Tíminn - 07.04.1962, Blaðsíða 6

NNGFRETTIR
2/3 hluta tekna landbúnaðarsjóð

anna á að taka af bændum sjálfum
Við 1. umr. um stjórnar-
frumvarpið um stofnlánadeild
landbúnaðarins og launaskatt-
inn á bændur í neðri deild,
flutti Halldór E. Sigurðsson
athyglisverða ræðu og gerði
nokkurn samanburð á því,
hvernig Framsóknarmenn
hafa staðið að stofnlánasjóð-
um landbúnaðarins og hvern-
ig Sjálfstæðismenn hafa gert
það, gera og hyggjast gera.
Fer hér á eftir stuttur útdrátt
ur úr ræðu Halldórs.
Halldór sagði, að þegar stofn-
lánasjóðirnir hefðu verið stofn
aðir, hefði meginstefnan verið
sú og markmiðið, að þjóðfélagið
í heild aðstoðaði bændurna í upp
byggingu landbúnaðarins. Þessi
aðstoð var veitt í formi hag-
kvæmra lánskjara, lána til langs
tíma með lágum vöxtum. Vegna
hinna lágu vaxta og langa láns-
tíma var frá upphafi augljóst.
og hefur ætíð verið augljóst, að
sjóðirnir gátu ekki af eigin ram
leik byggt sig upp, þar sem það
fé, sem þeir urðu að taka að
láni var með hærri vöxtum en
á útlánum til bændanna. Það
var skilningur löggjafans þá og
hefur verið skilningur valdhafa
allt fram til tíðar núverandi rík
isstjórnar, að þjóðfélagið í heild
ætti að greiða þann mismun, er
á sjóðunum yrði af sameigin-
legu fé sínu.
x 0=10*72 l án
xB=600lán
Framsóknarflokkurinn fór
með stjórn landbúnaðarmála á
árunum 1934—1937. Á þeim ár
um voru veitt úr byggingarsj.
68 lán að meðaltali á ári og
lánsupphæðin var 270 þúsund
krónur.
Á árunum 1944—1946 fóru
Sjálfstæðismcnn með yfirstj.
landbúnaðarmála. Þá voru ekki
veitt nema 33 lán að meðaltali
á ári og lánsfjárhæðin var 132
þúsuno krónur.
Úr ræktunarsjóði er sömu
sögu að segja. 1934— 39 voru
veitt að meðaltali 127 lán og
lánsupphæð var 280 þús. kr.,
en á árunum 1944— 46 hins veg
ar aðeins 10J/2 lán að meðaltali
á ári og lánsupphæð 131 þús.
krónur.
Á árunum 1947—’58 fóru
Framsóknarmenn óslitið með
Iandbúnaðarmálin. Það er stór
stígasta framfaratímabilið í
sögu íslenzks landbúnaðar. Þá
voru ekki lánuð út 10 lán á ári
að meðaltali eins og í tíð Sjálf
stæðismanna, nei; þá voru að
meðaltali veitt 70 lán úr bygg
ingasjóði og lánsfjárhæðin í
heild nam 101 milljón króna,
og úr ræktunarsjóði voru lán-
uð hvorki meira né minna en
600 lán að meðaltali á ári á
móti 10J/2 1944—46, og láns-
fjárhæðin í heild var 236 millj
ónir króna eða samtals úr þess
um báðum sjóðum um 340 millj
ónir.----Svo koma Sjálfstæð
ismenn og segja að Framsókn-
armenn þurfi að biðja afsök-
gengi stöðugt og að jafnaði til
ræktunarsjóðs, svo að Framsókn
armenn skiluðu einnig varanleg
um tekjustofnum til framtíðar-
innar.
x D= 260 þúsund
x B=2 800 þúsund
Framsóknarmenn óttast því
ekki samanburð við stjórn Sjál'f
stæðismanna á lánamálum land
búnaðarins. Lánveitingar sjóð-
anna voru á ári að meðaltali 28
milljónir króna, en að meðaltali
hjá íhaldsstjórninni aðeins 260
þúsund.
Núverandi landbúnaðarráðhr.
hefur reynt að kenna Framsókn
armönnum um gengistöp stofn-
lánasjóðana, vegna þess að
Framsóknarmenn útveguðu sjóð
unum erlent lánsfé. Með gengis-
fallinu 1960 hækkuðu skuldir
sjóðanna um 65 milljónir og með
HALLDÓR E. SIGURÐSSON
ónir á þennan hátt á nokkrum
árum. Ekki get ég þessa vegna
þess, að ég hafi ekki talið nauð
synlegt að veita þessum atvinnu
vegi stuðning; ríkisvaldinu ber
skylda til þess að sjá svo um,
að atvinnuvegunum vegni vel,
en það má ekki greiða úr fyrir
einum með aðgerðum. sem í-
þyngja öðrum. Því fremur er á-
stæða til að minna á þetta sem
það hefur verið ætlunin frá upp-
hafi, að ríkisvaldið sæi um að
jafna reksturshalla sjóðanna,
vaxtamismuninn og önnur áföll.
