Morgunblaðið - 31.01.1950, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 31. janúar 1950
Sameinaðar fíjóðir geta gert
1950 dásamlegf framfaraár
Nýársávarp Davids A. Morse framkvæmda-
sfjéra Alþjóðavinnumálasfofnunarinnar
Frá f jelagsmálaráðuneyt-
inu.
ALÞJÓÐAVINNUMÁLA-
STOFNUNIN er nú að hefja
f jórða áratuginn í starfsferli sín
um og vinnur á víðtækari
grundvelli en nokkru sinni
fyrr aS markmiði því, sem
henni var sett í upphafi, en
það er í stuttu máli, að vinna
að f jelagslegu rjettlæti og bætt-
um kjörum almermings um
heim allan. Þetta telur hún
traustasta hornstein varanlegs
heimsfriðar.
Núverandi framkvæmda-
stjóri stofnunarinnar er David
A. Morse, en hann tók við því
starfi síðla árs 1948 af Edward
Phelan, sem þá ljet af störfum
fyrir aldurs sakir. David A.
Morse var áður vara-verkamála
ráðherra Bandaríkjanna og gat
sjer góðan orðstír í þeirri
stöðu. Undir forustu þessa nýja
framkvæmdastjóra hefir stofn-
unin lagt mikla áherslu á það,
að aðstoða þau lönd, sem stutt
eru á veg komin í þróun fje-
lagsmála, við að koma á hjá
sjer fjelagslegum umbótum með
lagasetningu og á annan hátt.
í þessu skyni sendir stofnunin
sjerfræðinga sína til landa
þeirra, sem þess óska og eru
þeir hlutaðeigandi ríkistjórn-
um til ráðuneytis og aðstoðar
með sjerþekkingu sinni og
reynslu.
Um síðastliðin áramót kom
út sjerstakt eintak af frjetta-
blaði Alþjóðavinnumálastofnun
arinnar (ILO News), með nýárs
ávarpi frá framkvæmdastjóran-
um. Var það birt þar á 16 tungu
málum. Rjett þykir að ávarp
þetta komi fyrir sjónir íslenskra
lesenda og fer það hjer á eftir
á íslensku:
— 1950 —
Ekkert ár í sögunni hefir
byrjað með jafn miklum mögu-
leikum fyrir góðviljaða menn
og konur en hið nýja ár, 1950.
Aldrei fyrr hafa menn í öll-
um hlutum heims verið jafn
nálægir hverjir öðrum eða vitað
jafn gjörla um ótta og þarfir
hverra annarra.
Aldrei fyrr hafa einstakling-
ar og ríkisstjórnir haft yfir jafn
miklum auðæfum að ráða til
myndunar nýrra verðmæta.
Aldrei fyrr hefir blaðaútgáfa,
útvarp, háskólar og aðrir skól-
ar haft jafn mikla þýðingu.
Aldrei fyrr hefir mannkynið
haft jafn mikla orku nje jafn
mikið af vjelum til umráða.
Þrátt fyrir þetta hefir ekk-
ert ár í sögu mannkynsins haf-
ist á erfiðari eða hættulegri
tímum.
Mikill hluti þeirrar orku og
þeirra vjela, sem nauðsynlegar
eru til þess að binda endi á ótta
og skort i þeim hlutum heims,
sem styttra eru komnir á þró-
unarbrautinni, er í þess stað
notað til að skapa nýjan ótta
og þar með óþarfan skort.
Það skeður allt, of oft, að
menntun og almenningsálit er
notað til þess að útbreiða ótta
í stað þess að eyða honum.
Miklum verðmætum mann-
legrar reynslu og hæfni, fjár-
magni og vjelum er hrúgað upp
innan gerfimúra, sem byggjast
á efnahagslegu öryggisleysi og
þjóðernisstefnu.
