Morgunblaðið - 22.11.1970, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1970
Tel að ísl. nútímaskáld yrki jafn
vel og skáldin á fyrri hluta aldar
Samtal við Poul P. M. Pedersen,
sem að undanförnu hefur
unnið að þýðingu ljóða Snorra
Hjartarsonar og Einars Ólafs
Sveinssonar
— Þér þekkið orðið mætavel
Sslenzka ljóðlist þessarar aldar,
eftir að hafa fengizt við þýðing
ar á verkum allmargra islenzkra
skálda á dönsku. Hafið þér á
tilfinningunni, að nútíma ljóð-
list hér á íslandi sé eitthvað
síðri en skáldskapur var fyrr á
öldinni ?
•— Nei, siður en svo. Og ég
hygg, að það eigi jafnt við um
færeyska ljóðlist og íslenzka. 1
Færeyjum hefur t.d. kornung
stúlka ort ljóð, sem eru á borð
við ljóð J. H. Djurhuus. Á Is-
landi eru nútímaskáld, sem
hægt er að setja til jafns við
skáld eins og Davíð Stefánsson,
til dæmis. En ég veit líka, að
bæði á íslandi og í Færeyjum
eru margir, sem ekki verða mér
sammála í þessu. Mönnum er
svo gjarnt á að líta fyrst og
Einangrun
Góð plasteinangrun hefur hita-
íeið-nistaðal 0,028 til 0,030
Kcal/mh. °C, sem er verulega
minni hitaleiðni, en ftest önn-
ur einangrunarefni hafa, þar á
meðal gterull, auk þess sem
plesteinangrun tekur nálega eng-
an raka eða vatn í sig. Vatns-
drægni margra annarra einangr-
urvarefna gerir þau, ef svo ber
undir, að mjög létegri einangrun.
Vér hófum fyrstir allra, hér á
landi, framleiðslu á einangrun
úr plasti (Polystyrene) og fram-
leiðum góða vöru með hag-
stæðu verði.
REYPLAST HF.
Ármúla 44. — Sími 30978.
flNPR
flNPfl
ÚTSÖLUSTAÐIR:
FATAMIÐSTÖÐIN,
Bankastræti 9
HERRAMAÐURINN,
Aðalstræti 16
ANDRÉS,
Armúla 5
au«un
KARLMANNA
OC
UNGLINGA
ÚTSNIÐNAR
TÍZKUSNIÐ
fremst til hins liðna. En það
breytir ekki minni skoðun.
— Að hverju hafið þér unnið
upp á síðkastið ?
— Síðastliðinn vetur vann ég
að þýðingu á ljóðum Snorra
Hjartarsonar á dönsku; einnig
hef ég verið að þýða ljóð eftir
Einar Ólaf Sveinsson. Af ljóða-
bókum Snorra Hjartarsonar hef
ég þýtt „Lauf og stjörnur" næst
um eins og bókin liggur fyrir,
en þar að auki valið mörg ljóð
úr öðrum bókum hans. Sama er
að segja um ljóð Einars; ég hef
valið úr þeim og ég vil einnig
undirstrika, að ég hef miklar
mætur á ritverkum Einars Ólafs
í óbundnu máli.
— Hefur ekki verið erfitt að
þýða á dönsku þá SnorraHjart
arson og Einar Ólaf Sveinsson?
— Það er alltaf erfitt og
vandasamt að þýða ljóð, en að
þýða þessi skáld var ekki erfið-
ara en að fást við Stein Stein-
arr, Matthias og Hannes Péturs
son.
— Hvers vegna nefnduð þér
Færeyinga og Islendinga í sömu
andrá, þegar ég spurði hvort
ljóðlistin væri nokkuð siðri nú
en áður?
— Mér komu Færeyingar í
hug einungis vegna þess, að ég
kem beint frá Færeyjum, en þar
hef ég unnið að undanförnu við
að þýða og koma saman fær-
eysku Ijóðaúrvali. Reyndar hef
ég ekki með öllu gefið frá mér
hugmyndina um að koma á fram
færi sams konar ljóðaúrvali frá
Islandi. í þessari færeysku
„antólógíu" eru 15 skáld, og
bókin verður um 300 blaðsíður.
Hún kemur væntanlega út
næsta vor eða haust.
— Og þér dvölduð í Færeyj-
um síðastliðið sumar.
