Morgunblaðið - 31.01.1950, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
>. Þriðjudagur 31. janúar 1950
*SÉÍ
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Pramkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ristjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók,
kr. 15.00 utanlands.
Kosningaúrslitin
KUNN eru nú úrslit bæja- og sveitastjórnakosnínganna á
öllum þeim stöðum, þar sem kosið var í fyrradag. Eru þau
iiú að vonum aðalumræðuefni manna á meðal og sýnist þar
sitt hverjum eins og gengur. Munu úrslitin án efa verða
túlkuð í blöðunum á nokkuð mismunandi hátt, en megin-
striði málsins liggja svo Ijóst fyrir, að fólk á að geta fengið
rjetta mynd af þeirri þróun, sem kosningar þessar sýna, með
því að athuga niðurstöðutölurnar og bera þær saman við
fyrri kosningar.
Framboðin í kauptúnunum eru víða þannig, að erfitt er
að átta sig á raunverulegu fylgi flokkanna. í kaupstöðunum
13 hafa aftúr á móti komið fram hreinir flokkslistar nema í
Neskaupstað og Húsavík. -
Þegar athuguð eru kosningaúrslit í þeim kaupstöðum,
þar sem hreinir flokkslistar voru bæði nú og við síðustu
bæjarstjórnarkosningar, kemur í ljós, að atkvæðafjölgun
Sjálfstæðisflokksins er næstum tvöfalt méiri en allra hinna
ílokkanna samanlagt. Sjálfstæðisflokkurinn hefur þannig
bætt við sig 3.247 atkv., Framsóknarflokkurinn 1.343, Al-
þýðuflokkurinn 162 og kommúnistar 129 atkv.
Tvennt er athyglisverðast við þessar kosningar: Annars
vegar hinn mikli kosningasigur Sjálfstæðisflokksins í Reykja
vík og hins vegar hrakandi fylgi kommúnista. Þeir hafa
tapað fulltrúum bæði á Akureyri, Akranesi, Ólafsfirði, Seyð-
isfirði og Vestmannaeyjum, og í Reykjavík hefur atkvæðum
kommúnista fækkað um rúm 600 síðan í haust. Þessi þróun
gefur ánægjulega vísbendingu um það, að augu fólks sjeu
að opnast fyrir þeirri hættu, sem þjóðinni stafar af þessari
niðurrifsstefnu.
Sigur Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík er einn glæsilegasti
kosningasigur, sem flokkurinn hefur unnið. Ailur áróður
andstöðuflokkanna beindist að Sjálfstæðisflokknum, og hafa
þeir aldrei lagt annað eins kapp á að brjóta á bak aftur áhrif
hans í höfuðborginni. En úrslitin urðu á allt annan veg en
þrenningin ætlaði og sönnuðu Ijóslega, að reykvískir kjós-
endur láta ekki blekkjast. Reykvíkingar hafa því enn einu
sinni gefið þjóðinni fordæmi um það, hversu hún eigi að
velja sjer samhenta forustu til þess að njóta öruggrar stjórn-
ar og raunhæfra umbóta.
Um það bil eitt þúsund færri atkvæði voru nú greidd hjer
í Reykjavík en í haust í þingkosningunum, en samt fjölgar
atkvæðum Sjálfstæðisflokksins um næstum 1400 frá. þeim
kosningum. Þá hlaut flokkurinn 45.5 af hundraði allra
greiddra atkvæða, en nú 50.8 af hundraði. Er þetta hæsta
hlutfallstala, sem flokkurinn hefur fengið í kosningum hjer
í Reykjavík síðan 1938. Á þessu tímabili hefur íbúum borg-
arinnar fjölgað um næstum 20 þúsund. Er því ljóst, hversu
stórfelld fylgisaukningin hefur orðið að vera til þess að ná
þessari hlutfallstölu. Þess ber einnig að gæta, að um það bil
helmingur fjölgunarinnar er aðflutt utan af landi og eru
engar líkur til, að helmingur þess fólks hafi fylgt Sjálfstæðis-
flokknum að málum, áður en það flutti til bæjarins.
Framsóknarflokkurinn hefur áf þremur mánuðum tapað
rúmum fimmta hluta fylgis síns í Reykjavík, eða rúmum 600
atkvæðum. Alþýðuflokkurinn heldur enn áfram að tapa,
missti nú til viðbótar við fyrra tap sitt næstum 400 atkvæði
og kommúnistar töpuðu rúmum 600 atkvæðum frá í haust.
Árás upplausnaraflanna á höfuðvígi Sjálfstæðisstefnunn-
ar hefur þannig enn verið hrundið og það á svo eftirminni-
legan hátt, að andstæðingarnir munu ekki gleyma því á næst-
unni. Sýnilegt er, að margir, sem áður hafa fylgt andstöðu-
flokkunum að málum, hafa nú skipað sjer undir merki Sjálf-
stæðisflokksins til þess að bjarga bæ sínum frá glundroða
og stjórnleysi. Stærri hópur borgaranna en nokkru sinni
fyrr hefur nú tekið höndum saman um að halda áfram í
r.nda frelsis og framtaks þeim stórfelldu umbótum á öllum
sviðum, sem hjer hafa orðið síðustu árin.
