Morgunblaðið - 11.05.1974, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. MAl 1974

^■FllÍÍMNM^
20% HÆKKUN HJA
PÓSTI OG SÍMA
GJALDSKRAR fyrir póst- og
símaþjónustu hækkuðu 1. aprfl
sl. um 20% að meðaltali. En þar
sem söluskattur er nú greiddur af
sfmaþjónustu, veldur söluskatts-
hækkunin þvf, að raunveruleg
hækkun símagjalda er enn meiri.
Afnotagjald sfma hækkar úr kr.
1280 á ársf jórðungi f kr. 1500, eða
um 17,2%, en með söluskatts-
hækkuninni nemur raunveruleg
Steypa hækkar
VERÐHÆKKUN á steypu, án
sements, var heimiluð á fundi
verðlagsnefndar 27. marz. Nemur
hækkunin 25%. Áður hafði verið
tilkynnt um verðhækkun á
sementi frá Sementsverksmiðju
ríkisins, en endanlegt verð steyp-
unnar fer síðan eftir sements-
magninu í henni.
Klippingin dýrari
29% HÆKKUN á verðskrá
rakarastofa var heimiluð a fundi
verðlagsnefndar 27, marz. Kostar
herraklippingin nú 280 kr„ en var
á 217 kr.
Upp- og útskipun-
artaxtar hækka
26% HÆKKUN á upp-
og útskipunartöxtum
skipafélaganna var
heimiluð á fundi verð-
lagsnefndar 27. marz kl.
hækkun afnotagjaldsins 21,3%.
Gjald fyrir umframsfmtöl
hækkar þó mun meira, eða um
30,3%, þegar tillit er tekið til
söluskattshækkunarinnar. Hvert
teljaraskref umframsfmtala kost-
ar nú kr. 3.90, en áður kr. 3.10.
Gjald fyrir sfmskeyti innan-
lands hækkar úr kr. 4.40 fyrir
hvert orð f kr. 5.30, sem með
söluskattshækkun þýðir 24,7%
hækkun. Stofngjald fyrir sfma,
sem tengdur er við sjálfvirka
kerfið, hækkar úr 8.500 kr. f 10
þús. kr., eða um 21,8%, þegar
reiknað er með söluskatts-
hækkuninni.
Sem dæmi um breytingar á
gjaldskrá fyrirpóstþjónustu má
nefna, að burðargjald fyrir 20 gr
bréf innanlands og til Norður-
landa hækkar úr 13 kr. í 17 kr.
(30,8%) og til annarra landa úr
15. kr. f 20 kr. (33,3%). Aftur á
móti verður nú hætt að innheimta
fluggjald fyrir bréf til Evrópu,
þannig að burðargjald slíkra
1 -éfa verður í reynd óbreytt.
ttkröfugjald hækkar úr 25 kr. í
«k r. (20%), póstávfsanagjald úr
30 kr. í 37 kr. (23,3%),ábyrgðar-
gjald úr 25 kr. í 30 kr. (20%)
og gíróþjónustugjald úr 17. kr. i
20 kr. (17,6%).
Þá er þess getið í frétt frá póst-
og símamálastjórninni um þessar
hækkanir, að tekin hefur verið
upp smápakkaþjónusta innan-
lands, en hún hefur hingað til
verið bundin við útlönd. Burðar-
gjald fyrir 100 gr smápakka er 20
kr„ en fyrir 1 kg smápakka 105
kr. Burðargjöld fyrir innrituð
blöð og tfmarit breytast ekki.
S.A.M. tapaði mál-
inu fyrir Hæstarétti
HÆSTIRETTUR hefur kveðið
upp dóm f máli þvf, sem Sigurður
A. Magnússon rithöfundur
höfðaði gegn f jármálaráðherra og
saksóknara rfkisins fyrir hönd
ríkissjóðs til greiðslu 150 þús. kr.
skaða- og miskabóta auk vaxta og
málskostnaðar vegna þess atburð-
ar, er lögreglan f Reykjavfk hand-
tók hann og setti f fangageymslu f
eina klukkustund að loknum
fundi um Vfetnam f Tjarnarbúð
þann 21. des. 1968. Hæstiréttur
staðfesti dóm undirréttar, að fjár-
málaráðherra og saksóknari fyrir
hönd rfkissjóðs skyldu sýknir
vera af kröfum Sigurðar. Hins
vegar skiluðu tveir dómarar
Hæstaréttar, Armann Snævarr og
Einar Arnalds, sératkvæði, þar
sem þeir töldu Sigurð eiga rétt til
bóta, sem hæfilegar þættu 20 þús.
kr.
