Lesbók Morgunblaðsins - 23.02.1980, Blaðsíða 7

Baobab tré
Viö rætur hæöarinnar óx baobab tré,
sem var barkrifiö aö neöan eftir fíla. Þetta
tré er mjög sérkennilegt og glæsilegt
innan um lágvaxnar akasíur og greinótta
runna sléttunnar. Baobabtré geta oröiö
mörg hundruö ára gömul. Taliö er aö
gömul tré geti ofþornað og í þeim oröiö
sjálfsíkveikja. Og menn hafa jafnvel
haldiö því fram, aö slík tré geti sprungiö
af innvortis gerjun.
Tréö er aðsetur ýmissa dýra og er heill
heimur af lífi. En einnig fylgir því ýmis
hjátrú, því innfæddir töldu aö í því byggju
andar. Guö plantaði því öfugt, segja
svertingjarnir. Þegar þaö er laufvana er
eins og ræturnar snúi upp og bolurinn er
jafnvel breiðari aö ofan en neöan. Á ööru
tré má enn sjá nafn Livingstones, sem
hann risti í bolinn, en hann fór hér um á
leiö sinni um Beduínaland á miöri síöustu
öld. Viö skoðuðum tréð meö lotningu, en
ókum síöan út á sléttuna, þar sem hjaröir
dýra reikuðu um.
Dýrin á gresjunni
Vörtusvín hlóp um meö sérkennilega
mjóa rófu, sperrta í loft upp eins og
loftnetsstöng á skriðdreka í eyöimerkur-
hernaöi. Gíraffar stóöu uppi viö akasíu-
trén, og langir hálsar og lappir duldust af
greinum og stofnum trjánna. Dýrin stóöu
kyrr og fylgdust meö feröum okkar. En
svo kom hreyfing á þessa löngu limi, og
þau skokkuöu af staö meö svífandi
fótatökum og hurfu inn í runnana. Hjörö
af fílum reikaöi milli brotinna og bældra
trjáa. Fílarnir spörkuöu upp jaröveginum
viö trjástofninn, þar til þeir komu niöur á
rætur, sem þeir gátu náö tangarhaldi á
meö rananum. Þá slitu þeir rótina viö
stofninn og drógu hana upp eins og
togað væri í langan jaröstreng unz
endinn slitnaði. Síöan vööluöu þeir rót-
inni upp í sig og stungu endunum inn fyrir
varirnar eins og ítali aö éta spaghetti.
Svona fílahjörö gerir mikinn usla á
runnagróöri gresjunnar. Landiö veröur
ömurlegt yfir aö líta, allt þakiö flakandi
trjám og upprifnum runnum, en á milli er
útvaöinn grár leir af djúpum fílasporum,
sem hafa harönaö í þurrkinum og er
mesta torfæra. Stór svartur veggur úti á
sléttunni reynist vera hjörö af vísundum.
Þarna eru yfir 100 dýr í hópi. Illilegir tarfar
eru útveröir sem gæta ungviðis hjaröar-
innar. Þeir öskra og ragna þegar nær er
komið. Mannýgir vísundar eru stórhættu-
legir og meöal illvígustu skepna Afríku.
Svart- og hvítröndóttir zebrahestar eru
styggir og viröast alltaf á varöbergi.
Þegar bíllinn stöðvast eru þeir samstund-
is roknir af staö, enda er hér veiöiland og
þeir eru eltir jafnt af Ijónum og mönnum.
Ýmsar antilóputegundir eru hér á beit
hvert sem litiö er. Impalahjarðir skjótast
inn á milli runna. Þetta eru lítil og snotur
rauðbrún dýr. Karldýrin eru meö mjóum
íbjúgum hornum og einkennandi eru
dökkar rendur aftan á lendum og dökk
mön á löngum dindli. Þarna er eland-
antilópa meö snúnum beinstæöum horn-
um, móbrúnt dýr, meö hnúö á baki. Hjörö
af gnú-antilópum (wilderbeest) tekur á
rás. Dýr þessi eru meö fax eöa hárbrúska
á heröakambi, kýrlaga horn oq brokka
harkalega út eftir gresjunni. Á undan
okkur fer hópur bavíana. Stórt karldýr
með myndarlegan axlarsvip og hundsleg-
an haus ræður yfir hópnum, en honum
fylgja smærri karldýr og kvendýr meö
unga á baki. Þau eru á leiö í náttstaö uppi
í stóru tré viö ána. Rautt sólarlag litar
himininn á þessu kyrra afríkukvöldi.