'Sjálfstæðisflokkurinn mun ekki bregðast því trausti, sem
írieiri hluti íbúa höfuðborgarinnar og þúsundir kjósenda í
öðrum kaupstöðum og kauptúnum landsins hafa sýnt honum
við þessar kosningar.
\Jibverji álrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Sigur Reykjavíkur
ÞAÐ var ljett yfir flestum bæj-
arbúa í gærmorgun, eftir að úr-
slit bæjarstjórnarkosninganna
urðu kunn. Jafnvel margir, sem
vegna frændsemi, kunningsskap
ar, eða flokksbanda, kusu með
minnihlutaflokkunm í bæjar-
stjórninni, glöddust í hjarta
sínu yfir úrslitunum, sem
tryggja höfuðstaðnum öru^ga
og trausta stjórn næstu fjögur
árin.
Urslit bæjarstjórnarkosning-
anna hjer í Reykjavík eru mik-
ill flokkslegur sigur fyrir Sjálf
stæðisflokkinn, en fyrst og
fremst sigur Reykjavíkur.
Rólegur kosninga-
dagur
í FYRSTA skifti var bænum
skift niður í kjörsvæði og kos-
ið í þremur barnaskólum. Virð-
ist þetta fyrirkomulag hafa gef
ist vel og á eftir að gefast enn
betur í framtíðinni, þegar menn
eru orðnir því vanir og rugling
ur kemur ekki til greina á því
hvar menn eigi að greiða at-
kvæði. *
Þegar kosið var í Miðbæjar-
barnaskólanum einum (og Iðn-
skólanum, rjett þar hjá), varð
umferðin of tafsöm í mið-
bænum.
Kosningadagurinn á sunnu-
daginn varð því miklu rólegri,
en áður hefir verið.
•
„Forsjónin er með
okkur“
í ILLVIÐRINU á laugardags-
kvöld voru menn áhyggjufullir
og þóttust sjá fyrir, að mjög
myndi draga úr kjörsókn, ef
veður yrði jafnslæmt á sunnu-
dag.
En þegar bæjarbúar vöknuðu
á sunnudagsmorgun var kom-
ið besta veður, kyrrt og heið-
ríkt og hiti um frostmark.
Fyrsti maðurinn, sem jeg
hitti á sunnudagsmorguninn,
gamall og gegn Vesturbæingur,
sagði við mig:
„Forsjónin er okkur hliðholl
í dag, Reykvíkingum“.
Tilgangslitlar
blekkingar
ÚRSLITIN í bæjarstjórnarkosn
ingunum sýna og sanna, að
blekkingar og rangfærslur eru
ekki sigurvænlegar í kosning-
um, þegar þroskaðir og hugs-
andi kjósendur eiga í hlut.
Andstöðuflokkar Sjálfstæðis-
flokksins spöruðu ekki stór orð,
blekkingar og rangfærslur. En
þær aðferðir dugðu þeim ekki,
vegna þess, að fólkið þekkti
staðreyndirnar og ljet ekki
blekkjast.
Nú verða þessir menn að kok
gleypa stóru orðunum og munu
flestir á einu máli, um að þeim
sje það mátulegt.
•
Hátíðisdagur
í AUGUM margra Reykvíkinga
var dagurinn í gær hátíðisdag-
ur Bænum hefir verið forðað
frá glundroðastiórn og upplausn
Hrossakaup milli smáflokka og
glundroði, sem eyðileggur hag
hvers bæjarfjelags, sem er svo
ólánsamt, að hafa bæjarstjórn,
þar sem hver höndin er upp á
móti annari, þurfa Reykvíking-
ar ekki að óttast.
Að minnsta kosti einn maður
í bænum leit svo á, að ástæða
væri til að draga flaggið að hún
og gerði það strax í gærmorg-
un. Fleiri hafa ef til vill gert
það er á daginn leið, enda full
ástæða til þess.
„Islendingar
unnu“
KUNNINGI minn sat við síma
í gærmorgun, sem margir
hringdu í til að spyrja um kosn
ingaúrslitin.
Það var mikicS að gera, því
allir vildu vita, hvernig hefði
farið.
„Hver vann kosningarnar",
spurði rödd í símanum.
,.íslendingar“, var svarið.
Og það er mikið til í því.
Of margir sitja
heima
KOSNINGIN á sunnudaginn
var ekki eins vel sótt og æski-
legt hefði verið. — Að vísu er
.að svo, að kjörskrár gefa ekki
alltaf rjetta mynd af hinum
raunverulega kjósendaf jölda.
Ovíða eru kiörskrár þó ná-
kvæmari en hjer í Reykiavík
og manntalsskrifstofan hefir
unnið þrekvirki, að gera kjör-
skrá eftir þremur kjörsvæðum
á tiltölulega stuttum tíma
En það er ekki hægt að fyrir
byggja, að á kjörskrá sjeu nöfn
manna, sem eru nýlátnir og
nokkurra, sem ekki hafa náð
kosningaaldri, vanta nokkra
daga eða vikur upp á aldurinn.
