennar-
ar hvers skóla velji allt að 20
myndir hver frá sínum skóla,
hvort heldur teikningar, litaðar
eða svarthvítar, málaðar myndir
eða grafik.
Ráðuneytið hefur skipað dóm-
nefnd til þess að velja úr myndum
þeim, sem berast frá skólunum,
og eiga sæti f nefndinni Kjartan
Guðjónsson listmálari, formaður,
Hjörleifur Sigurðsson listmálari
og Katrín Pálsdóttir teiknikenn-
ari.
Stefnt er að því, að sýningar á
myndunum hefjist vorið 1975.
Gerð verður sýningarskrá meó
nöfnum mynda og höfunda.
—„Uppákoma”
Framhald af bls. 32
hafi minnti hann fólk á, hvað kos-
ið væri um, annars vegar áfram-
haldandi trausta stjórn Sjálf-
stæðisflokksins, og hins vegar
sundrungarstjórn f jögurra vinstri
flokka. Sagði Davíð, að atburðir
síðustu daga sönnuðu áþreifan-
lega þá sundrungu, sem rikjandi
væri í þeim herbúðum. „Til þess
eru vitin að varast þau,“ sagði
Davíð. Síðan minntist hann stutt-
lega á ýmis borgarmálefni, og í
lok fundarins svaraði hann nokkr-
um fyrirspurnum af ýmsu tagi,
svo sem um friðun húsa, menn-
ingarmál, gangstéttir við Birki-
mel og fleira.
I lok fundarins tók Guðni Jóns-
sor, til máls að nýju og hvatti alla
viðstadda til að stuðla að stórsigri
Sjálfstæðisflokksins i komandi
kosningum. Sagði Guðni, að kjör-
orðið væri: „Davíð Oddsson skal í
borgarstjórn”.
Félagar úr Heimdalli áttu hug-
myndina að fundi þessum, og hef-
ur að sögn þeirra lengi staðið til
að halda slfkan fund. Er i bígerð
að fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
tali á fleiri fundum fram að kosn-
ingum, „rabbfundum meðal fólks-
ins“ eins og aðstandendur vildu
nefna þetta nýstárlega fundar-
form.
— Kappræður
Framhald af bls. 2
bandi, að hljóðvarp og sjónvarp
eru kjörinn vettvangur til slíks,
og hafa reyndar allir flokkar sam-
einazt um óskir til sjónvarps um
aukinn tfma fram þvf, sem fyrir-
hugað var.
Cg tei þvf ekki unnt að verða
við erindi yðar um kappræðufund
þ. 18. maf n.k.
Ég viP'að lokum leiðrétta þann
misskiining, sem fram kemur f
bréfi yðar, að hverfisfundir þeir,
sem ég hef efnt til, séu boðaðir f
embættisnafni. Fundir þessir eru
boðaðir f mfnu nafni persónuiega
og á þeim ber ég og stuðnings-
menn mfnir einir ábyrgð.“