Mál þetta kom nú öðru sinni
fyrir Hæstarétt, en í fyrra skiptið
hafði því verið vísað frá vegna
formgalla og dómur undirréttar
ómerktur. Sigurður höfðaði málið
fyrst í júnf 1968 og krafðist þá 50
þús. kr. bóta, en hækkaði síðar
kröfurnar í 75 þús. kr. Dómur féll
i málinu síðla árs 1971 og var
fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs
þá sýknaður af kröfum Sigurðar.
Sigurður áfrýjaði málinu síðan til
Hæstaréttar, en Hæstiréttur
vísaði þvf frá vegna þess form-
galla, að það var ekki höfðað gegn
fjármálaráðherra og saksóknara
ríkisins f.h. ríkissjóðs, eins og lög
kveða á um að gera skuli í slíkum
málum. Sigurður höfðaði málið þá
að nýju fyrir undirrétti, að
þessum formgalla lagfærðum, og
hækkaði bótakröfurnar jafnframt
upp í 150 þús. kr. Undirréttur
sýknaði stefndu af kröfum Sigurð-
ar. Sigurður áfrýjaði þá til Hæsta-
réttar og krafðist að auki máls-
Bílatryggingarnar:
54% hækkun og sjálfs-
ábyrgð í 12,000 kr.
kostnaðar fyrir Hæstarétti, þótt
málið væri gjafsóknarmál. Hæsti-
réttur kvað upp þann dóm, að
héraðsdómur skyldi vera óraskað-
ur, málskostnaður skyldi falla
niður fyrir Hæstarétti og
áfrýjunarkostnaður málsins
greiðast úr ríkissjóði.
Hafa því þrír dómarar af fimm
fylgt þessari niðurstöðu, en tveir
skiluðu sératkvæði, eins og fyrr
var sagt. Töldu þeir mjög skorta
skýrslur um það, í hvaða skyni
Sigurður var sviptur frelsi jafn
lengi og raun varð á. Væri
ósannað, að þörf hafi verið á
frelsissviptingu svo lengi. Því
þætti Sigurður eiga rétt til bóta,
en við ákvörðun þeirra bæri að
taka tillit til framferðis hans, sem
ekki hafi verið vítalaust. Þættu
bæturnar hæfilega ákveðnar 20
þús. kr.
DÓMSMALARAÐUNEYTIÐ
hefur að tillögu Tryggingaeftir-
litsins heimilað 54% hækkun á
iðgjöldum lögboðinna ábyrgðar-
trygginga bifreiða frá 1. marz s.l.
Jafnframt mun sjállfsábyrgð
hækka úr 7.500 krónum f 12.000
krónur, samhliða hækkun trygg-
ingarupphæðar hvers ökutækis
úr 3 milljónum f 6 milljónir
króna. Tryggingafélögin höfðu
farið fram á 86% hækkun
iðgjalda. Við útreikninga Trygg-
ingaeftirlitsins kom fram, að
iðgjald bifreiðatrygginga hefur
verið of lágt á undanförnum ár-
um, þannig að endarnir hafa ekki
náð saman hjá tryggingafélög-
unum f þessarri tegund trygg-
ingar.
Mbl. fékk upplýsingar hjá Þor-
geiri Lúðvíkssyni, fulltrúa i bif-
reiðadeild Almennra trygginga,
um hækkanir I einstökum flokk-
um hjá fyrirtækinu. Miðað er við
grunngjaid án bónusa, en bónus
er hæstur 50% en fer neðst í
mínus 60%. Grunngjald á trygg-
ingu Volkswagen hækkar úr 9.000
krónum í 15.100 krónur. Cortina
hækkar úr 11.700 í 18.000 krónur,
amerískir fólksbflar úr 13.600 í
20.900 krónur, jeppar úr 13.100 í
20.200 krónur og fólks- og vöru-
flutningabifreiðir úr 26.600 í
41.000 krónur. í fyrrgreindum út-
reikningum er miðað við Reykja-
víkursvæðið.
Þá hafði Mbl. samband við Er-
lend Lárusson hjá Tryggingaeftir-
litinu. Hann sagði, að trygginga-
félögin hefðu f sfðasta bréfi sínu
farið fram á 86% hækkun
iðgjalda, og þar tekið tillit til
hækkunarliða, sem enn eru
ókomnir fram. Tryggingaeftirlitið
hefði hins vegar í útreikningum
sínum aðeins tekið tillit til þeirra
hækkunarliða, sem komnir eru
fram, aðallega hækkun útseldrar
vinnu og efnis. Þá sagði Erlendur,
að lögboðin ábyrgðartrygging bif-
reiða væri eina grein trygginga-
LEIGUBILSTJORAR
FENGU HÆKKUN
A FUNDI verðlagsnefndar 27.
marz sl. var heimiluð hækkun á
töxtum leigubifreiða og að sögn
Kristjáns Gíslasonar verðlags-
stjóra í samtali við Mbl., er
meðalhækkunin taiin nema
25—6%.