— Já, ég taldi nauðsynlegt að
vera I Færeyjum á meðan til
að komast í nána snertingu við
höfunda, og sum ljóðin eru
meira að segja úr handritum að
Ijóðabókum, sem ekki eru enn
komnar út. Til dæmis fékk ég
handrit af heilu ljóðasafni eftir
Guðrið Helmsdal; hún er mjög
efnilegt skáld, 29 ára, en það
sést ekki á henni. Hún er mjög
ungleg og gaf fyrstu ljóðabók
sína út 23 ára. Ég gat hitt
marga fleiri af færeysku skáld
unum, til dæmis Steinbjöm Jac
obsen, sem er skólameistari við
lýðháskóla og Liggjas i Bö sem
er mjög gott ungt skáld. Hann
er kennari í Klakksvik.
— Finnst yður Færeyingar og
íslendingar mjög likar þjóðir?
— Já, þessar þjóðir eru mjög
líkar. Og hjá báðum hefur þró-
azt mjög góð tflfiinning fyrir
ljóðlist.
— Hversu lengi unnuð þér að
þessum ljóðaþýðingum í Fær-
eyjum?
— í hálft ár En ásamt með
venjulegu brauðstriti og þeim
tíma, sem farið hefur í að þýða
íslenzka ljóðlist, hef ég á ári
hverju brugðið mér til Færeyja í
mánaðartíma. Og síðustu ellefu
árin, hef ég heimsótt Island næst
um á hverju ári og sum árin
tvisvar. Mér er minnisstæð dvöl
in í Færeyjum í sumar. Ég ferð
aðist um eyjamar og var tekið
með kostum og kynjum víða,
sérstaklega hlaut ég höfðingleg-
ar móttökur í Klakksvík.
— Færeyingar eru náttúru-
böm og kannski erum við það
að einhverju leyti líka. Og þess
vegna hefur ljóðlist staðið með
blóma hjá þessum þjóðum. En
tekur þetta færeyska ijóðasafn
einungis til samtímaskálda?
— Nei, þetta ljóðasafn spann
ar alla öldina og fyrir utan
ljóðaþýðingarnar hef ég skrifað
litils háttar um hvert skáld og
séreinkenni þess.
— Og þér kunnuð vel við yð-
ur í Færeyjum?
— Margvísleg og fjölbreytileg
þróun á sér stað í Færeyjum,
ekki bara í atvinnulífinu heldur
líka i listum, skáldskap og
myndlist. Á síðasta vetri var
tekið í notkun listasafn í Þórs-
höfn og þar má sjá mörg ágæt
verk færeyskra málara.
— Og nú eruð þér kominn
til íslands til að ljúka við þá
Snorra og Einar.
— Já, þýðingarnar eru nú
næstum tilbúnar. Ég hef sýnt
Snorra meira en helminginn og
hann hefur verið mjög velvilj-
aður og hjálpsamur. Að sjálf-
sögðu em fleiri íslenzk skáld,
sem ættu skilið að vera þýdd,
en það em takmörk fyrir því,
hvað einn maður kemst yfir.
Fyrir nokkrum árum vann ég
meðal annars að því að þýða
ijóð eftir Tómas Guðmundsson.
Að sjálfsögðu hljóta Ijóð hans
að verða gefin út á dönsku, en
ég veit ekki hvað mér endist
sjálfum aldur til að gera. Auk
þess á ég í fórum mínum 30
þýdd ljóð eftir Nínu Björk
Árnadóttur. Allar þær ljóðaþýð
ingar íslenzkra skálda, sem ég
hef unnið að, hafa fengið mjög
góða dóma í Danmörku, Noregi,
Svíþjóð og Finnlandi. Að sjálf-
sögðu geri ég mér Ijóst, að fyr-
ir utan Tómas Guðmundsson,
sem ég nefndi áðan, ættu fleiri
Poul P.M. Pedersen.
