Lesbók Morgunblaðsins - 11.12.1999, Blaðsíða 20

HIN NYJA
Sýningin Við aldamótverður opnuð í Listasafni
íslands í dag. Verða þar sýnd verk íslenskra
listamanna sem haslað hafa sérvöll á undanförnum
áratug. Er þetta fyrri sýningin af tveimur sem eiga að
varpa Ijósi á stöðu íslenskrar myndlistar við aldarlok
• en um næstu helgi verður opnuð sýning á verkum
frumkvöðlanna. ORRI PÁLL ORMARSSON skoðaði
sýninguna undir leiðsögn Ólafs Kvarans
forstöðumanns safnsins.
ALDAMÓTIN, hvenær sem
þau svo koma, eru
kveikjan að sýningunum
tveimur sem opnaðar
verða í Listasafni Islands
í dag og um næstu helgi.
Etja húsbændur þar
saman yngstu kynslóð ís-
lenskra myndlistarmanna og frumherjunum
frá því fyrr á öldinni.
Verkin á sýningunni sem opnuð verður í
dag eru öll úr eigu Listasafns Islands og
flest hafa verið keypt á undanförnum tveim-
ur til þremur árum. Listamennirnir eru allir
fæddir á árunum í kringum 1960 og eiga það
jafnframt sammerkt að hafa komið fram á
sjónarsviðið í íslenskri myndlist á síðustu
tíu árum. Sýningin verður í sölum 3 og 4.
Ólafur Kvaran forstöðumaður Listasafns
íslands segir að þessi nýja aldamótakynslóð
hafi oft verið kennd við endalok nútíma-
-•'hyggjunnar eða póstmódernisma. „Það er að
vísu loðið hugtak og margrætt og ekkert
endanlegt samkomulag um merkingu þess.
En sé það rétt að veigamiklar grundvallar-
forsendur gömlu aldamótakynslóðarinnar
séu ekki lengur til staðar má kannski tala
um að upp sé komið póstmódernískt ástand
við aldarlok. Það er fyrst og fremst verkefni
hinnar nýju aldamótakynslóðar að takast á
við þennan flókna vanda og leggja grundvöll
að nýrri hugsun í myndlistinni - er rímar
við nýjar þjóðfélagsaðstæður."
Óráðin gáta
Myndlist gömlu aldamótakynslóðarinnar,
sem verður í öndvegi á seinni sýningunni, er
orðin drjúgur þáttur í sögu og sjálfsmynd
íslenskrar þjóðar. Um það verður ekki deilt.
^.Að áliti Ólafs er hin nýja aldamótakynslóð
um margt óráðin gáta. „Hún endurspeglar
stöðuga viðleitni sérhverrar kynslóðar til að
leita sér að sjálfsmynd og skapa sína sögu.“
Það er einmitt sjálfsmyndin sem er í
brennidepli á sýningunni, að dómi Ólafs.
Sjálfsmyndin í menningunni og ekki síður
sjálfsmyndin í náttúrunni. „Náttúran hefur
löngum verið sterkasti þátturinn í íslenskri
n
Stefán Jónsson: Án titils.
Hrafnkeil Sigurðsson: Ljósmynd.
HUGSUN
Þorvaldur Þorsteinsson: íslensk myndlist. MorgunblaðiS/Golli
tækifæri. „Þessi nýja kynslóð sér bæði nátt-
úruna og menninguna í gegnum söguna og
þess vegna er einmitt áhugavert að tefla
gömlu aldamótakynslóðinni fram líka.
Frumherjarnir eru nefnilega hluti af sög-
unni. Þetta verða spennandi samræður
þessara tveggja skauta í listinni.“
Enda þótt gaman sé að bera þessa tvo
hópa saman eru hlutverk þpirra ólík, að því
er fram kemur í máli Ólafs. „Hlutverk
brautryðjendanna, Þórarins B., Asgríms,
Kjarvals, Jóns Stefánssonar og þessara
manna, var að búa til íslenska myndlist. Það
hlutverk verður aldrei endurtekið. I því
felst þeirra sérstaða. Hlutverk nýju kyns-
lóðarinnar er eigi að síður afar mikilvægt og
ég er sannfærður um að margir af þeim
listamönnum sem hér eiga verk koma til
með að lifa góðu lífi í listasögunni."
Helstu tilhneigingar
Eftirtaldir listamenn eiga verk á sýning-
unni: Anna Líndal, Birgir Snæbjörn Birgis-
son, Kristín Gunnlaugsdóttir, Sigtryggur B.
Baldvinsson, Daníel Magnússon, Þorri
Hringsson, Sigurður Árni Sigurðsson, Har-
aldur Jónsson, Þorvaldur Þorsteinsson; Ivar
Brynjólfsson, Hrafnkell Sigurðsson, Ólafur
Elíasson, Kristinn E. Hrafnsson, Katrín
Sigurðardóttir, Stefán Jónsson, Helgi
Hjaltalín Eyjólfsson, Ólöf Nordal, Inga Þór-
ey Jóhannsdóttir og Húbert Nói.
Ólafur segir mikla breidd í þessum hópi
og þó hér sé eingöngu um verk úr eigu
safnsins að ræða gefi hún ágæta mynd af
helstu tilhneigingum í íslenskri myndlist á
undanförnum áratug. Sú mynd sem þarna
er upp brugðið sé þó engan veginn endan-
leg. Þá kröfu sé ekki hægt að gera. „Á þess-
ari sýningu gefst gott tækifæri til að meta
hvort safnið hafi keypt inn með skynsamleg-
um hætti á undanförnum árum - og leið-
rétta ef fylla þarf upp í. Við höfum gott
svigrúm til að leiðrétta mistök. Við erum til
dæmis ennþá að kaupa verk eftir brautryðj-
endurna. Við eigum því örugglega eftir að
bæta við verkum eftir þessa ágætu lista-
menn síðar.“
Anna Líndal: Brúður.
myndlist, þótt það sé á ólíkum hugmynda-
fræðilegum forsendum, þessi kynslóð ekkert
síður en frumherjarnir eða afstraktmálar-
arnir. Það er I raun sama hvar borið er nið-
ur, rótin liggur alltaf í landslaginu, náttúr-
unni. Á þessari sýningu má sjá marga nýja
vinkla á þessu viðfangsefni enda spyr þessi
kynslóð margra áleitinna spurninga um sína
eigin sjálfsmynd og um landslagið og nátt-
úruna. Það eru merkingarrík skilaboð í
þessum verkum.“
Ólafur bendir á að þarna séu líka verk
eins og eftir Önnu Líndal og Þoi-vald Þor-
steinsson sem fjalla frekar um samfélags og
menningarleg skilyrði með því að vinna
raunveruleika hversdagsins og umbreyta
honum í tákn og líkingar.
Ólafur segir einnig gaman að etja alda-
mótakynslóðunum tveimur saman við sama
* 20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 11. DESEMBER 1999