Loks eru margir veikir og
eiga ekki heimangengt, eða
liggja í sjúkrahúsum.
En það sitja of margir heima
við almennar kosningar. Menn
ættu að hafa meiri áhuga fyrir
bæjar- og landsmálum. Og
skoða það, sem skyldu sína að
greiða atkvæði.
•
Til hamingju með
daginn -
JÁ, nú er kosningabaráttunni
lokið. Reykjavík hefir fengið
örugga stjórn fyrir næstu fjög-
ur ár.
í gærmorgun voru margir svo
ánægðir með úrslitin, að þeir
heilsuðust með heillaóska-
kveðjunni: Til hamingju með
daginn.
■imniiiiiiif imiu imimimmn
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
niiiiiiiiiiniiiiiiiininiiiiiiiimiimninnii
Aætlanir Auslurríkismanna um aukna iðnaðarframleiðslu
Eftir Trudi Lessing,
frjettamann Reuters
VÍN: — Austurríkisstjórn hefir
nú farið fram á 2 millj. schill-
inga framlag frá viðreisnar-
hjálp Evrópu (ERP), er nota
skal sem „tæknilega aðstoð" til
að efla þá viðleitni, sem nú er
mjög einlæg, en það er að auka
framleiðsluna.
• •
MINNI FRAM-
LEIÐSLA, FLEIRI
VERKAMENN
ÞESSA framleiðsluaukning
telja allir þjóhagfræðingar í
Austurríki ákafl. veigamikla í
efnahagsþróun landsins Hyggja
hana jafnvel óhjákvæmilega
ef þjóðiri á að vera sjálfri sjer
nóg 1952, er Marshallaðstoð-
inni lýkur.
Heildarframleiðslan er minni
nú en 1937, þótt verkamönnum
hafi nær því fjölgað um þriðj-
ung síðan þá. Samt jókst fram-
leiðslan um 29 af hundraði frá
því í janúar 1949 og þar til í
31. sept. sama ár. Framleiðsl-
an var þá 85% þes.s, sem hún
var 1937. Þessi aukning átti
aðallega rætur sínar að rekja
til bætts vjelakosts, sem feng-
ist hafði fyrir Marshallaðstoð,
áukins hráefnis og meiri raf-
orku en fyrr.
MIKIL AUKNING
NAUÐSYNLEG
ÞANNIG hefir fjöldi
þeirra verksmiðja, sem nýttu
minna en helming afkastaget-
unnar, minnkað um 12 af
hundraði fyrstu 9 mánuði árs-
ins 1949. Heildar iðnaðarfram-
leiðslan verður að vaxa um
minnsta kosti 15% frá því, sem
hún var 1937, ef þjóðin á ekki
að lenda í vandræðum 1952, er
Marshallaðstoðinni lýkur.
• •
SJERFRÆÐINGAR
FRÁ BANDARÍKJ-
UM
ÞESSARI framleiðsluaukningu
hyggst ríkisstjórnin að ná með
því að ráða sjerfræðinga í sína
þjónustu, sem eiga að vinna að
því fyrst og fremst að hleypa
verkamönnunum kappi í kinn.
Þessir sjerfræðingar, sem verða
þjálfaðir í Bandaríkjunum og í
bandarískum verksmiðjum,
munu hefja herför, er standa
mun a m. k. hálft þriðja ár.
Fyrsta skrefið hefir þegar
verið tekið í þessa átt í til-
raunaskyni í 6 stærstu verk-
smiðjum landsins.
• •
RÍÐUR Á SAM-
VINNU VIÐ
VERKAMENN
YFIRSTJÓRN Marshallhjálpar
innar í Áusturrvki sá frarri á
erfiðleika, sem aridstaða verka-
lýðsfjelaganna kann að skapa.
Sú áætlun, er stjórnin hefir á
prjónunum stenst því aðeins,
að. náin samvinna takist við
verkalýðsfjelögin. en í maí 1949
komu þau í veg fyrir, að upp
væri tekin samskonar áætlun
og enn munu þau verða þung
á bárunni.
• •
SLAGORÐ
KOMMÚNISTA
SUMIR óttast, að áætlunin um
framleiðsluaukninguna kunni
að vera vatn á myllu kommún-
ista og veikja að sama skapi í-
tök jafnaðarmanna í verkalýðs-
hreyfingunni. Slagorð eins og
„þrælavinna“ og „bandarískt
hugarfar“ eru þeim töm í
munni og raunar til þess fallin
að telja verkalýðnum trú um að
leiðtogar hans sjeu „erindrekar
auðjöfranna í Wall-treet“.
Á hitt er svo að líta, að bilið
milli út- og innflutnings verð-
ur ekki brúað, ef afköst hvers
einstaklings hafa ekki verulega
aukist 1952. Þannig kæmist
efnahagurinn á kaldan klaka og
kynni þá að koma til atvinnu-
leysis og mikils skorts matvæla
og neysluyara annarra.
• •
VELJA SKYNSAM-
LEGRI KOSTINN
ÞAÐ er annaðhvort áð hrökkva
eða stökkva fýtir verkalýðsleið
Framh. á bls. 12.