Morgunblaðið - 30.03.1949, Blaðsíða 5

Miðvikudágur 30. mars 1949.
MORGU NBLAÐIÐ
ö
Ræða Ólafs Thors
VERÐUR SSLANDI
(Framh. af bls. 2)
þeir verið svo gæfusamir, að
þurfa ekki að kenna á skorpion
um kúgunar og obeldis. Eitt
ár, einn mánuður, einn dagur
í því helvíti á jörðu, myndi
nægja til þess að færa íslend-
inga í skilninginn um, að þeir
elska frelsið meira en sjálft
lífið. Þeir mundu því fúsir til
sjerhverrar þátttöku, hvers
kyns sem væri, í baráttunni fyr
ir endurheimt frelsisins, hins
dýrmæta frelsis, ef þeir einu
sinni hefðu misst það. En ef
þetta er rjett, og það 'er rjett
■— íslendingar —, hversu miklu
ber okkur þá ekki að taka þátt
í þeim voldugu samtökum, sem
nú er til stofnað 1 því skyni,
að verja frelsið, okkar frelsi,
:jafnt sem annara frelsi, þeg-
ar okkur er gerður þess kost-
ur án herskyldu og hersetu, og
án allra kvaða, annarra en
þeirra, sem við sjálfir viljum
á okkur leggja, og þegar við
jafnframt vitum, að þátttaka
okkar í þessum samtökum er
öruggasta og jaínvel einasta ^
ráðið til þess að tryggja það, j
að komi til átaka verði ísland.
varið þannig, að íslendingar
Hfi, — en deyi ekki.
Við íslendingar stöndum nú
frammi fyrir augum alheims-
ins. Smáir og varnarlausir, en«
einlægir í trú okkar á lýðræði
og frelsi, eigum við nú að velja 1
eða hafna, velja það að leggja J
okkar litla hlut af mörkum til
þess að freista þess að firra
mannkyni ógn nýrrar styrjald- *
ar, en tryggja eftir lítilli getu 1
sigur frelsis og mannhelgis, efi
til átaka kemur, — velja þetta'
eða liafna því
Svarið getur aldrei orðið
nema eitt, einfaldlega af því,
að okkur skortir frambærileg
rök fyrir því að synja því til-
boði, sem okkur hefur verið
gert. Við getum ekki, án þess
að flekka manndóm okkar, þjóð
armetnað og virðingu, játað
lýðræði og frelsi hollustu, en
sagt þó: Komi til einhverra á-
taka í veröldinni um þessar
okkar helgustu hugsjónir, þá
sitjum við hjá — erum algjör-
lega hlutlausir. Pað er áhættu-
minnst 'fyrir okkur. En bless-
aðir berjist þið, og Guð gefi
ykkur góðan sigur.
Að slíkri þjóð verður hlegið,
og það að vonum.
En íslendingar verða ekki til
athlægis. Svar okkar verður já,
— eindregið já.
í EVROPURAÐfNU!
LONDON. 29- mars: — Ráð-
stefna hinna 10 þjóða, sem nú
vinnur að því hjer í London að j
ganga frá stjórnarskrá fyrir
Evrópuráðið. ræddi í dag, hve
marga fulltrúa hver þjóð skyldi
eiga í ráðinu. Talið er, að Lux
emburg muni eiga 3 fulltrúa, *
Danmörk og Holland og lönd
af svipaðri stærð 4—10 full-
trúa og Bretland og Frakkland
15—20. — Óánægju hefir gætt
meðal smærri þjóðanna vegna
þess hve takmarka á fulltrúa
fjöldann, þar eð með því geta
ekki allir stjórnmálaflokkar
þeirra átt þar fulltrúa.
Þá var einnig rætt um þátt-
töku annara landa í ráðinu,
sjerstaklega Grikklands, sem
þegar hefir sótt um þátttöku,
Tyrklands og íslands.
Breska stjórnin greiðir
bætur fyrir íslendinga,
sem fórust af sprengju
i
BRESKA stjórnin hefur fallist á að greiða bætur fyrir Guttorm
bónda Brynjólfsson og dætur hans og þriðja stúlkubarnið, Sem
fórust er sprengja sprakk þann 8. nóvember 1946, en þa'A
þótti sannað, að um breska hersprengju hafi verið að ræða.
í frjett frá fjelagsmálaráðuneytinu segir svo um bótágreiðslu
bresku stjórnarinnar:
Von á nvium ofsóknum
gegn tjekknc&fkmn prestum
ÁHvörutiðrbrjef erkibiskupsins af Prag
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
FRAG, 29. mars. — Dr. Josef Beran, erkibiskup af Prag og
erkibiskup af Bæheimi, hefur gefið út nýja aðvörun til presta
landsins, þess efnis, að blanda sjer ekki í stjórnmál, enda þótt
kommúnistar hafi harðlega áfellst fyrri aðvaranir hans í þessu
efni. í hinu langa aðvörunarbrjefi sínu til þrestanna lagði erki-
foiskupinn sjerstaka áherslu á, að þeir skyldu forðast öll afskifti
!af „Þjóðflokki“ kommúnista.