í tíð Framsóknarmanna var gert
enn betur, því að sjóðirnir söfn-
uðu þá höfuðstól upp á 100 millj
ónir. Það er núverandi ríkis-
stjórn, sem hefur eytt honum,
vegna þess að hún hefur tekið
efnahagsmálin þeim tökum, að
hún lætur hlut l^ndbúnaðarins
liggja eftir.
Nú er um stefnuhvörf að ræða
r \
Aour áttu búnaSarsjóðirnir að standa fyrir uppbyggingu landbúnaðar-
ins. — Nú á landbúnaðurinn að standa fyrir uppbýggingu sjóðanna. -
unar á afskiptum sínum af
lánasjóðum landbúnaðarins.
Uppbygging sjóðanna
Um uppbyggingu sjóðanna er
það að segja, að 1947, þegar
Framsóknarmenn tóku við land-
búnaðarmálum úr höndum Sjálf
stæðismanna var höfuðstóll bygg
ingasjóðs 6.7 milljónir, en í árs-
lok 1958 var höfuðstóllinn orðinn
43.3 milljónir. í ársbyrjun 1947
átti ræktunarsjóður 4.4 milljón-
ir, en í árslok 1958 var hann 61.7
milljónir. Höfuðstóll bygginga-
sjóðs og ræktunarsjóðs nam sam
tals 105 milljónum í árslok 1958,
er Framsóknarmenn létu af
völdum og hafði þá vaxið um
94 milljónir síðan 1947 Þetta er
nú „gjaldþrotið". sem Framsókn
armenn skildu sjóðina eftir í!!!
Til viðbótar við hina stórkost
legu eflingu sjóðanna, sem hér
hefur verið greind, var ákveðið á
stjórnartímabili Framsóknar-
manna, að hluti af mótvirðissj.
gengisfallinu 1961 um 26 milljón
ir. Þessi töp eru sögð Framsókn
armönnum að kenna, vegna þess
að þeir hafi ekki tryggt þessi
mál nógu vel. Ríkissjóður bar
ábyrgð á þessum sjóðum pg hef
ur alltaf átt sjóðina og á þá,
eins og stendur í greinargerð
þessa frumvarps.
Fyrir hvera eru gengis-
breytingar?
— Og af hverju er verið að
framkvæma gengisbreytingar á
íslandi? Það er gert vegna at-
vinnuveganna. Það er venjulega
sett upp hér á Alþingi, er gengi
ei fellt, að bátur þurfi svo og
svo mikið gengisfall til að geta
borið sig. Ef Alþingi ber skylda
til að breyta gengi vegna sjávar
útvegsins, þá ber því jöfn skylda
til að sjá svo um, að einum af
höfuðatvinnuvegum landsmanna
sé ekki íþyngt um of með geng-
islækkunum og það ætti því ekki
að hafa verið nema einn þáttur-
inn í aðgerðunum i efnahagsmál
um að greiða gengistap stofn-
lánasjóða landbúnaðarins. Geng
istöp bankanna og ríkissjóðs
voru færð á sérstakan reikning
ríkissjóðs í Seðlabankanum. Svo
blæs landbúnaðarráðherra sig
út hér á Alþingi og telur það
sérstaka frekju, að þingmenn
skuli láta sér detta í hug að
landbúnaður sé látinn sitja við
sama borð og aðrir atvinnuveg-
ir, þegar gengisbreytingar eru
gerðar í þágu atvinnuveganna.
Er £afnræ3i med þeim?
