Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1983, Blaðsíða 8

Tove Janson
Einn hemúlanna stóð uppi á þakinu og
krafsaði í snjóinn. Hann var með gula
ullarvettlinga, sem smám saman urðu
votir og óþægilegir. Þá lagði hann þá á
strompinn, andvarpaði og hélt áfram að
krafsa. Að lokum fann hann þaklúguna.
— Jahá, þarna var hún þá, sagði hem-
úllinn. og þarna niðri liggja þau og sofa.
Sofa og sofa og sofa. Meðan aðrir vinna
sér til óbóta bara af því að jólin eru að
koma.
Hann steig upp á þaklúguna, en þar
sem hann gat ómögulega munað hvort
hún opnaðist inn eða út, hoppaði hann
varlega á henni. Hún opnaðist samstund-
is inn og hemúllinn hrapaði niður í snjó
og myrkur og allt það sem múmínfjöl-
skyldan hafði sett upp á háaloft til að
nota seinna.
Nú var hemúllinn orðinn reglulega
argur og auk þess var hann ekki alveg
viss um hvar hann hafði látið gulu vettl-
ingana sína. Þetta voru einmitt uppá-
haldsvettlingarnir hans.
Hann þrammaði niður stigann, reif
upp hurðina og æpti reiðilega: Jólin eru
að koma! Ég er orðinn þrautleiður á ykk-
ur og ykkar eilífa svefni og nú geta jólin
komið hvenær sem er!
Þarna niðri lá múmínfjölskyldan í
vetrardvala eins og venjulega. Þau höfðu
sofið mánuðum saman og höfðu hugsað
sér að sofa langt fram á vor. Svefninn
hafði vaggað þeim í þægilegri ró í draumi
um langan heitan sumardag. Nú kom allt
í einu órói og kaldur gustur inn í drauma
múmínsnáðans. Og svo var einhver sem
dró af honum sængina og æpti að hann
væri þrautleiður og að jólin væru að
koma.
— Hva, er komið vor? muldraði múm-
ínsttáðinn.
— Vor! fnæsti hemúllinn. Það eru að
koma jól, skilurðu, jól.
Og ég hef ekki gert neitt og ekkert er
tilbúið og svo senda þau mig til þess að
ræsa ykkur út í miðjum klíðum. Vettl-
ingarnir eru líklega týndir. Og allir æða
um sem galnir og ekkert er tilbúið ...
Síðan þrammaði hemúllinn aftur upp
stigann og klifraði út í gegnum þaklúg-
una.
— Mamma, vaknaðu, sagði múmín-
snáðinn hræddur. Eitthvað ógurlegt hef-
ur komið fyrir. Það er kallað jól.
— Hvað áttu við? sagði mamma hans
og stakk nefinu fram undan sænginni.
— Ég veit það ekki almennilega, sagði
sonur hennar. En ekkert er tilbúið og
einhver er týndur og allir æða um sem
galnir. Kannski eru það vatnavextir og
flóð rétt einu sinni.
Hann ýtti varlega við snorkstelpunni
og hvíslaði: Vertu ekki hrædd, en eitt-
hvað hræðilegt hefur komið fyrir.
— Róleg, sagði múmínpabbinn. Róleg,
umfram allt.
Hann fór á fætur og dró upp klukkuna
sem hafði stoppað einhverntíma í októ-
ber.
Þau röktu vot spor hemúlsins upp á
háaloft og klifruðu þaðan út á þakið á
múmínhúsinu.
Himininn var blár eins og venjulega,
svo það var greinilega ekki eldgos í þetta
skiptið. En allur dalurinn var fullur af
blautri bómull, fjöllin og trén og áin og
allt húsið. Og það var kalt, miklu kaldara
en í apríl.
— Er það þetta sem er kallað jól?
spurði múmínpabbinn undrandi. Hann
tók loppufylli af bómull og starði á hana.
Mér þætti gaman að vita hvort það hefur
vaxið upp úr jörðinni, sagði hann, eða
dottið niður frá himnum. Ef það hefur
dottið allt í einu lagi hlýtur það að hafa
verið mjög óþægilegt.
— Nei pabbi, þetta er snjór, sagði
múmínsnáðinn. Eg veit að þetta er snjór
og hann dettur ekki niður allur í einu.
— Á, segirðu það? sagði pabbinn. En
óþægilegt engu að síður.
Frænka hemúlsins ók framhjá með
grenitré á skíðasleða.
— Jæja, þið eruð þá loksins vöknuð,
sagði hún áhugalaust. Reynið nú að verða
ykkur út um grenitré fyrir myrkur.
— En til hvers, byrjaði múmínpabb-
inii.