Sokoiovsl paður
Gottwald
leitar að grundvelli
Brjef þetta var sent prestun-
Um í síðastliðnum mánuði ein-
mitt um sama leyti, og Gott-
iwald forseti hóf nýjar tilraunir
*il þess að „finna grundvöll, er
iríki og kirkja gætu samið á.“
' MOSKVXJ, 29, mars: — Moskvu
útvarþið skýrði frá því kl. 12 í
Þjóðflokkurinn gærkveldi, að Sokolovsky, yfir
ekki kaþólskur flokkur maður rússneska hernámssvæð
í brjefi Beran sagði m. a.: isins í Þýskalandi, hefði verið
„Oss er tjáð, að hjer í landi skipaður fyrsti aðstoðar-her-
isjeu menn mjög hvattir til þess málaráðherra Rússlands. — Er
að ganga í Þjóðflokkinn á þeim þetta önnur stórbreytingin, sem
forsendum, að hann sje kaþólsk' gerð hefir verið á stjórn Rúss-
ur flokkur. Vjer hljótum enn að iands undanfarna 5 daga. —
leggja áherslu á það, að óleyfi- Sokolovsky var skipaður yfir-
legt er fyrir presta að taka þatt rnaður rússneska hernámssvæð
£ störfum nokkurs stjórnmála- isins í Þýskalandi árið 1946. —
flokks og á það einnig við um Embætti aðstoðarhermálaráð-
Þjóðflokkinn. Enginn flokkur hgpra losnaði fyrir fjórum dög*
getur kallað sig kaþólskan urrl) er Vassilievski var skipað-
ílokk, nema hann hafi til þess ur hermálaráðherra í stað Bul-
Ieyfi frá rjettum aðilum ekki ganinS) sem leystur var frá emb
foeldur Þjóðflokkurinn, og hann æiii.
Hefur ekki fengið slíkt leyfi.‘
Brottrekstrarsök
„Ef einhverjir kaþólskir menn
eru innan Þjóðflokksins, ættu
þeir að hafa það hugfast, að
þátttaka í hverskonar skerð-
ingu á trúfrelsi er brot á lög-
tum kirkjunnar og brotttrekstr-
arsök.“
Harriman í Ösio
Hfjémieikar Kariakórs
ReykjavÉkur í apríE
HLJÓMLEIKAR Karlakórs
Reykjavíkur munu að öllu for
fallalausu hefjast í byrjun
næsta mánaðar, sagði formað-
ur kórsins við frjettamann
blaðsins í gær.
Hver verða helstu viðfangs-
efni kórsins að þessu sinni, spyr
blaðið?
Þau verða t. d. „VíkinguP*
eftir Árna Björnsson, „Ave
Maria“ eftir Loft Guðmunds-
son, „Við hafið“ eftir Árna
Thorsteinsson, „Rímnadanslög"
eftir Jón Leifs, ..Ó, jómfrú fín“,
íslenskt þjóðlag, raddsett af dr.
V. Urbantsehitsch og „Bónorð-
ið“ eftir söngstjórann, Sigurð
Þórðarson. Einnig syngjum við
lög eftir Bruckner, Toivo Kulla,
Cesar Frank, Fránz Schubert
o. fl.
Hvaða einsöngvurum hefir
kórinn nú á að skipa?
, Einsöngvarar kórsins verða
að þessu sinni frú Inga Hagen
Skagfield. Frúin syngur lag er
nefnist „Pahis Angelicus“ eftir
Cesar Frank, með undirsöng
kórsins. Aðrir einsöngvarar
verða Jón Sigurbjörnsson,
bassi og Ólafur Magnússon,
barytón.
Hvað er gert ráð fyrir að kór
inn haldi marga hljómleika?
Fyrstu fjórir hljómleikar
kórsins verða að mestu leyti
fyrir styrktarfjelaga, eða dag-
ana 4., 5., 6. og 7. apríl. Að
þeim loknum mun kórinn
syngíá fyrir almenriing og þá
sennilega föstudaginn 8. og
sunnudaginn 10.
GÓDUR ÁRAN6UR
A F VIDRÆDUM
P0RTUGAL
MADRID, 29. mars — Talsmað-
ur utanrikisráðuneytis Spánar
sagði hjer í kvöld, að viðræð-
um Spánar og Portugal um
Atlantshafssáttmálann annars
vegar og utanríkissamning þess
ara tveggja ríkja hins vegar
„hefði lokið með góðum ár-
angri“ í dag.
Umræðurnar, er hafa staðið
yfir undanfarna viku, miðuðu
að því. að samræma ákvæði
Atlantshafssáttmálans ákvæð-
| um samnings þess, er Spánn og
Portugal undirrituðu áinð 1943,
en samkvæmt honum eiga þess-
ar tvær þjóðir að ráðfæra sig
hvor við aðra í öllum mikils-
verðum utanríkismálum. — Eng
in opinber tilkynning hefir enn
verið gefin út um viðræðurn-
ar. — Reuter.
