Lesbók Morgunblaðsins - 03.10.1965, Page 9

g vona að Það hafi alltaf komið
skýrt fram í þessum þáttum, að þeg-
ar íslendingar eru hégómlegir og
montnir, þá finnst mér þeir líka
hérumbil alltaf hlægilegir og leiðin-
legir. Nú man ég ekki betur en að
„fegrunarfræðingar“ hafi komið sam-
an á ráðstefnu í Reykjavík í sumar,
og mikið hvort þeir notuðu ekki tæki-
færið og stofnuðu með sér dálítinn
félagsskap. Mér finnst þetta fegrunar-
stand bæði hégómlegt og skoplegt. Ég
vil taka fram að ég er viss um að
hreinlæti og snyrtimennska og prúð-
mannleg framkoma munu alltaf verða
í gildi. Það er líia alltaf skemmtilegt
að sjá konu í stríðsmálningu á glaðri
stund, og sá eiginmaður er vissulega
lánsamur sem á ekki subbu fyrir
konu, og það er vissulega alltaf frem-
ur leiðinlegt að sitja til borðs með
fólki sem rekur olnbogann í augað
á heiðursgestinum og slafrar eins og
belja. En það er líka allt annar hand-
leggur að eyða lífdögum sínum í það
(og allri hugsun og orku) að berjast
fyrir því að teiknaða augabrúnin sé
nákvæmlega á réttum stað, að blær-
inn á varalitnum sé í nákvæmu sam-
ræmi við litinn á kjólnum og að hár-
lokkurinn sem var búinn til á snyrti-
stofu Fíu og Bíu fari ekki á ról, jafn-
vel þó að Fía og Bía þurfi að reka
fimm tommu nagla í höfuðið á við-
skiptavininum til þess að allt haldi.
Það er afskaplega brjóstumkennan-
legt fólk sýnist manni sem finnur
engan tilgang í lífinu nema í púður-
dósum og innan í tískublöðum, og
þegar „fegrunarfræðingar" fara nú á
stúfana til þess að leiða þetta fóik
á ráfi þess frá vöggu til grafar, þá
mun sumum kannski finnast sem
skörin sé farin að færast upp í bekk-
inn. Það fer heldur ekki hjá því að
maður hafi lesið um þessar hunda-
kúnstir í erlendum blöðum. Banda-
riskt tímarit var síðast um daginn
með myndir og frásögn af einum
fegrunar- og tiskuskóla í Vestur.
Þýzkalandi, og á einni myndinni virð-
ist álappalegur karlmaður með vönd-
uð kollvik vera að læra að taka
brauðsneið af brauðfati án þess að
setja píanóið um koll, nema kennar-
inn sé að reyna að berja inn í haus-
inn á honum að menn slefa ekki yfir
matnum, jafnvel þó að spæipulsan sé
falleg.
Sannleikurinn er vitanlega sá að
það er hvorki hægt að kaupa aðlað-
andi útlit né aðlaðandi framkomu
frekar en að menn geti labbað sig
inn í Járnvöruverslun Jes Zimsen og
pantað nýjan haus ellegar komið við
í kirkjunni hjá öðlingnum honum
séra Árelíusi og beðið um huggulegra
hugarfar. Mér er næst að halda að
allmikið af útlitinu komi innanfrá,
og um háttvísina er það að segja að
ef mönnum hefur ekki tekist að finna
eitthvað af henni í næsta nágrenni
sínu, þá er ansi hæpið að þeim tak-
ist betur á þriggja vikna námskeiði
úti í bæ. Þar að auki sýnist lítil á-
stæða til að ætla að það sem þjóðina
vanhagi mest um núna, það sé fólk
með próf út úr „fegrunarskólum".
