Lesbók Morgunblaðsins - 08.02.1959, Blaðsíða 4
52
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
verðlaun þeim, sem reistu ný hús
í bænum, 10% af kostnaðarverði,
og hlaut maddama Ottesen þau
verðlaun fyrir þetta hús. Þetta var
fyrsta húsið sem reist var við Suð-
urgötu, er þá kallaðist Kirkjugarðs-
stígur. Árið 1861 seldi P. Levin-
sen húsið Ingileifu Melsteð amt-
mannsekkju, og bjó hún þar síðan
til dauðadags. Að henni látinni
fengu tvær konur af skylduliði
hennar húsið, Anna Guðmunds-
dóttir og Sigríður Thorarensen, og
bjuggu þar lengi. Þær voru kunn-
ar fyrir handavinnu sína, knipl-
inga og baldýringu. Einu sinni átti
Jónas Hallgrímsson heima í þessu
húsi.
Á myndinni má sjá hvar þessum
þremur húsum er ætlaður staður.
Efst í horninu til vinstri er Sjó-
búð, næsta hús við girðinguna er
Hansenshús, en þriðja húsið í þeirri
röð er Dillonshús Það stendur efst
við veg, sem á að liggja þvert yfir
túnið. Þetta er hinn fyrirhugaði
Víkurvegur. Við hann á einnig að
setja gamlan brunn-„póst“, en hús-
in sem þar standa, eru sett nokk-
urn veginn af nandahófi til þess að
sýna hvar flestum húsunum verð-
ur komið fyrir í framtíðinni. Þó
má þess geta, að svo er til ætlazt,
að húsið sem stendur þar neðst,
næst vaðtjörn barnanna, verði
einhver steinbær, sem sýnishorn
af þeim tómthúsmannabýlum, sem
risu hér upp á tímabilinu 1850—
1890. Hefir jafnvel komið til orða
að flytja þangað steinbæ Þorbjarg-
ar Sveinsdóttur ljósmóður (Tobbu-
kot) á Skólavörðustíg 11.
Tvö af þeim húsum, sem á mynd-
inni sjást, eru peningshús Árbæ-
ar. —
Kirkja á Árbæ
Árbær hefir aldrei verið kirkju-
staður, en nú er í ráði að koma
þar upp torfkirkju og setja hana
hjá tröðunum norðan við bæinn,
eins og sést á myndinni. Á þetta
að verða ný kirkja, eða hvaðan
gæti Reykjavík komið gömul torf-
kirkja? munu menn spyrja.
Kirkjan verður aðflutt, ef hún
kemur þarna, og sótt alla leið norð-
ur að Silfrastöðum í Skagafirði.
Á Silfrastöðum er nú einkenni-
leg áttstrend kirkja, reist skömmu
fyrir aldamótin. Þar hafði áður
verið torfkirkja, en var þá tekin
niður og reist að nýu sem baðstofa,
þó algjörlega í sinni fyrri mynd
og stafgolf látin halda sér. Bónd-
inn á Silfrastöðum, Jóh. L. Jó-
hannesson, hefir þegar gefið vil-
yrði fyrir því að þetta gamla hús
megi taka niður og nota kirkjuvið-
ina í þessum tilgangi, án annars
kostnaðar en endurgjalds fyrir
niðurrif og flutning. Þá hefir og
þjóðminjavörður gefið leyfi fyrir
sitt leyti til þess að byggðasafn
Reykjavíkur fái gömlu kirkjuvið-
ina og endurreisi kirkjuna á Ár-
bæ. —
Ef úr framkvæmdum verður, er
þetta ekki gert til þess að menn
haldi að Árbær hafi fyrrum verið
kirkjustaður, heldur vegna hins,
að ekkert byggðarlag má án kirkju
vera. Og þar sem þama á að rísa
upp sýnishorn af fornri byggð, má
kirkju ekki vanta. Hér er ekki
verið að byggja upp Árbæ, heldur
4