OSLÓ, 29- mars: — Averell
I Harriman, aðalframkvæmda-
, stjóri Marshallhjálparinnar,
j kom hingað til Osló í kvöld, til
þess að sitja fund með fulltrú-
um Marshall-áætlunarinnar í
íhinum skandinavisku löndum.
ítalir tilkynna form-
lega að þeir undir-
riti A-bandalagið
„Engar upplýsíngar fyrir-
Eiggjaiidi um ísland"
Einka.-ikeyti ti! MorjEimblað-iins.
KAUPMANNAHÖFN, 29. mars.
— Ferðaskrifstofurnar höfðu
nog að gera í gær, er menn
þyrptust til að leita sjer upp-
lýsinga um ferðalög til ut-
landa, en Dönum er nú frjálst
að ferðast til átta Evrópulanda
og hver maður rjett á 500 krón-
um í erlendum gjaldeyri til
slíkra ferðalaga.
Blaðið ,.Nationaltidende“ seg-
ir, að enginn maður hafi gert
fyrirspurn um ferðalög til ís-
lands, en það er eitt hinna átta
landa, sem Danir geta nú ferð-
ast til.
Það sje líka svo einkennilegt,
segir blaðið, að ekki sjeu til
neinir ferðapjesar. eða upplýs-
ingar í einu eða öðru formi um
ferðalög á Islandi. En vafalaust
muni Islendingar sjá til þess,
að slíkar upplýsingar verði
fyrir hendi, þegar þeir kæra sig
um að taka á móti erlendum
ferðamönnum. — Páll.
„Hinn 8. nóvember 1946,
fórst Guttormur bóndi Brvnj-
ólfsson að Ási í Fellum, Norður
Múlasýslu, af völdum spreng-
ingar. Fórust jafnfr. þrjú stúlku
börn, tvær þeirra dætur Gutt-
orms, en hin þriðja dóttir s^m-
býlismanns hans að Ási. Gutt-
ormur var ekki líftrygður, en
í fjárlögum ársins 1947 ákvað
Alþingi að greiða ekkju hans,
Guðríði Ólafsdóttur, fullar
slysabætur, tæplega 70,000,00
kr. En jafnframt var gerð krafa
á hendur ríkisstjórn Breta um
endurgreiðslu þessarar upphæð
ar, með því að sýnt bótti, að
hjer hefði verið uni breska
sprengju að ræða.
Breska sendiráðið hefur nú
tjáð ríkisstjórninni, að breska
ríkisstjórnin hafi fallist á :ið
greiða slysabæturnar. ásaret út
fararkostnaði og jafnframt
greitt af hendi til fjelagsmála-
ráðuneytisins kr. 73,123.00 til
greiðslu á hvorutveggja. — Á
hinn bóginn telur breska ríkis-
stjórnin talsverðan vafa leika
á bótaskyldu, enda þótt bætiirn
ar .sjeu greiddar í þessu tilylki.
Loks hefur sendiráðið beðið rik-
isstjórnína að votta aðstandend
um þeirra, sem fórust. innileg-
ustu samúð bresku ríkissí jórn-
arinnar“.
Rætf um verslun
LONDON, 29. mars: — Full-
WASHINGTON, 29. mars: — trúar níu samveldislanda Breta
UNDANFARIÐ hafa rn.ik.il
brögð verið að influensu hjet í
Reykjavik, en yfirleitt heftir
veikin verið væg og fólk trðið
albata eftir fjóra til fimm
daga.
Influensa hefur valdiS all-
miklum fjarvistum á vinnu-
stöðvum og í skólum bæjarins.
S. 1. hálfan mánuð hafa sköl-
arnir haldið nákvæma skrá yf-
ir fjarvistir barnanna, af vö'ld-
um inflúensunnar og sögðu
skólastjórarnir í viðtali við
Mbl., í gær, að svo virtist sem
veikin væri heldur í rjenun,
þó enn væri um talsverðar fjar-
vistir að ræða af völdum veik-
innar.
Mest brögð hafa verið að
henni í Melaskóla og héfur
suma daga vantað allt að 26%
af nemendum skólans. I Aust-
urbæjar- og Miðbæjarskólurt-
um hefur prosenttalan vettð
frá 20—25% en í Laugarnes-
skóla nokkru minni.
Skólastjórarnir báðu Mbl., áð
Utanríkisráðneyti Bandaríkj- munu koma saman til fundar beina þeim tilmælum til að-
attna tilkynti ópinberlega í
dag, að sendiráð Ítalíu í Was-
liington hefði gert bandarísk-
um yfirvöldum formlega að-
vart um,‘ að Italía myndi undir-
rita Atlantshafssáttniálann
þann 4. apríl n. k. — Reuter.
í London n. k. fimtudag, til þess standenda barnanna, að forð-
að ræða um verslun. og tolla. ast bæri, að láta börnin íara of
Mun það upphafið að enn víð- snémma út, því þess væru dætni
tækari viðræðum um sama að börnunum hafi slegið niðúr,
efni, er hefjast í Frakklandi þevar þau komu í skólar.n og:
í næsta mánuði. prðið hefði að senda þau hektk
— Reuter. aftur.