Lesbók Morgunblaðsins - 11.12.1999, Blaðsíða 16

.VvVVV' >>:>:>
Sliwatei
■
Werner Tiibke er gott dæmi þess hvernig austur-þýskum myndlistarmönnum tókst ad tjá sig þrátt fyrir opinbera list Alþýdulýðveldisins. Þetta fræga málverk hans vard til 1967 og nefnist
Æviminningar Dr. jur Schultze VII. Blönduð tækni á léreft á tré, 122x183 sm. Listasafnið í Leipzig.
ÞAÐ verður ekki af þeim skafið
Þjóðverjum, að viðgangur
sjónmennta er þeim metnað-
armál. Engin þjóð í Evrópu
státar af eins mörgum lista-
söfnum í hverri einustu
stærri borga landsins, engin
af jafnmörgum listakaup-
stefnum né jafnmörgum bönkum og opin-
berum stofnunum er skipulega safna sam-
tímalist og mikilsháttar einkasafnarar eru
á hverju strái. Þá er sjálfskoðun þeirra
viðbrugðið og hvergi er rökrætt jafn-
hressilega og deilt jafnóvægið um hlutina
á listavettvangi, og í ljósi þessa alls er
Þýskaland nútímans fyrirmyndarríki á
þeim fleti. Og sem ég hef endurtekið vikið
að, er sú tíð löngu fyrir bí að þýskir lista-
menn þurfi að fara til Parísar, og út-
landsins yfirhöfuð, til að sanna sig. Listin
kemur innan frá og út ekki síður en lífið
og það mættu norrænir, ekki síst íslenzkir
samtímalistamenn, hafa hugfast og standa
betur að sínu og sinni sameiginlegu arf-
leifð. I þessum síðasta pistli mínum í Les-
bók á árinu og jafnframt öldinni, vil ég
víkja að öllum þessum sýningum, en hver
þeirra og einkum þær stóru eru tilefni sér-
stakrar umfjöllunar og þá helst í fleirtölu.
Umfang þeirra má ráða af sýningarskrán-
um/bókunum, er fylgja þeim sem ég held
að samtals vegi nær tíu kílóum, hin
stærsta rúm þrjú og fyrirferðin eftir því.
En þá er um að ræða sérstaka stórfróð-
lega bók, gefin út í tilefni framníngsins, og
hefur með þverskurð af tuttugustu öldinni
í Þýskalandi að gera; list, menningu,
stjórnmál og þjóðfélag í hnotskurn. Fyrir
þá sem ekki eru inni í þýskri myndlist er
t, þetta gullnáma, því sjónmenntir Þýðverja
er eitt merkasta framlag til heimslistar-
innar á öldinni og til áréttingar má hér
einungis nefna listhópana Der Blaue Reit-
er, Die Brúcke og Bauhaus, sem jafnframt
var skóli nýviðhorfa í myndlist, hönnun, li-
stíðum og arkitektúr. Og þá maður hefur
í Berlín á sér stað gríðarlegur framningur
á myndlist tuttugustu aldar í Þýskalandi, hófst
4. september með þrem risasýningum og þrjáraðrar
minni opnuðu 29. september, ásamt því að bygging-
arlist borgarinnar er vel kynnt með reg lulegum
skoðunarferðum upp á dag hvern. Lýkur 9. janúar
árið 2000. BRAGIÁSGEIRSSON var á vettvangi
og rýndi í hlutina.
Max Beckmann (1884-1950) er einn þeirra málara sem stödugt vinna á og myndir hans lík-
astar tímalausri núllst. Hina yndisþokkafullu mynd, Þenkjandi kona, málaði hann 1937, olía
á léreft, 56 x 110 sm. Listahöllin Bremen.
kynnst öllum hliðum þýskrar listar af sjón
og raun, reynist hún allt annars eðlis en
haldið var að ungum listspírum á hjara
veraldar fyrir hálfri öld og enn meira en
eimir af. Þá er ekki úr vegi að upplýsa um
leið, að desember og janúarmánuður eru
einstaklega heppilegir til skoðunar stór-
sýninga og listasafna. Örtröðinni á sjálfar
sýningarnar linnir þó tæpast síðustu vik-
una, en hins vegar eru þetta rólegustu
mánuðurnir hvað aðrar safnaheildir snert-
ir og þær eru nokkrar, nefni hér helst
Charlottenburg Safnaeyjunna og Dahlem.
Krafturinn í Berlín nútímans segir okk-
ur, að þar hafi menn fullan hug á að verða
í engu eftirbátar New York, Lundúna né
Parísarborgar, helst fremri. Staðreyndirn-
ar, að borgin mun innan fárra ára aftur
verða orðin mesta safnaborg heimsins,
þótt ekki státi hún af hliðstæðu Louvre í
París né Metropolitan safninu í New York.
Hins vegar hafa þeir í Berlín komið upp
listamiðstöð, sem hinar borgirnar státa
ekki af né aðrar í heiminum sem er,
Kunstforum, með bókasafni, tónlistarhöll,
hljóðfærasafni þjóðlistasafni og nýju safni
eldri listar sem er tengt áður byggðu list-
iðnaðarsafni og aldeilis skoðunar virði,
stórhátíð fyrir augu og anda.
Skilvirkni og hlutlægni á heildina er að-
al þessara stórsýninga og ekkert dregið
undan, jafnvel ekki það sem menn nefna
fagurfræði valdsins, Die Ásthetik der
Macht, sem greinir frá tímabili þjóðernis-
sósíalista, og list Alþýðulýðveldisins er að
sjálfsögðu gerð skil. Hér hefur sýningar-
gesturinn söguna fyrir framan sig og get-
ur myndað sér sjálfstæðar skoðanir á hlut-
ina því rýnt er í þá frá öllum hliðum en
matreiðsla og trúboð úti í kuldanum. Hins
vegar er rökrætt og deilt á einstaka þætti
framkvæmdarinnar og þar hafa menn
sitthvað til síns máls eins og fyrri daginn,
m.a. þykir það ljótur blettur á framníngn-
um að nokkrir mætustu listamanna þjóð-
1 6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/USTIR 11. DESEMBER 1999