Vísir - 18.05.1978, Blaðsíða 6

Fimmtudagur 18. mai 1978 VÍSIH
Umsjón: Guömundur Pétursson
3
VANDINN VIÐ
SALT-VIÐRÆÐ-
URNAR ER SÁ,
AÐ ÞÆR ERU
OF VIÐAMIKLAR
Bandarikjanna og Sovétrikj-
anna heldur hefur þeim stöðugt
verið haldið við frá upphafi
þeirra 1969, og reynst hin ná-
kvæmasta loftvog til aflestrar
og mælingar á sambúð Banda-
rikjamanna og Sovétmanna i
heild.
Eftir að tilraun Bandarikja-
stjórnar i mars i fyrra, til þess
að fá breytt samkomulaginu frá
1972 um takmörkun eldflauga til
lands og sjávar i annað sam-
komulag, sem gerði ráð fyrir
enn meiri takmörkunum og
strangara banni við kjarnorku-
vopnatilraunum, fór út um þúf-
ur urðu báðir aðilar ásáttir i
september á siðastliðnu
hausti um önnur sam-
komulagsdrög, þar sem
ekki yrði tekið eins mikið upp i
sig. Það samkomulag skyldi
taka til minnkunar herafla
angur þeirra viðræðna einhvern
tima i sumar.
1 baksviðsviðræðunum ber
hæst SALT-fundina i Vinarborg,
þar sem austur og vestur hafa
reynt að koma sér saman um
samdrátt i herafla Varsjár-
bandalagsins og NATO i Mið-
Evrópu. Báðir aðilar leggja
mikla áherslu á pólitiskt mikil-
vægi þessara viðræðna. En
vegna erfiðleika við að meta og
bera saman herafla, flugstyrk
og vopnabúnað hefur hjakkað i
sama farinu og árangursvonir
litlar i bili. Til þess heyra einn-
ig viðræðurnar i Genf um bann
Richard Burt hjó
New York Times
þessir aðilar ekki orðið ásáttir
um hvers konar herskipum
skuli leyfast siglingar um Ind-
landshaf. Auk þess telja Banda-
rikjamenn sér bera meiri nauð-
syn til að hafa flota á Indlands-
hafi til að vernda oliuflutninga
sina úr Persaflóa.
Viðræður um takmörkun
vopnasölu og útflutnings eru
naumast byrjaðar enn. Eftir
fyrsta fundinn i nóvember sið-
astliðnum var allt á huldu um,
hvenær annar fundur yrði hald-
inn eða hvort þeir yrðu fleiri.
Bandarikin gagnrýndu Sovét-
rikin fyrir vopnaflutninga til
Afriku (og sérlega Eþiópiu), og
Sovétrikin svöruðu um hæl með
gagnrýni á fyrirætlun Carters
að selja herþotur til Austur-
landa nær.
Rétt eins og þarna væru ekki
fundin ærin verkefni fyrir við-

Continued
Kjarnaoddaeldflaugar risaveldanna sem
SALT-viðrœðurnar taka til
Bandarlkin Sovétrikin
Langdrœgar flaugar
Sprengiflugvélar F I I
\-V •V-V-V-V-V-VV\
■V V 376 <WV\
< wwwvV \vww-v.
^VVVVVV^ \v-VVVww\
" .. * Wwcoojyoul b*Ui»l< . .' * • Sytmufin^unched mtwile -
135
Herafli og venjuleg vopn i Evrópu
Varsjórbandalagii
NATO
HerliS
Fluglið
j t 193,000 \ Kl 4 í 204,000
WtVi'W* *|*M
1111 # t\\t ’* \ "# *« *#