— Ég má ekki vera að því að tala við
ykkur núna, hrópaði frænkan um öxl og
renndi sér fram.
— Fyrir myrkur.hvíslaði snorkstelp-
an. Hún sagði fyrir myrkur. Ógnin kemur
í kvöld ...
— Jahá, það er greinilegt að maður
þarf grenitré til þess að bjargast, sagði
múmínpabbinn hugsi. Ég skil ekkert í
þessu.
— Ekki ég heldur, sagði mamman
bljúg, en setjið á ykkur trefla og skóhlíf-
ar áður en þið sækið þetta grenitré. Á
meðan reyni ég að kveikja upp í ofninum.
Þrátt fyrir hina yfirvofandi ógn ákvað
múmínpabbinn að höggva ekkert af
sínum eigin grenitrjám, honum
þótti of vænt um þau til þess. Hann
klifraði heldur yfir til göffsunnar og
valdi sér stórt og fallegt grenitré sem
gaffsan gat engan veginn haft nein
sérstök not fyrir.
— Heldurðu að það sé ætlast til þess
að við felum okkur í því? spurði múm-
ínsnáðinn undrandi.
— Ég veit það ekki, sagði pabbinn og
hélt áfram að höggva. Ég skil hvorki upp
né niður í þessu.
Þeir voru næstum komnir niður að
ánni þegar gaffsan kom æðandi á móti.
þeim með fangið fullt af pinklum, pokum
og pökkum.
Hún var kafrjóð í framan og greinilega
í miklu uppnámi, og hafði sem betur fer
ekki tíma til að þekkja sitt eigið grenitré.
— Þrautir og þursabit! æpti gaffsan.
Dónalegum broddgöltum ætti ekki að
leyfast að ... Og eins og ég sagði við
mímluna um daginn, það er synd og
skömm ...
— Grenitréð, sagði múmínpabbinn og
greip í örvæntingu föstu taki í minkapels
göffsunnar. Hvað á maður að gera við
grenitréð?
— Grenitréð, endurtók gaffsan rugluð.
Grenitréð? Ó þvílík hörmung! Nei, al-
máttugur ... það verður að klæða það
... Ó, hvernig á ég að hafa tíma til alls
0 g svo missti hún pakkana í snjóinn
og húfan rann niður fyrir nefið og gaffs-
an fór næstum að gráta af einskærri ör-
væntingu. Múmínpabbinn hristi höfuðið,
tók grenitréð upp og hélt áfram.
Heima hafði mamman mokað svalirn-
ar og tekið fram björgunarbelti og magn-
yl, byssu múmínpabbans og ullarteppi.
Það var aldrei að vita ...
Lítið kríli sat fremst á sófabrúninni og
drakk te. Það hafði setið í snjónum undir
svölunum og verið svo aumkunarvert að
mamman hafði boðið því inn.
— Jahá, hér er grenitréð, sagði múm-
ínpabbinn. Ef við nú bara vissum til
hvers á að nota það. Gaffsan sagði að það
ætti að klæða það.
— Svo stór föt eigum við ekki, sagði
mamman áhyggjufull. Hvað getur hún
hafa átt við?
— En hvað það er fallegt, hrópaði kríl-
ið og síðan svelgdist því á teinu sínu af
einskærri feimni, og dauðsá eftir því að
hafa nokkurn tíma dottið í huga að segja
nokkurn skapaðan hlut.
— Veist þú hvernig á að klæða greni-
tré? spurði snorkstelpan.
Krílið eldroðnaði og hvíslaði: Það á
ekki að klæða það. Það á að skreyta það.
Skreyta það með fallegum hlutum. Eins
fallega og hægt er. Það hef ég að minnsta
kosti heyrt. Svo yfirbugaðist krílið af
feimni, greip loppunum fyrir andlitið,
velti um tebollanum og skaust út um
svaladyrnar.
— Nú skuluð þið þegja stundarkorn,
því að nú er ég að hugsa, sagði múmín-
pabbinn. Ef gera á grenitréð eins fallegt
og mögulegt er, getur það ekki verið ætl-
unin að við felum okkur í því fyrir
ógninni, heldur að við blíðkum ógnina
með því. Aha! Nú fer ég að skilja hvað um
er að ræða.
Þau báru grenitréð út á hlað og reistu
það upp í snjónum. Síðan hófust þau
handa við að skreyta það frá toppi og
niðurúr, með öllum hugsanlegum falleg-
um hlutum. Þau skreyttu það með skelj-
um úr blómabeðunum og með perlufesti
snorkstelpunnar. Þau tóku niður kristals-
dropana úr ljósakrónunni í stofunni og
hengdu þá á greinarnar, og í toppinn
festu þau rauða silkirós sem múmín-
8