íslenzk skáld skilið að vera
þýdd, menn eins og Jón Helga-
son, Jóhannes úr Kötlum, Guð-
mundur Böðvarsson, Jón úr
Vör, Þorsteinn frá Hamri og Jó-
hann Hjálmarsson. Eins og
kunnugt er, hefur Ivar Orgland
þýtt úrval úr ljóðum Jóhannes
ar úr Kötlum á nýnorsku. En
þeir fáu Danir, sem lesa ný-
norsku, geta sennilega eins vel
lesið íslenzku. Það gladdi mig
mjög, þegar Einar Ólafur Sveins
son tjáði mér fyrir fáeinum dög
um, að nú væri búið að þýða
ljóðasafn hans á frönsku. Það
mun vafalaust auka áhuga
landsmanna minna á ljóðum
hans. Þar að auki finnst mér,
að hinar ágætu ritgerðir Einars
Ólafs þyrfti að þýða á skand-
inavískt mál. Sama má reyndar
segja um hina framúrskarandi
bók Gisla Jónssonar um for-
eldra hans og æskuheimili. Og
ein er sú bók til viðbótar, sem
,Þröngsýnn ogkreddu
bundinn flokkur’
— segir Karl Guðjónsson
um Alþýðubandalagið
SL. FIMMTUDAG birti Þjóff-
viljinn samþykkt Alþýffubanda-
lagsins í Vestmannaeyjum, þar
sem Karl Guffjónsson er hvattur
fcil aff víkja af þingi. Var sam-
þykktin svohljóffandi: „Meff því
aff Karl Guffjónsson hefur sagt
skiliff viff þingflokk Alþýffu-
bandalagsins, lítur affalfundur
Alþýffubandalagsfélags Vest-
mannaeyja svo á, aff Karl Guff-
jónsson sé ekki lengur fulltrúi
á Alþingi fyrir þaff fólk, sem
kaus hann og beri þvi siffferffileg
skylda til þess aff víkja af þingi.“
Mbl. hefur nú borizt bréf, sem
Karl Guffjónsson hefur sent AI-
þýffubandalaginu í Vestmanna-
eyjum sem svar viff ofangreindri
samþykkt og er þaff svohljóff-
andi:
Stjómn Allþýðubandadaigsiras
í Vestmaiiunaeyjucm.
Ég hef í gær cmótteikið bréf
yfkbair, það hið sama seim eiiranilg
var birt í Þjóðviljamiuim, með
þeirri ályktuin, að þið teljið jmig,
eftir að skilið hefuir cmieð mér og
þin/gflokiki Allþý ðuband a gs i n»,
eiga að ví-kja af þimgi.
Eklki koma mér tiimælin á
óvart og veit ég hvaðain þau eru
aettuð, sem sagt frá floklksfor-
ustunini í Reykjavík, þeinrd sömu
sem g-erði mér ólkleift að starfa
í nefniduim þingflolkki, síðast með
því að svara, m. a. í miínu niafni
neitandi tiilmæluim um samræð-
ur um stöðu vinistri hreyfimgar á
fslandi.
Þetta svar var gefið geign mín-
um mótmælum og án þess að
það fengist rætt eða afgtreitt á
þingflokksfumdi, sem þó var
krafa miiin.
Eftir að skilnaður mimn og
þiinigflokksins hafði orðið var síð
aai af hains hálfu óílkað eftir við-
ræðum um máflið við Alþýðu-
flokkiinn. En elkki breytir Það
staðreyndum málains.
Bréfi ykkair svaira ég þannilg:
Það AJþýðuJbaindalLag sem stóð
að kosmingu minmi var alllt anm-
að en það er nú. Þá var Alþýðu-
bamdalaigið viðsýn kosmiimgasam-
tök. Nú hefuir því verið breytt í
þröwgsýmam oig kreddubuindinn
fflioklk. f þamm fflokk hef ég aidrei
gemigið. Ég ireyin-di þó lengi að
starfa í þin-gflokki með þessu
sama niafnd og gerði mér samm-
ast að segja voniir um, að hamm
gæti lært af afglöpum himma
iieykvísku f'O-riinigja simrnia og þró-
azt í h'eiðarleg sam'tölk sæmilega
víðsýnima mamma. &ú hefur þó
ekfci orðið raiuinlim, þveirt á móti
hafa hiniir víðsýmmii menm hreyf-
imlgarinniar ýmist verið hraktir
úr samtökumum eða seittir út í
horn, en þrönigsiýndin ræður þar
rilkjrim.
Ofríki himma reykvísku for-
imigja hafa Vestmainmaeyingar
iiöngum haft eimiurð til að mót-
mælla, þótt nú virðist þeirri eim-
urð aiftur farið.
Ég virði sarnt féflag ykkar mik
ils og er fús tii að koma á fumd
hjá ykkur og standa þair fyrir
miál'i mínu ef þið óákið.
Hins vegar sé ég enga ástæðu
til að hverfa af þimigi meðam
kjörtímiabii mitt ekki renimur út.
Ég tal mig hafa skyildum að
gegna við milklu fleira fÓlk em
ykikuir og mun leitaist við að
ræfcja þær, enda tel ég mig engu
óhæfari til þess, þófct ég sé hætt-
wr að sitja fuindi með þeimn
flökki manna, sem n-eitar mér um
ég hef mikla löngun til að verði
þýdd á austnorrænt mál, en það
er nýútkomið verk Sigurðar
Nordals um Passíusálmana.
