Lesbók Morgunblaðsins - 09.07.1983, Blaðsíða 15

gangi við höfnina raðaði
upp montnum smástrákum
með einn magran kola sem
engist í dauðateygjum
kvalafulls köfnunardauða
og með þrjár fíberglass-
veiðistengur og niðurbrytj-
aðan síldarlíkama.
Mamma verður kát að
sjá mynd af Palla sínum og
Sigga sínum í blaðinu á morg
un. Hún mamma sagði hon
um að vera góður við
dýrin og hún sagði honum
líka að fískur vœri góð-
ur. Formaður dýraverndar-
féiagsins skoðar blaöið á
morgun og sér æskuna að
leik.
Og kolinn sem er of mat-
arlítill fyrir köttinn (þar að
auki veiddur í höfninni og
fær því ekki að komast í
neinn sómakæran pott) fer
í öskutunnuna með blaðinu
í gær.
Svangur svartbakur, sem
hefur enga greind til að
plata kola á öngul, svífur
yfir þanginu.
Öidurnar, eða er það
alltaf sama aldan, gera
þangivaxna stcinana stóra
og litla, stóra og litla, en
hafíð brosir með bláma sín-
um og færir steinana í kaf.
Hrúðurkarlarnir eru eins
og margar margar geirvört-
ur og sjampúið freyðir yfir
brjóstin.
Mér er orðið kalt á nef-
inu. Eg sýg upp í nefíð og
geng framhjá klóakinu upp
í bæinn þar sem húsin
stara ekki lengur á bláma
hafsins.
Þangið bærist
þegar fellur að með
öldunni sem rís
og hnígur, rís og hnígur.
Er það ný og ný alda eða er
það alltaf sama aldan?
Eg spyr hafíð en það ans-
ar aðeins meö bláma sin-
um. Steinarnir undir þang-
inu stækka og minnka er
aldan feilur að og frá eins
og brjóst á konu í baði,
konu sem andar ekki með
maganum því hún er orðin
gjafvaxta fyrir löngu. Þang-
ið sem vex á höfði hennar
fellur vott í baðvatnið og
blandast sjampúinu er ald-
an fellur að og kaldir votir
steinarnir minna á konu-
brjóst í baði.
Fjórir litlir strákpollar
hlaupa niöur á hálan
bryggjusporð með niður-
brytjaðan síldarlikama og
þrjár fíberglass-veiði-
stengur.
Nokkurn ung kolalok
eru í eltingaleik kringum
bryggjustólpa í sjónum.
Strákarnir kætast er kol-
inn bítur á, en ég heyri
neyðaróp hans er hann
neytir allra sinna krafta til
að finna aftur frelsið sem
guð gaf greyinu í vöggu-
gjöf. Vagga hans votir,
kaldir steinar.
!>ið buðuð mér, æpir
hann, gómsætan bita. Þorp-
arar, svikarar.
Sumir deyja á öngli,
sumir á krossi. Sumir
svíkja.
Strákarnir kætast enn
meir er þunnur fískur
hangir í lau.su iofti með
beittan krók gegnum munn
sinn, of lítinn til að tala —
og of matarlítill sjálfur til
að sjóða hann í köttinn sem
malar sig í svefn til fóta í
hjónarúminu. Augu kolans
gráta: Hví svikuð þið mig?
I»ið buðuð mér gómsætan
bita, er í honum ...
Blaðaljósmyndari á
Guörún Kristín Magnúsdóttir Vltíí
Tölvan,
rafeindakofinn
og sveitasælan
Frh. afbls.3
leiða tölvur í ofannefndum verð-
flokki.
Bandarískir framleiðendur
eiga náttúrlega von á Japönum
inn á markað sinn. Á áttunda
áratugnum fundu bandarísku
tölvuframleiðendurnir ekkert
fyrir Japönum og ástæðan var
meðal annars sú, að Japanir
höfðu nægan markað heima
fyrir. Þegar þeir svo tóku að
sækja á bandaríska markaðinn
lögðu þeir ekki áherzlu á að
selja heilar tölvur heldur tölvu-
hluta og það stóð ekki á afleið-
ingunum. Japanir höfðu 1980
aðeins um 6% af markaðnum
fyrir hæggenga prentara í tölv-
ur en 1982 seldu þeir helminginn
af þeirri gerð prentara, eða um
250 þúsund af 500 þúsundum
seldum á bandaríska mark-
aðnum. Bandaríkjamenn selja
ekki betri prentara af þessu tagi
en Japanir.
Tölvan og
tölvukynslóðin
í hugleiðingum sínum um
áhrif tölvunnar á manninn eru
Time-verjar ekki með neina
hugaróra eins og íslenzk
náttúrugreind hér fyrr, heldur
velta fyrir sér raunhæfum verk-
efnum, sem fyrir liggja á morg-
un.
Hvernig bregst hin fyrsta
tölvukynslóð, en það eru þeir,
sem nú eru á barnsaldri, við
tölvunni, hvernig er bezt að
kenna börnum og unglingum á
tölvuna, hvernig er hægt að nota
hana sjálfa sem kennslutæki,
hvaða vandræðum valda slæmir
tölvuritarar og tölvuglæpa-
menn?
