Lesbók Morgunblaðsins - 01.06.1975, Blaðsíða 6
„Þegar sverfur að þjóð-
inni í fyrri heimsstyrjöld-
inni, efnisskortur mikill,
atvinnufagmennska í
lágmarki, en sjávar-
plássin í örum vexti, fer
að myndast ótrúleg
festa í byggingarháttum
fjöldans, þannig að úr
verður fast mótað og
hlutfallafagurt hús.
Dæmi um þetta eru
gömlu húsin í Hafnar-
firði."
um hér syóra og austanlands, og
má rekja til þess verulega áhrif á
húsagerð fram undir fyrra stríð.
Noróanlands bjuggu menn meira
aó sinu, vegna ágætrar forustu
eyfirzku meistaranna, hægari
þróunar og betri endingar bygg-
inga.
— Við erum sem sé að mestu
þiggjendur á þessu sviði?
— Að mestu, en þó ekki alveg.
Þegar aftur sverfur að þjóðinni í
fyrri heimsstyrjöldinni, efnis-
skortur mikiil, atvinnufag-
mennska í lágmarki, en sjávar-
plássin i örum vexti, fer að mynd-
ast ótrúleg festa í byggingarhátt-
um fjöldans, þannig að úr veróur
fastmótað og hlutfallafagurt hús.
Dæmi um þetta eru gömlu húsin í
Hafnarfirði. Þessi vinalegu hús,
einlyft, með háu risi, og typískum
tvísettum gluggum, og oft á fuil-
háum kjallara, fara svo vei i hinu
viðkvæma landi, að þau virðast
eins og á eintali við umhverfið,
kletta og græna bala. Þessarar
hústýpu gætir m.a. i Eyjum, þar
sem hún vitnar um rýmri fjárhag
og meiri stórhug. Einhverjir vildu
vist kenna þennan fjörkipp við
bárujárn, en það er hreinn fúnk-
sjónalismi i þessum húsum, enda
þótt stefnan sú væri óþekkt þá.
Það verður að friða eitthvað af
þessum látlausu, fallegu húsum
og grafast fyrir um forsendur
þeirra. Hver veit nema einokun-
arskrifstofur ríkisins gætu grætt
eitthvað á þvi.
— Sagóirðu einokunarskrifstof-
ur?
— Æ, sleppum því núna. Já,
þetta slokknaði allt i striðsgróðan-
um. Nýmilljónerarnir, sem
spruttu upp þá, höfðu heldur lit-
inn kúltur til að standa á, og það
er ekki iaust við, aó þess gæti enn.
— Og menningarástandið spegl-
ast jafnan í byggingarlistinni.
— Ja, ég vildi nú kannski frek-
ar orða það þannig, að öll sönn
byggingarlist sé barn sins tima og
beri samtíðinni vitni. Allar til-
raunir til að skreyta sig með láns-
fjöðrum liðins tíma eru sjálfs-
flótti. Nú er ég vist farinn að
endurtaks sjálfan mig, þvi þetta
hef ég einhvern tímann sagt áð-
ur, en sjálfsagt verður aldrei
nægilega hamrað á þessu. Og
hérna er einmitt ástæðan fyrir
því, að við viljum friða gamlar
byggingar. Þær segja frá sinni
samtið, en ekki einhverju öðru.
Þótt stigin hafi verið ýmis víxl-
spor og heil tímabil hafi farið i
ófrjóa eftiröpun „klassískrar“
byggingarlistar, er byggingarlist
enginn grímudansleikur, — af-
Framhaid á bls. 11.
Ö)
GÖMLU HÚSIN
ÍFIRÐINUM
„Þessi vinalegu hús, einlyft meS háu risi og
typiskum tvísettum gluggum, og oft á fullháum
kjallara, fara svo vel i hinu viðkvæma landi, að
þau virðast eins og á eintali við umhverfi, kletta
og græna bala."