Viö ökum heim í tjaldbúðirnar, stefnum
á bjarmann af eldinum, sem innfæddir
hafa kveikt utan viö þær.
Eftir viöburöaríkan dag er setiö úti viö
eldinn. Viö Sigrún kveöum nokkur íslenzk
rímnalög. Innfæddir, sem hafa verið viö
eldamennskuna, leggja viö hlustir og
bætast í hópinn. Síðan hefja þeir upp
Dr. Sturla Friöriksson og Sigrún Laxdal kona hans viö Cessnuna.
Gulnefja, íbisstorkar og marabústorkar eiga sér hreiöur í runnum á eyjum í
Okavango-fenjunum.
raustina. Ein konan syngur fyrir og hinar
taka undir stefiö í kór. Þau raöa sér upp á
eftir forsöngvara, og stíga viö stokk meö
hnjábeygjum, handasveiflum og klappi.
Domba — Botsvana — og leiösögumenn
okkar taka undir. Söngurinn ómar út yfir
skóglendiö og yfirgnæfir hiö heföbundna
næturkvak dýranna.
Ljón á vegi
Einn daginn þræöum viö þurra slóö og
hjólin ausa upp lausum sandi og þyrla
ryki. Innan tíöar fer aö rigna. Þá veröur
leirinn aö eöju og slóöin hverfur, landiö
rennur út í eitt og hylst grænu grasi,
runnarnir blómstra og trén grænka. Þaö
kemur vöxtur í ána og hún flæðir yfir
bakka sína. Trén standa þá umflotin sem
eyjar og hjaröirnar, sem nú hafa safnazt
saman aö vatnsbólum, dreifa sér út um
sléttuna. Hann hangir enn þurr, en
veðrabrigði eru í aösigi. Hjarödýrin eru
hvarvetna, en viö reynum aö leita aö
Ijónum. Á stöku staö fljúga gammar hátt
í lofti. Fylgzt er með þeim því þeir sjá
fljótt hvar æti er aö finna, en þeir hafa
ekki aö þessu sinni safnazt saman yfir
bráö neinna Ijóna.
Ljón ó veginum í bókstaflegri merkingu. Mæti gangandi maöur óvænt Ijóni, þykir
ráölegast aö nema staöar í þeirri von aö Ijóniö láti undan síga, eöa mjaka sér hægt
afturábak og gefa þarmeö Ijóninu kost á því sama. Þaö eina, sem ekki má gera, er aó
taka til fótanna.
Viö leggjum lykkju á leið okkar og
förum eftir fáförnum vegi. Allt í einu
birtist stórfengleg sýn, óvæntur vegar-
tálmi. Á miöri brautinni mætum viö
sjálfum konungi dýranna. Hér má meö
sanni segja aö Ijón hafi orðiö á vegi
okkar, og þaö engin smá smíöi. Stórt
makkamikiö karlljón skýtur á okkur
gulum, gneistandi augum og dinglar
svörtum skottbrúski til aövörunar vegna
þessa óvænta áreitis. Viö nemum staöar,
og brátt lygnir Ijóniö aftur augun og hallar
sér værðarlega á hliðina. Þaö lætur ekki
þessa umferð raska ró sinni. Viö myndum
þaö í bak og fyrir, förum út úr slóðinni og
tökum langan sveig um þennan stað, sem
konungi dýranna þóknast að nota sér til
hvíldar. Aö lokum yfirgefum viö Ijónið full
lotningar, þar sem þaö liggur enn og
flatmagar á brautinhi.
Flug yfir gresjuna
Viö höldum áleiöis heim í tjöldin, því
enn ætlum viö að færa okkur um set.
SJÁ BLS. 14.
©