Alþjóðavinnumálastofnunin,
sem ekki er eimmgis ramband
ríkisstjórna, heldur og verka-
manna og vinnuveitenda í sex-
tíu ríkjum, vill af alhug hjálpa
konum og körlum allra þjóða
til að gera að veruleika drauma
þeirra um frið, sem byggður
sje á öruggum grundvelli vel-
megunar og fjelagslegs rjett-
lætis. En varanlegum árangri
getum vjer ekki náð á þessu
sviði nema með fullum stuðn-
ingi þessara sömmu karla og
kvenna. ^
í nafni þeirra verkamanna,
vinnuveitenda og ríkisstjórna,
sem jeg er fulltrúi fyrir, beini
jeg þeirri eindregnu áskorun til
yðar, að gera allt, sem í yðar
valdi stendur til þess að tryggja
það, að tækrrileg þekking og
f jármagn verði látið þeim lönd-
um í tje, sem þarfnast þess
mest. Jeg bið yður að skilja og
styrkja þær athafnir, sem gerð-
ar eru á alþjóðlegum grundvelli
til þess að bæta kjör manna á
sviði fjárhags- og fjelagsmála
í öllum löndum.
Sameinaðar geta þjóðir og
ríki þessa heims gert árið 1950
dásamlegt framfaraár.
Sundraðar geta þær gert það
að dimmu ári ógna og örvænt-
ingar.
Sá styrkur og það traust, sem
býr í hjarta einstaklings getur,
ef það fyrirfinnst hjá nægilega
mörgum, skapað það, sem jeg
vona að oss öllum hlotnist:
„Bjart og hamingjuríkt nýtt
| Löguð
I fínpússning
1 sei.d gegn póstkröfu um land
| allx. — Sýnishorn í flestum
: kaupfjelögum.
FINPÚSSNINGSGERÐIN 5
Reykjavík — Sími 6909
«M((IIM*fMa((lltlllit»lfll l<l(ll(((((ll((((IMII(W(((llll(ll(li
:
I SÖLLBtiÐ. VIÐGEP.ÐIR,
VOGIR
: I Reykjavík og nágrenni lénuxn
I við sjálfvírkar bi’ðarvogir a
| meðan á viðgerð stendur.
| Hverfisgötu 49. Sími 81370.
1 Ólafur Gíslcfon & Co. h.f.
2
aiiiiiiiimMiiiimtiiiiiiiiMiiiiimiiMiiHiii
iimmmiii
Viðgerðir
á allskonar skrifstofuvjelum. -
Sækjum — Sendum.
RITREIKNIVELAR
Tjamargötu 11. Simi 7380.
Af sjónarhóli sveitamanns
í ÁVARPI sínu frá Bessastöð-
um 1. jan. til þjóðarinnar ræddi
forsetinn eiginlega aðeins eirm
þátt í atvinnulífi okkar íslend-
inga — landbúnaðinn. Og það
mun óhætt að fullyrða, að það
voru sanpkölluð gleðitíðindi fyr
ir bændur og annað sveitafólk
að heyra, hvert viðhorf forset-
ans var til þessa atvinnuvegar
þeirra. Og eitt er vist, að eftir
því var tekið, semdiann sagði.
ÞAÐ er ekki þar fyrir, að
sveitafólk eða öðrum hlustend-
um opinberaðist neinn nýr sann
leikur í ræðu f orsetans. En hann
vakti athygli á ýmsum stað-
reyndum um mikilvægi land-
búnaðarins bæði í atvinnulegu
og menningarlegu tilliti, sem
jafnvel sveitafólkinu sjálfu —
hvað þá heldur öðrum horgur-
um í landinu mun ekki hafa
verið svo ljósar sem skyldi. Og
það er vissulega mikill siðferði-
legur styrkur fyrir alla þá, sem
landbúnað stunda í einangran
og fólksflótta sveitanna, að
heyra það hve atvinna þeirra er
vel metinn af þjóðhöfðingja
landsins, sem hlutlaust og
nleypidómalaust getur litið á
hag og störf allra landsins
barna. En enginn heiðarlegur
maður getur notið þeirrar á-
nægju, sem er heilbrigðust og
hollust —- starfsgleðinnar,-nema
hann sje viss um að starf hans
hafi þjóðnýta þýðingu, að hann
sje að vinna ekki einungis fyrir
eigin hag — til að framfleyta
sjer og sínum, heldur sje vinna
hans gott og gilt búsílag á sjálfu
þjóðarheimilinu.