Vopnaútflytjendur
(Tölur sýna milljónir dollara)
Bandarikin
3,«M HHHHHBHHH
I.SMHHHSovétrikin
M7 m Bretland
__ Frakkland
ISS| ltalfa
1311 V-Pýskaland
57 | Kina
34\ Kanada
29\ Holland
21\ Svlþjóft
202% önnur iftnriki-vesturi)
55\ önnur iftnriki-austurs
3í \ Þróunarlönd
553
m&m
ijfe $s?
Sourct: SlPf*
Herflugvélar
1,344
<£^.<^ <£&<£),
Vopnakaupendur
__ Austurlönd nœr
Austurlönd fjæi
, Norftur-Afrika
Suftur-Amerika
^Hikin suftur af Sahai
lk Suftur-Asia
118% Suftur-Afrlka
5®\ Mift-Amerika
■ i
Ef vígbúnaðarkapp-
hlaupið setti svip sinn á
samskipti Sovétrikjanna
og Bandaríkjanna á sjö-
unda áratugnum, þá
hafa afvopnunar- og
SALT-viðræðurnar sett
sitt mark á áttunda ára-
tuginn.
Hernaðarsamkeppni austurs
og vesturs er enn hin ákafasta.
Þetta árið munu Sovétmenn og
Bandarikjamenn og banda-
menn þeirra verja 300 millj-
örðum dollara til að halda við og
efla vopnabirgðir sinar. Sam-
timis þessu stendur samt Cart-
ersstjórnin i umfangsmestu af-
vopnunarviðræðum við
Moskvustjórnina, sem teknar
hafa veriö upp eftir kalda strift-
ið.
Viðræður þessar hafa verift
hinar erfiðustu. Einkum um
takmarkanir kjarnorkuvopna,
þar sem hvor kennir hinum um
lélegan árangur. Sönnu nær
mun þð vera hitt, sem kemur I
ljós, ef litiö er yfir allt þaö svift,
sem reynt hefur verið að spanna
i viðræöum þessum. Nefnilega,
að tekið hafi verið fyrir svo mik-
ið i einu, að von er, að það taki
timann sinn að komast yfir það
allt: hagsmunirnir, sem i húfi
eru, veröa svo hrikalegir þegar
til heildarinnar er tekið, að
hvorugur getur undirritað eitt
eða neitt, nema vera viss i sinni
sök, að hann semji ekki af sér.
Til aö glöggva sig betur á
þessum viöræöum, má skipta
þeim i þrennt: (1) Aöalviðræð-
urnar, sem Bandaríkjamenn og
Sovétmenn láta sig mestu
skipta og vonir standa til, aft
leifti af sér samkomulag siðar á
árinu (2) Baksviðsviöræftur,
sem hafa ekki leitt til neins enn
og litlar vonir eru bundar við i
náinni framtið, (3) Nýmælin
sem eru i uppáhaldi hjá Carter-
stjórninni, en þykja jafn ólikleg
til árangurs og baksviösvið-
ræðurnar.
1 aðalviðræöunum ber lang-
hæst samninga um takmörkun
kjarnorkuvopna. Það er ekki
aöeins að þessar viðræður taki
til mestu gjöreyðingarvopna
(ekki mjög störvægilegrar þó)
og takmörkunar tilrauna á um-
deildum varnarkerfum. Þessi
drög eru þó enn á umræðustigi.
Bandarikjastjórn hafði þó
lagt meira kapp á samkomulag
um Itarlegra bánn við kjarn-
orkuvopnatilraunum. Um slikt
bann hafa staðið viðræður I heil-
an áratug, en það var fyrst á
siðasta ári, sem Bandarikin, So-
vétrikin og Bretland urðu ásátt
um að leggja höfuðáherslu á
þær viöræður. Nú er svo komiö,
að menn gera sér vonir um ár-
vift notkun eiturefnavopna.
Aðalvandinn þar hefur reynst
að koma sér saman um viðmið-
unarreglur, sem slikt sam-
komulag gæti byggst á.
Af nýmælum sem hæst ber, er
aö nefna tillögur Bandarikja-
stjórnar um takmörkun flota
USA og Sovétrikjanna á Ind-
landshafi og um reglugerð varð-
andi vopnasölur og vopnaút-
flutning. Umræðurnar um Ind-
landshaf fóru vel af stað í fyrra,
en virðast siðan hafa steytt á
skerjum. Til að mynda hafa
ræöunefndirnar aft fást vift, hafa
Bandarikjamenn á prjónunum
tillögur um aörar slikar skyldar
vopnatakmarkanir. Það eru
hugmyndir um takmarkanir á
vigahnöttum, gervihnöttum,
sem grandaö geta öörum gervi-
hnöttum. Og áfram mætti telja.
Þessar hugmyndir og stefna I
afvopnunarmálum falla að visu
friöarsinnum vel I geð, en
margir þeirra eru þó farnir að
hafa sinar efasemdir um, hvort
ekki hafi verið of mikið i fang
færst i einu.
rFYLGIST MEÐ Á YÐAR SVIÐI OG LESIÐ
' r
FRJALSA VERZLUN
FRJÁLS VERZLUN
3. tbl. 1978
Frjáls verzlun fjallar mánaðarlega i föstum þáttum
blaösins um viðskipti og athafnalif hér á landi og erlendis.
Frjáls verzlun heimsækir mánaðarlega ýmsar byggðir
landsins og birtir frásagnir af þvi sem þar er að gerast og
ræðir við forsvarsmenn i viöskipta- og athafnalifi.
Þeir visa veginn
Frjáls verzlun birtir reglulega stjórnunarþátt þar sem
kynnt eru ýmis málefni sem geta komið stjórnendum aö
notum i starfi þeirra, aukið afköst og auöveldað stjórn-
endum og starfsmönnum vinnuna.
Frjáls verzlun gefur út sérblöð um viöskiptalönd Is-
lendinga og birtir sérefni meö upplýsingum um viðskipti
tslendinga við aðrar þjóðir. Greint er frá efnahag, stjórn-
málum og ýmsum fleiri þáttum úr þjóðlifi þeirra.
Frjáls verzlun segir reglulega frá fyrirtækjum, fram-
leiðslu og þjónustustarfi þeirra. Sagt frá merkum tima-
mótum eða nýjungum i starfi þessara aðila.
Frjáls verzlun, Armúla 18 simar 82300 og 82302
Óska eftir að gerast áskrifandi aö
Frjálsri verzlun:
j Nafn:_________________________________
| Heimilisfang:_________________________
simi:
I --------------------------------------
I
I
I
FRJÁLS VERZLUN
4. tbl. 1978
Frjáls verzlun birtir reglulega fjölda auglýsinga sem
eru hagnýtar stjórnendum og vekur athygli á sérstöðu
markaðsþátta þar sem lesendum eru kynntar sérvör-
ur.