Ég sé satt að segja ekki að það geti
skipt þjóðina miklu máli hvort hér sé
slangur af fólki sem viti upp á hár
hve margir millimetrar af mansétt-
unni eigi að standa fram úr jakka-
erminni eða hvernig menn eigi að
ávarpa ambassador án þess hann kæri
málið fyrir ríkisstjórninni eða hvern-
ig tískudama eigi að tyggja enskt
buff án þess að sprungur hlaupi í
andlitsmálninguna. Það er staðreynd
að karlmenn geta verið séntilmenn
fram í fingurgóma þó að þeir séu
ekki með manséttur fram á fingur-
góma, og það er ennfremur staðreynd
að konur geta haft yndisþokka og
góða greind og marga aðra eftirsókn-
arverða eiginleika þó að þær liggi
ekki í olíu um nætur og í bómull um
daga. Ef þetta er til í manneskjunni,
þá skal það, sannið til, skila sér; og
ef það er ekki til, þá getur enginn
„fræðingur“ búið til þannig eftirlík-
ingu að hún verði annað en skop-
mynd.
ar að er óhugnanlega stutt síðan
ég kom í gilliboð þar sem systur
tvær voru meðal gesta sem voru lif-
andi staðfesting þeirrar kenningar
sem hér hefur verið sett fram. í hvert
skipti einhver opnaði á sér munninn,
þá opnuðu þær sína með þreföldum
raddstyrk. Þær voru málaðar í hólf
og gólf, og þegar þær hreyfðu sig,
þá hringlaði í þeim eins og í skelj-
um. Ég hugsa að gesigjafann hafi
mest langað að taka þær upp á perlu-
festunum og hengja þær fram í þvotta
hús, en af því hann var sannkurteis
maður, þá eins og lokkaði hann þær
með sér út í horn á stofunni og kvald-
ist undir blaðrinu í þeim það sem
■MMkliMHWmngMWMWfH
eftir var kvöldsins. Fía og Bia höfðu
eflaust skrúfað á þær skrautið, og
ég veit ekki betur en að þær hafi
átt að heita fullnuma í samkvæmis-
íþróttum, en á síldarplani hefði ein-
hver sprautað óviljandi framan í
fésið á þeim með stóru slöngunni og
hlotið að launum eilíft þakklæti hins
fólksins.
Aftur á móti kemur mér í hug önn-
ur kona sem ég er viss um að hefði
staðist öll próf með prýði þó að sjálf-
ur hirðsiðameistarinn í Englandi hefði
verið prófdómari. Hún var reyndar
ensk og átti bókhaldara fyrir mann
að mig minnir og ungan son í skóla.
Fólkið í Englandi þarf að bjarga sér
sem best það getur ekki síður en
fólkið hér heima, og þegar ég kynnt-
ist þessari húsmóður upp úr 1950, þá
var hún stjórnarráðsbílstjóri. Mér
hefur alltaf fundist bílstjórar þess
opinbera hér á íslandi með dálítið
borginmannlegan svip, eins og þeir
væru búnir að gera það upp við sig
að það sé fínna að aka með ráðherra
heldur en til dæmis þorsk, en það
gæti líka bara stafað af því hvað mér
' hefur alltaf fundist þeir fínir í tau-
inu. Ég er aldrei viss um það þegar ég
sé ráðherrabíl álengdar hvort bílstjór-
inn sé að skutla ráðherranum í mat
eða ráðherrann bílstjóranum, og ég
hef enda heyrt sögu af dálítið asna-
legu atviki sem á að hafa átt sér stað
suður á Velli þegar ónafngreindur
aðmíráll á að hafa flogið með ráð-
herrabílstjóra til laxveiða norður í
land en skilið ráðherrann eftir á flug
vellinum með pela af viský.
Enskir ráðherrar, sem byggja óneit
anlega á meiri reynslu, ganga til ör-
yggis með harðan hatt, og auk þess
eru bílstjórarnir sem vinna hjá rík-
inu látnir ganga í einkennisbúningi.