—o—■
í RÆÐU sinni á nýársdag Ijet
forsetinn í ljós þá skoðun sína,
að mikilvægi landbúnaðarins í
þjóðlífi íslendinga væri svo
mikið að aldrei myndi þjóðin
bíða þess bætur ef hún van-
lækti þennan atvinnuveg, og að
höfuðskylda hennar nú væri að
efla hann og styrkja og að höf-
uðnauðsyn hennar til að taka
efnalegum og andlegum fram-
förum væri sú að hjer þrifist
heilbrigður landbúnaður, holl
sveitamenning. Þessi skoðun er
eflaust rjett, og eftirtektarverð
voru ýms dæmi sem forsetinn
færði fram til stuðnings henni.
Fáir hefðu t. d. haldið að Eng-
lendingar — námuþjóðin — iðn
aðarþjóðin — verslunarþjóðin
— siglingaþjóðin — hún hefði
meiri framfærslu af landbún-
aði heldur en nokkurri þessara
nefndu atvinnugreina. Og það
er líka með öllu óvíst, hvort
Bretar væru slík öndvegisþjóð
frelsis og mannrjettinda, ef
mikill meiri hluti þeirra væru
fölir námumenn og blóðlitlar
búðarlokur, — ef þeir ekki
fengju sífelt nýtt blóð af heil-
brigðum lindum sveitanna.
—o—
DÓMUR sögunnar, reynsla þjóð
anna í stríði og friði, ætti fyrir
löngu að vera búin að sanna
mikilvægi landbúnaðarins, hver
lífsnauðsyn það er hverri þjóð
að nytja land sitt vel, nærast
af ávöxtum þess, samtengjast
náttúru þess með því að búa í
sveitinni. Ef þetta er vanrækt
getur ekkert bætt upp það tjón,
sem þjóðin bíður bæði á líkarrtá
sínum og sál sinni. Þess vegna
er sveitafólk hvers lands í hópi
þess þörfustu þegna. Jeg efast
i>m að íslensku sveitafólki sje
þetta eins ljóst og skyldi.' Fólks-
straumurinn til kaupstaðanna
sýnir að vísu flótta frá einangr-
un og fámenni og erfiðri vinnu
til lífsþægindanna og skemmt-
ananna. En hann ber líka vott
um vanmat fólksins á gildi bú-
skapar og sveitalífs. Og margir:
af þeim, sem búa í sveitunum
ern allt.of haldnir af vantrá.á
starf sitt, efa unr gildi. þess
fyrir þjóðarheildma.
ÞETTA á sjer sínar orsakir. —
Þegar farið var að veita inn-
lendu og erlendu f jármagni svcr
nokkru nam inn í atvinnulíf
landsmanna var þvi beint þang-
að sem það gaf bestan og fljót-
astan arð — í Stórútgerðina:
Landbúnaðurinn varð afskipt-
ur bæðí um f jármagn og vinnu-
afl. Þegar sjeð varð að hann
mundi dragast aftur úr, svo að
við svo búið mátti ekki standa
var styrkja-pólitíkin tekin upp.