— Hvað tiðkast að hafa þýdd
ar ljóðabækur i stóru upplagi í
Danmörku?
— Upplag ljóðabókar er sjald
an mjög stórt, ljóðabækur eru
gjarnan prentaðar í um 1500
eintökum.
— Hvað segið þér um klámið
og klámbókmenntirnar, Peder-
sen?
— Klámið er gengið yfir. For
lögin segja, að klám borgi sig
ekki lengur og þessi tilhneig-
ing er að líða hjá. Klám hef-
ur verið notað í því skyni að
örva sölu eða til að veita sjúk-
legum kenndum útrás. En þess
hefur ekki gætt í verkum
ungra, danskra rithöfunda upp
á síðkastið. Mér heyrist á mönn
um hér, að þeir haldi, að allir
danskir rithöfundar fáist við að
skrifa klámbókmentir. Það er
alrangt. Eins og ég sagði áðan:
Þetta er alveg gengið yfir í
Danmörku. Mér finnst sjálfum,
að klám og klámfengnar bók-
menntir séu ósegjanlega leiðin-
legar. Ýmis klámforlög hafa orð-
ið að leggja upp laupana vegna
þesis að varan seldist ekki.
Reynt var að setja verðið niður
úr öllu valdi, samt reyndist
klámið ekki seljanlegt. Klám á
ekkert sameiginlegt með list. Ef
til vill var klámbylgjan aðeins
eitt tákn af mörgum um, að
fólk hefur ekki lengur trúna,
að það hefur snúið sér frá Guði.
Stundum hefur maður það á til
finningunni, að við stöndum
frammi fyrir dómsdegi, líkt og
fram kemur í Opinberun Jó-
hannesar.
— Hafið þér lesið þessa mikið
umtöluðu bók Rifbjergs?
— Já, en ég vil ekkert um
hana segja. Ég álít, að það sé
rangt að nota nafnþekktar per
sónur í skáldverk og eigna
þeim orðræður og verknað og
annað, sem þær hafa aldrei gert.
G. S.
hin ailimeninustu maranréttimdi.
Fróðdegt þætti mér líka að
heyra hvort þið hafið eiinhveirju
að mótmæla um störf mím að
málefnaim Vestmammaeyiniga á
Ailþin-gL Síðam ég gaf þair yfir-
lýsinigu miíma um að ég teldi
framlkomu þimigflokksins í mimm
garð jafingiilda brottvísun minni
úr honuim hef ég ffluitt þ-ar eima
tillögu varðamdi Vestm'ammaeyj-
ar. Ekki tel ég líklegt að húm
verði birt eða hienmd fylgt eftiir
í Þjóðviljanum. Skrifa ég hana
því hér imm í þetta bréf, svo þið
getið m-etið ihvort áiylktum ytókar
á að skoðaist sem mótmædi gegn
hemini. TMagain er þammig:
Alþinigi skonar á ríkisistjóirmiima
að gera nú þagar ráðstafamir til
þess að bæta verullega samgömg-
ur við Vestimammaeyjar.
í þessu skymi vetrði hið bráð-
asta hafizt hamda um eftirgreind
ar réðstafamdr:
1. Vestmammiaeyjaiffllugvöiiliur
verði stækkaðuir og búimn fuílll-
ikommum öryggistækj'um á næsta
ári og byggð við hamm fullkomiim
fluigstöð.
2. Ríkisstjármim beiti áhrifum
sírnum til þess, að upp veirði te'krn
ar að mýj-u áæ'tTumarflugferðir
milllli Eyja ammars vegar og Hiellu
og Skógasamds him« vegar.
3. Bnd'U'rS'kipulagðar verði ferð
iir Slkipaútgerðar rfkismis, þamnig
að komið verði á daiglegum
skipsferðum mólili Þorilákshafnar
og Vesitmammaeyja,
Greimar'gerið fylgir tilllBgummi,
þótt ég telj i ekki ástæðu tifl. að
Iiát>a ham-a fy'lgja í þessu bréfi.
Ef þið áfetliizt ekki tillöguma
em fceljið sök miínia þá eina, að
hafa ekki setið þegjandi umdir
afrdild og ramgsieifcná fflókksfor-
ustuinmair, iangar mig til að gefa
yklkur eifct beifliræði:
Látið það mat aðeims ná til
imlín, en leyfið mœsta þimgmamms-
efrni yfckair að meta sjálfstætt,
hvað sé sæmilliegt og hvað ósæmi
legt í aitferli flotóksbroddamma í
Reykjaivík.
V irðingarf yHLsit,
Karl Guffjónsson.