Fjármálaráðherra gaf hér á
þingi skýrslu fyrir skömmu um
ríkisábyrgðir, Hann gat þess, að
ríkissjóður væri búinn að greiða
ríkisábyrgðartöp vegna togara-
útgerðarinnar um 94 milljónir á
nokkrum árum og greiddi 25.8
milljónir á sl. ári og til togara,
fiskiðjuvera og síldarverksmiðja
hafa verið greiddar um 150 millj-
hjá lahdbúnaðinum. Áður áttu
•sjóðirnir að standa fyrir upp-
byggingu landbúnaðarins um
sveitir landsins, en nú er það
landbúnaðurinn sem á að standa
fyrir uppbyggingu sjóðanna. Tekj
ur stofnlánadeildarinnar eiga að
vera samkvæmt frumvarpinu og
greinargerð þess samtals 933.4
milljónir fram til ársins 1975, en
allt miðast þetta við það ár, svo
maður gæti haldið, að ríkis-
stjórnin hugsi sér að það ár sé
þætti ríkisstjórnarinnar að fullu
og öllu lokið. Þegar tekjurnar eru
nánap sundurliðaðar og grafizt
fyrir, hvaðan þetta fé á að
koma, þá kemur í ljós, að frá
bændunum í landinu eiga að
l:oma með framleiðslusköttum og
vöxtum 618.5 milljónir eða nærri
tveir þriðju af því, sem þessir
sjóðir eiga að fá til meðferðar.
— Þannig á að byggja sjóði
landbúnáðarins upp nú. Þar
skiptir aldrei með, 123456123456
(Framh. á 4. síðu)
Sýndarmennska stjórnarflokkanna í kornræktarmálunum
Minnihluti fjárveitinga
nefndar, þeir Karl Guðjóns
son, Halldór Ásgrímsson, Hall
dór E. Sigurðsson og Ingvar
Gíslason, hafa lagt fram
nefndarálit um tillögu ti)
þingsályktunar um að innl.
kornframleiðsla njóti sömu
aðstöðu og innílutt korn á
markaði, en innflutt korn er
niðurgreitt eins og kunnugt
er en innlent ekki. í nefndar
álitinu segir meðal annars:
1 nefndaráliti á þingskjali
359, sem meiri hluti landbún
aðarnefndar í efri deild gaf
út um kornræktarfrumvarp,
er sú deild haföi til meðferð
ar, var mjög látið að því
liggja. að vert væri að taka
upp verðbætur á innlendu
korni, og það áfopm raunar
notaö sem röksemd fyrir því,
al nefnt kornræktarfrumvarp
þyrfti ekki að lögtaka. Um
þetta efni fórust formanni
landbúnaðarn. efri deildar
háttv. 10. landskj þingm.. svo
orð í framsöguræðu fyrir
nefndaráliti:
„Við víkjum einnig að því,
að eins og nú hefur verið hag
að . ein tvö ár niðurgreiðsl
um á fóðurbæti eða erlendu
korní til fóðurbætis, þá væri
mjög eðlilegt, að kornyrkja
innanlands nyti að minnsta
kosti sams konai stuðnings
i því formi.“
Þessi ummæli verða vart
skilin á annan veg en sem
meðmæli með, ef ekki fyrir-
heit um, að efni þessarar þált.
beri að framkvæma. þótt sú
virðist ekki raunin eftir af-
stöðu meirihluta fjárveitinga
nefndar til þessa máls.
Með sérstöku tilliti til þess
að þetta er annað bingið, sem
hefur þessa tillögu til með-
ferðar, og rikisstjórnin hefur
enn ekki hafið neinar fram
kvæmdir til þeirrar áttar er
tillagan miðar að. þrátt fyrir
fyllstu lagaheimildir, sem í
gildi eru, þá getur minni hl
nefndarinnar ekki sætt sig
við að vísa málinu frá þing
inu
Um fjárhagslega þýðingu
samþykktar tillögunnar skal
þetta tekið fram:
Innlend kornframleiðsla
er á síðasta ári talin hafa
numið fast að 600 tonnum
korns.
Verðlag á hinum ýmsu
korntegundum er að visu mis
munandi, en ætla verður, að
samþykkt tillögunnar mundi
að meðaltali þýða 70 aura
varðætur á hvert kg korns
og heildaruppbót því verða ná
!ægt 400 bús. kr., miðað við
ársframleiðslu 961 Á fjár
lögum fyrir yfirstandandi ár
eru áætlaðar 300 milljónir kr
til niðurgreiðslna og útflutn
ingsuppbóta svo að samþykkt
'tillögunnar um aðstöðujöfn-
un mnlendrar kornfram-
leiðslu við innfiutning korns
frá útlöndum mundi ekki
setja fjárhag ríkisins úr
skorðum, enda mun í áætlun-
um um niðurgreiðslur hafa
verið gert ráð fyrir þvi, að
enn yrði, svo sem jafnan til
þessa að flytja svo til allt
korn til landsins frá útlönd-
um og því gert ráð fyrir verð
bótum á það allt.
Innlenda framleiðslan spar
ar auðvitað innflutninginn og
gætu því komið verðbætur til
hennar beint af þvi fé, sem
ætlað hefur verið til niður-
greiðslna á erlenda orninu,
sem nú sparast.
T í IVIIN N, laugardaginn 7. aprfl 1962