Lesbók Morgunblaðsins - 08.02.1959, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
51
PIW.ÍP'lflllll|IM,»»™ ■"nrnin,inn;;in - ^ "
\ " ‘ .................................. ' ■ •
IHHB llii
Fyrirhugaður almenningsgarður á Árbæ: 1. Sjóbúð, 2. Hansenshús, 3. Dillons-
hús, 4. steinbær, 5. Árbær, 6. torfkirkja, 7. peningshús. — Hér má sjá
hvernig túninu er skipt með gangstígum og trjágróðri.
og sjá má á myndinni sem hér
fylgir.
Nefndin taldi sjálfsagt, að hús-
in, sem flutt verða þangað upp
eftir, verði ekki sett svo nærri
bæarhúsum Árbæar að þau skyggi
þar á. Gamli bærinn yrði að fá að
standa einn út af fyrir sig, svo að
hann njóti sín sem bezt. Má og á
myndinni sjá hvar aðfluttu hús-
unum er ætlaður staður.
Ekki mun hafa verið gert ráð
fyrir því, þegar líkanið var gert,
að mjög brátt mundi reka að því
að hús væri flutt þangað. En síðan
gerðist það, að Reykjavíkurbær
keypti Sjóbúð (Vesturgötu 7) til
niðurrifs til þess að auðvelda um-
ferð á þeim stað.
Og Sjóbúð, íbúðarhús Geirs
Zoéga útgerðarmanns, varð svo
fyrsta húsið, sem flutt var að Ár-
bæ. Það er þegar komið þangað,
eða viðir þess, og verður endurreist
þar á næsta vori.
Þetta var skemmtileg tilviljun.
Þetta er góðs viti um það, að
byggðarsafnið muni ná tilgangi
sínum. Geir Zoéga var brautryðj-
andi í þilskipaútgerð Reykvíkinga,
en sú útgerð kom fyrst fótum und-
ir borgina fjárhagslega. Reykjavík
á gengi sitt útgerðinni að þakka,
fremur öllu öðru, og þess vegna er
það skemmtilegt að atvikin skyldi
haga því þannig, að íbúðarhús
fyrsta stórútgerðarmannsins í
Reykjavík, skyldi verða fyrsta
húsið í byggðasafninu, og á undan
þeim húsum, sem talað var um að
flytja þangað fvrst.
Um húsin
Það var Kristján kaupmaður
Þorsteinsson (sonur Þorsteins
Bjarnasonar lögregluþjóns í
Brunnhúsum) sem reisti Sjóbúð
upphaflega 1859. Hann andaðist
skömmu síðar, en ekkja hans, Guð-
rún Sveinsdóttir, giftist síðan Geir
Zoéga. Hann stækkaði húsið mikið
og setti á það bárujárnsþak, fyrstur
manna hér á landi. Þetta bárujárn
var svo sterkt, að það er enn ó-
skemmt og mun verða sett á húsið
að nýu, þegar það rís hjá Árbæ.
Geir bjó í þessu húsi til dauðadags
1917.
Svo eru hin húsin tvö, sem talað
var um að flytja fyrst:
Annað þeirra, Pósthússtræti 15,
er lítið hús, sem stendur beint aust-
ur af dómkirkjunni, og hefir stað-
ið í eyði nú um nokkur ár. Hús
þetta reisti Símon kaupmaður
Hansen frá Básendum um 1820, og
er húsið því orðið 138 ára gamalt,
en hefir verið úr góðum viði og
enn hið stæðilegasta. Þar hafa
margir merkir menn átt heima.
Þá er húsið Suðurgata 2, sem
fyrrum var alltaf nefnt Dillons-
hús. Þetta hús reisti enski lávarð-
urinn Arthur Dillon 1835 og gaf
það barnsmóður sinni maddömu
Sire Ottesen og Henriettu dóttur
þeirra, sem seinna varð kona P.
Levinsen faktors í Keflavík og
Reykjavík. Á þeim árum voru veitt
Sjóbúð var
fyrsta hús-
ið, sem flutt
var að
Árbaa
»