Þessi enska frú, sem hefur líklega
verið kringum þrjátíu og fimm ára
gömul, var greinilega auðkennd með
einkennisbúningi, og af því Bretar
eru hagsýnir menn auk þess sem þeir
eru varkárir, þá var bílstjórabúning-
ur frúarinnar samskonar búningur og
enskt kvenfólk er látið nota í hern-
um, nema einkennismerkin höfðu
verið numin burtu.
Einhverjum kann að finnast sem ég
sé kominn út fyrir efnið, en svo er
ekki. Ég er að koma að því hvernig
þessi húsmóðir sem var bilstjóri í
bílalest sem í liðlega viku ók erlend-
um gestahóp viðsvegar um England
— hvernig hún kunni að vera kurteis
án þess að vera auðmjúk, glaðleg án
þess að vera framhleypin, virðuleg
án þess að vera hátíðleg. Það er svona
framkoma sem ég á við þegar ég tala
um að kurteisi af fyrstu gráðu og
ósvikin reisn verði ekki numin á
námskeiðum. Og mig langar að bæta
því við að þó að búningur frú Eng-
lendings væri hagkvæmur fremur
en fallegur, þá bauð hún af sér þús-
und sinnum meiri þokka heldur en
forskrúfuðu systurnar sem komu af
færibandi Fíu og Bíu.
SVIPMYND
Framhald af bls. 2.
gersamlega niður hið gamla flokkakerfi
landsins, og stjórnmálamenn í
Ródesíu, sem allur heimurinn tal-
aði um fyrir nokkru, heyrast nú ekki
nefndir á nafn. Vald hans í stjórnmál-
um Ródesíu virðist algert, og enginn
dregur í efa, að hvítir menn, sem kjósa
meirihluta þingmanna, styðja hann af
eindrægni, jafnvel þótt þeir viti ekki,
hvernig hann ætlar að varðveita þjóð-
íélag þeirra.
orir Ian Smith að láta til skarar
skríða og lýsa einhliða yfir sjálfstæði
landsins? Hann segir sjálfur, að til þess
geti sannarlega komið, en ekki nema
að vandlega athuguðu máli. Sannleik-
urinn er sá, að þótt hvítir Ródesíubúar
tali digurbarkalega um „U.D.I." („Uni-
lateral Declaration of Independence"),
eða einhliða fullveldisyfirlýsingu, þá
kvíða þeir allir þeim degi, þegar Ian
Smith kann að þykja slík yfirlýsing
nauðsynleg. Brezka stjórnin vill heldur
ekki þvinga Ródesíustjórn til siíkra að-
gerða með því að skipta sér of mikið
af innanríkismálefnum landsins, og því
er líklegast, þegar öllu er á botninn
hvolft, að málið dragist á langinn um
ófyrirsjáanlega framtíð. Hvað síðan tek-
ur við, er auðvelt að spá um: Svertingjar
krefjast réttar síns og taka hann sjálfir,
fái þeir hann ekki með öðru móti. Þá
er aðeins eftir að vita, hvernig sambúð
hvítra og svartra verður eftir stjómarár
Smiths og fylgjenda hans. Viðbúið er,
að þótt svertingjar gætu fallizt á veru
hvítra manna í landinu nú, geti þeir
það ekki þá.
HAGALAGÐAR
Stutt líkræða
Úm miðja síðustu öld þjónaði sr.
Sigurður Sigurðsson Auðkúlupresta-
kalli. Hann var búmaður mikill, en
þótti glöggur í tekjum. Sr. Sigurður,
sem var góður hagyrðingur, hélt yfir
einum Svínvetningi þá stytztu lík-
ræðu, sem sögur fara af. Hún var
stuðluð og hljóðaði svo:
Þú liggur hérna laufagrér,
lagður niður í grafarihver.
Meira ég ekki þyl yfir þér.
Þú þrjózkaðist við að gjalda mér.
(Föðurtún)
31. tbl. 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9