Þeir spyrja að vísu í Time,
hvað gerist í kollinum á mann-
inum, hvort tölvan heimski
hann eða vitki, en telja enga for-
sendu fyrir þeim hugleiðingum,
þar sem enn sé of lítið vitað um
heilastarfsemi mannsins.
Time-verjar halda sig sem sé
við morgundaginn, sem efiaust
er skynsamlegast.
Hvernig svo sem veltist fram-
leiðslan og salan hjá fyrirtækj-
um og þjóðum, þá er það víst að
viðskiptaheimurinn þarfnast
tölvunnar og stjórnvöld þarfn-
ast hennar (hér hefur gleymst
að framleiðsluheimurinn þarf
hennar ekki sízt). Nútíminn
þarfnast tölvunnar og tölvan er
komin. Nú skiptir mestu máli,
hvernig börn og unglingar taka
töivunni. Það þyrfti að gerast
þannig, að börnin tækju henni
sem skemmtilegu leiktæki, sem
félli eðlilega inn í líf þeirra (og
starf), en ekki sem eina kvöðina
enn sem á þau væri lögð af hálfu
foreldranna (er nú ekki farið að
reytast af kvöðunum? Er þessi
leikhugmynd það skynsamleg-
asta? Höfum við ekki fengið
okkur fullsadda af leikkennsl-
unni í námi barna og unglinga?
Gæti ekki farið um tölvunámið
líkt og um margt annað náms-
efni nú, að unglingarnir kæmust
aldrei útúr leiknum?)
Ólíkt því, sem er um miðaldra
fólk, hafa börn hinnar byrjandi
tölvualdar alizt upp með sjón-
varpi og tölvuskjárinn er þeim
ekki framandi, heldur kunna
þau mjög líklega vel við hann
ekki síður en sjónvarpsskjáinn,
þar sem þessi skjár er tengdur
vél, sem þau geta stjórnað og
það gefur þeim vald.
Ein tölva á 50 nem-
endur í Minnesota
í bandarískum skólum eru nú
um 100 þúsund tölvur en náðu
tæplega 52 þúsundum fyrir 18
mánuðum. Þetta svarar til þess,
að það sé ein tölva fyrir hverja
400 nemendur að meðaltali í
landinu öllu. Það eru miklu
færri nemendur um hverja tölvu
í hinum ríkari fylkjum Banda-
ríkjanna, svo sem í Minnesota,
en þar munu tölvur flestar í
skólum og ekki nema um 50
nemendur um hverja tölvu til
jafnaðar. Þá eru og í fylkinu
framleidd 700 mismunandi
tölvuprógrömm.
Til þess að örva tölvunotkun í
skólum hefur Apple-fyrirtækið
boðizt til að gefa eina tölvu í
hvern einasta almenningsskóla í
Bandaríkjunum eða um 80 þús-
und tölvur, að söluverðmæti út
úr búð 200 milljónir dala.
Þessi mikla gjöf er háð því
skilyrði að bandarísk stjórnvöld
lögfesti eftirgjöf á 25% skatti á
tölvum séu þær gefnar skólum
en svo er um öll vísindatæki sem
gefin eru í skóla.
Bandaríska þingið hefur enn
ekki samþykkt þetta en hins
vegar í Kaliforníu hefur verið
fallizt á þetta.
Margir Bandaríkjamenn hafa
þungar áhyggjur af því að skól-
um þar í landi síhraki og líta
vonaraugum til tölvunnar sem
kennslutækis og halda, að hún
bæti nám barna bæði í skólum
og heima. Könnun Yankelovich
sýndi að 57% töldu almennings-
tölvuna geta bætt bæði lestrar-
kunnáttu og reikningskunnáttu
barna.
William Ridley, varaforseti
Control Data í þeirri deild sem
fæst við menningarmál tölvunn-
ar, hefur látið hafa eftir sér:
„Plato-prógrammið okkar getur
með tilsjón kennara hraðað
lestrarnáminu fjórfalt og gert
það 40% ódýrara en nú gerist,
þegar kennarinn einn annast
kennsluna.“
Það er vissulega mikilsvert að
geta hraðað og gert ódýrara
nám barna og unglinga með
réttum prógrömmum í tölvu, en
hitt er ekki síður athyglisvert
hversu vel gengur að láta tölv-
una kenna börnum að nota
tölvu. Börn hafa mjög gaman af
að læra að prógramma og verða
fær í því, oft betri en kennarar
þeirra, jafnvel í fyrstu bekkjum
skólanna. Þau taka það nám
eins og leik og ganga upp í því af
miklum áhuga. Þeim finnst þau
vera að skjóta foreldrum sínum,
sem ekki kunna á tölvu, ref fyrir
rass. Þau eiga þarna í fórum
sínum þekkingu, til að mæta
með hinum miklu yfirburðum
foreldranna á öllum flestum
sviðum nema þessu. Þau geta
leikið þann stóra í dæminu.
Þeim finnst líka að þau séu að
laumast inn í leyndarhringinn
umhverfis stórfyrirtækin og
fjármálaheiminn og þá njóta
þau þess ekki síður að finna upp
nýja leiki og stundum af
prakkaraskap lauma tvíræðu
spaugi í annarra manna pró-