Hún var að vissu leyti rjettlæt-
anleg eins og komið var, en hún
hlaut þó óhjákvæmilega að hafa
það í för með sjer að sveita-
fólkið fór að efast um að at-
vinnuvegur þess gæti staðið á
eigin fótum og lagt fram úr
eigin vasa nauðsynlegt fje til
að standa undir lánum fyrir
ræktún, byggingum, vjelakaup
um og öðrum framkvæmdum í
nútímalandbúnaði. Ef afurða-
verðið hefði verið það hátt, af-
rakstur búanna það mikill á
hvei’jum tíma, að hrokkið hefði
til þessa, hefði það eflt sjálf-
stæði stjettarinnar og styrkt trú
hennar á mikla framfaramögu-
leika í sveitum landsins^
—o—
SÍÐAN 1942 hefur afurðaverð-
ið verið langtum hagstæðara
fyrir bændur heldur en nokkru
sinni fyrir þann tíma. Þessi hag
stæðu kjör sveitamanna hafa
að vísu ekki orkað að stöðva
fólksflóttann úr sveitunum, af
þeirri einföldu ástæðu, að á
sama tíma hefur hagur kaup-
staðabúa verið betri en nokkru
sinni áður og þar vill nú fólkið
heldur vera. En hitt er óhætt
að fullyrða, að með vaxandi
tekjum hafa verið örari fram
kvæmdir hjá landbúnaðinum
heldur en áður í sögu hans og
jafnframt hefur bændastjett
landsins vaxið að sjálfstrausti
og sannfærst betur en áður um
gildi atvinnuvegar síns fyrii*
þjóðarbúið. Þess vegna hygg
jeg að íslensk bændastjett hafi
ekki nú um langan aldur verið
framfarasinnaðri og bjartsýnni
en um þessi áramót. 1
. - ’»
OG HENNI ér vissiilega 'óhætt
áð vera það. Sveitafólkinu erú
altaf að öpnast rtýir og * bétíi
mögúléikartir farsælla og Heij-
brigðara lífs, ög auðlindir og
kostir landsins að opinberast
þvii ríkara mæli. Gæfa þjóðar-
innar er undir því komin' frek-
ar heldur en flestu öðru - að
nægilega margir landsmenn
komi auga á.þessa möguleika og
noti þá. Og líklega er það rjetti,
sem hinn bjartsýni baráttumað^
ur sveitanna Jón á Laxamýri
segir í ísafold 8. nóv.' s.l; að
taka eigi þá stefnu að koma
þjóðinni í skilning um að henni
sje lífsnauðsyn, að helmingur
þjóðarinnar búi í sveitum og
stundi landbúnað. — Svo hátt
hugsa að vísu ekki nema hug-
sjónamenn sveitanna, en það
eru nú einmitt þeir, sem við
þurfum, menn sem efast aldrei
um það eitt augnablik að hjer
á landi á sveitalíf og landbún-
aður sjer glæsilega framtíð —
menn sem eru sannfærðir um
að landbúnaðurinn er grunnur
undir efnalegu sjálfstæði ís-
lensku þjóðarinnar og andlegri
menningu hennar, og lifa eftir
þeirri sannfæringu sinni.
—o;—•
NÚ UM þessi áramót — þegar
öldin er Svo til hálfnuð, verður
mörgum áreiðanlega hugsað tíl
aldamótaljóðanna og þeirra hug
sjóna sem skáldin áttú þegai’
þau á morgni aldarinnar
skygndust inn í framtíðina. Það
væri sjálfsagt hollt hverjum ís-
lendingi til sjávar og sveita að
lesau þessi ljóð á síðasta ári
fyrra helmings aldarinnar. —
Samt skal ekki vitnað í þau
hjer, en mjer þykir ekki óvið-
eigandi að enda þetta rabb
sveitamannsins um áramótin á
erindi eftir fyrv. landbúnaðar-
ráðh. Bj. Ásg., sem er svona:
Víg þig hjer í verki
vorri gróðurmold.
Hef þú hennar merki
hátt á móðurfold.
Hjer helgur staður,
hjer, sem lífið grær,
íslands æskumaður,
íslands frjálsa mær.
Árshátíð
Eskifirðinga og Reyðfirðinga verður haldin í Tjarnarkaffi
föstudag, 3. febrúar og hefst með borðhaldi kl. 18,30.
Aðgöngumiðar verða seldir á miðvikudag frá kl. 15
—19 í Tjarnarkaffi.
Samkvæmisklæðnaður ekki áskilinn.
Nefndin.
Nemendssambsnd Kcnnaraskólans !
heldur kynningarkvöld i Listamannaskálanum sunnudag- :
inn 5. febrúar klukkan 9. e. h’ Z
STUTTAR RÆÐUR OG ÁVÖRP
■
Fimm ungar stúlkur syngja. Kennaraskólakórinn syngur. ;
m
Aðgöngumiðar eru seldir í barnaskólunum í Reykjavík :
og í Listamannaskálanum, laugard. og sunnudag kl. 5—7. [
Verð 15 krónur.