Vegna fyrirhugaðrar
breytingar yfir í nýja tegund
gjaldmæla, þ.e. mæla sem sýna
rétt ökugjald hverju sinni, var
gerð grundvallarbreyting á
töxtunum, t.d. er byrjunargjald
nú hið sama að nóttu og degi.
Hækkunin er misjöfn, verður
meiri á styttri ferðum en löngum
og meiri á dagvinnu en nætur-
vinnu. Þá var einnig ákveðið, að
heimila 5% álag ofan á þessa nýju
taxta í verðjöfnunarskyni, með
því skilyrði, að ekki verði
heimiluð nein hækkun á töxtun-
um fyrr en rekstrarkostnaður
hefur aukizt um a.m.k. 10%.
Kristján sagði, að þetta álag væri
ekki hugsað sem kjarabót til bíl-
stjóranna, heldur sem verðjöfnun
yfir ákveðinn tíma, þannig að
ekki þyrftu að verða eins örar
breytingar á töxtunum og hingað
til. Er tæknilegum erfiðleikum
háð að gera mjög örar breytingar
á gjaldmælunum, kostar bæði
tíma og peninga, en með slíkri
verðjöfnun er vonazt til að hægt
verði að láta lengri tíma líða á
milli breytinga en áður.
Hækkun
á áfengi
og tóbaki
AFENGI og tóbaksvörur
hækkuðu f verði mánudaginn
25. marz. Afengið hækkaði um
4%, þ.e. um söluskattshækk-
unina, og nemur hækkunin því
nokkrum tugum króna á
flösku. Tóbaksvörur hækkuðu
hins vegar um 14—15%, þ.e.
söluskattshækkunina og nær
10% að auki. Sú h'ækkun er að
hluta vegna verðhækkana er-
Iendis, hluti af henni er bein
tekjuaukning ATVR og álagn-
ing kaupmanna á tóbaksvörur
var „lagfærð örlftið‘% að sögn
Ragnars Jónssonar, skrifstofu-
stjóra ATVR, f samtali við
Mbl. Algengasta verð á vindl-
ingapökkum er þvf lOO kr„ en
var áður 87 kr. og sem dæmi
um hækkun á vindlum má
nefna, að 10 London Docks-
vindlar f pakka kosta nú 145
kr„ en kostuðu áður 125 kr.
starfseminnar, sem væri endur-
skoðuð af opinberum endurskoð-
endum. Af tölum fyrri ára mætti
sjá, að iðgjöld hefðu þá verið of
lágt reiknuð.
Tryggingaeftirlitið er nú með
til athugunar beiðni trygginga-
félaganna um hækkun á öðrum
liðum bifreiðatrygginga, svo sem
húftryggingar (kaskótrygging).
Hækkun á bíó-
miðum, taxta
vinnuvéla, vöru-
bifreiða og
hárgreiðslustofa
VERÐLAGSNEFND ákvað á
fundi sfnum 10. aprfl að heimila
hækkun á aðgöngumiðum kvik-
myndahúsa, taxta vöruflutninga-
bifreiða og taxta vinnuvéla. Þá
heimilaði verðlagsnefnd hækkun
á taxta hárgreiðslustofa á fundi
17. aprfl.
Aðgöngumiðar kvikmyndahúsa
hækka úr 135 krónum í 160 krón-
ur, og nemur sú hækkun 18,5%.
Taxti vöruflutningabifreiða
hækkar um 30%, og taxti al-
mennra vinnuvéla, svo sem skurð-
grafa, hækkar einnig um 30%.
Taxti hárgreiðslustofa hækkar
um 20%.
Gosdrykkir
hækkuðu
VERÐLAGSNEFND samþykkti á
fundi sínum 27. marz hækkun á
verði öls og gosdrykkja, sem er að
jafnaði um 35%. Þannig hækkar
lítil flaska af Coca Cola í 15 kr„ en
var fyrir söluskattshækkunina á
11.50. Stór flaska hækkar í 19 kr.
úr 14.50. Flaska af appelsfni
hækkar í 17 kr. úr 12.50 og flaska
af maltöli í 23 kr. úr 16.50.