Lesbók Morgunblaðsins - 26.08.1956, Blaðsíða 6

474
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Ijós að bergið var ekki jafn öruggt
og menn höfðu búizt við, eftir því
sem innar dró og þrýstingurinn á
því jókst. Varð því víða að gera
rameflda járnboga undir þakið í
göngunum og gera steinsteypu
milli þeirra og bergsins.
Þegar jarðgöngin voru að lokum
fullger, höfðu þau kostað þrjár
milljónir sterlingspunda. 4000
menn höfðu unnið við þau. Um
1,250.000 teningsmetra af grjóti
hafði orðið að sprengja og flytja
burt, en til þess hafði verið eytt
1350 smálestum af dynamiti og
rúmlega 5000 kílómetrum af
kveikiþræði. Alls voru gerðar rúm-
lega 4.000.000 sprengingar. Meðan
á verkinu stóð höfðu 45 menn lát-
izt, þar á meðal Alfred Brandt,
aðal-verkstjórinn. Hann dá af slagi
1898.
----o----
Um leið og jarðgöng þessi komu
má segja að stytzt hafi leiðin milli
norðurhluta og suðurhluta álfunn-
ar, og vegna tímasparnaðar jókst
umferð þarna geisilega og var brátt
svo komið að þessi samgönguæð
gat varla annað meiru. Það var því
augljóst að stækka þyrfti varagöng-
in, svo að járnbrautarlestir gæti
einnig farið um þau. Upphaflega
var gert ráð fyrir að það verk
mundi ekki kosta meira en 800.000
sterlingspund, en nú hafði verð á
öllu hækkað mjög mikið, svo að
verkfræðingafirmað, er áður sá
um mannvirkið þarna, vildi nú alls
eklá taka verkið að sér fyrir þetta
fé. Þá ákvað svissneska ríkisstjórn-
ín að Svisslendingar skyldu gera
þetta sjálfir.
Nú þurfti minni vinnukraft en
áður, því að nú voru komnar nýar
og stórvirkari vélar til sögunnar,
en áður höfðu þekkzt. Samt sem
áður voru seinni jarðgöngin ekki
opnuð til umferðar fyrr en í des-
embermánuði 1921. Aðallega hafði
LÍF Á JÖRÐINNI
miklu eldra en menn hafa œtlað
L RTHUR HOLMES prófessor við
háskólann í Edinborg, hefir um
mörg ár verið að rannsaka stein-
gjörvinga lífvera í inum elztu berg-
tegundum, og hann hefir nú kom-
izt að þeirri niðurstöðu, að líf hafi
verið til á jörðinni fyrir 2000 milj-
ónum ára, eða jafnvel 3000 milljón-
um ára. Hér er ekki um neina
ágizkun að ræða, heldur er þetta
tímatal fundið með því að mæla
aldur bergtegundanna, þar sem
slíkar lífleifar finnast. Þær mæl-
ingar eru gerðar á geislavirkum
efnum í berginu.
Síðan þessar mælingar hófust,
hafa menn allíaf verið að færa sig
upp á skaftið með aldur jarðar.
Það eru ekki nema fá ár síðan að
vísindamenn fullyrtu aðjörðin gæti
ekki verið eldri en svo sem 2500
milljóna ára, en nú eru þeir komn-
ir að þeirri niðurstöðu, að hún
muni vera 4500—5000 milljóna ára
gömul.
Meðan menn heldu að jörðin
væri ekki eldri en 2500 milljóna
ára, þá hugðu þeir að lífið á jörð-
inni mundi ekki vera eldra en svo
sem 500.000 ára. En nú kemur
Holmes próíessor og segir að það
hafi kviknað fyrir 2000 milljónum
ára að minnsta kosti. Og nýlega
hafa fundizt í enn eldri berglögum
í Kanada, Englandi og Suður-
Afríku steingjörvingar af þörung-
um og skófum. Það eru að vísu
mjög fiumstæðar lífverur, en voru
þó lifandi. Og því er nú gizkað
á, að aldur lífsins eigi eftir að
hækka enn, jafnvel upp í 3000
milljónir ára.
(Úr „The New York Times“).
verkið dregizt vegna fyrri heims-
styrjaldarinnar, en ýmiskonar erf-
iðleika var þó við að stríða inni í
fjallinu, eins og áður. Nú kom í
ljós, að veggurinn milli ganganna
var ekki nema 49 feta þykkur, svo
að gæta varð innar ítrustu varkárni
við allar sprengingar, að ekki
skemmdi þær gömlu göngin.
Inni í miðju fjallinu sameinast
göngin í stórum sal eða geim, og
þar eru sporskifti fyrir lestarnar.
Fyrst í stað voru varðmenn hafð-
ir þarna að staðaldri, en aíðan var
komið þar fyrir sjálfvírkum tækj-
um sem vinna störf varðmannanna
engu síður en þeir.
----o----
í seinni heimsstyrjöldinni gættu
svissneskir hermenn ganganna
nótt og dag, og voru þeir viðbúnii
að sprengja þau á svipstundu, ef
Þjóðverjar skyldu reyna að gera
innrás í Sviss eftir þeim. Ef vart
skyldi verða við Þjóðverja í sunn-
anverðum göngunum, þá átti að
senda mannlausa lest, hlaðna brota-
járni inn í göngin hjá Brigue. Þeg-
ar hún kæmi í salinn, þar sem
göngin mætast, áttu varðmennirn-
ir þar að hleypa henni af sporinu
og kveikja um leið í öflugri dyna-
mitsprengju. Þessum mönnum var
auðvitað ekki neinnar undankomu
auðið, ef til þessara ráða þuríti
að grípa, en enginn skoraðist und-
an því að halda vörð í göngunum.
Og enginn þeirra hefði hikað við
að framkvæma gefnar fyrirskip-
anir, enda þótt þeir vissu að það
kostaði lífið.